17.7 Prawoznawstwo - wykładnia prawa - klaryfikacyjna wykładnia Jerzego Wróblewskiego

cel procesu wykładni

wskazanie znaczenia normy prawnej jako WZORU POWINNEGO ZACHOWANIA SIĘ

tekst aktu normatywnego nie budzi wątpliwości co do zawartego w nim wzoru zachowania

wówczas ma miejsce ROZUMIENIE BEZPOŚREDNIE - wykluczenie zasady clara non sunt interpretanda, zastosowanie dyrektyw BEZPOŚREDNIEGO rozumienia

sytuacja wykładni

powstanie wątpliwości co do rozumienia aktu - konieczność sięgnięcia po dyrektywy interpretacyjne

dyrektywy interpretacyjne pierwszego stopnia

1 językowe 2 systemowe 3 funkcjonalne

dyrektywy językowe

znaczenie normy ze względu na kontekst

dyrektywy systemowe

znaczenie normy ze względu na kontekst systemowy

dyrektywy funkcjonalne

znaczenie normy ze względu na kontekst funkcjonalny

kontekst funkcjonalny

1 ustrój ekon, pol, społ w którym norma obowiązuje 2 ogólna kultura społeczeństwa przejawiająca się w ocenach i normach 3 cele społ-pol podmiotów władzy 4 określone zjawiska cywilizacyjne

dyrektywy interpretacyjne drugiego stopnia

stosowane gdy znaczenie językowe, systemowe i funkcjonalne okaże się niezgodne, są to dyrektywy PROCEDURY i PREFERENCJI

dyrektywy procedury

dyrektywy, które wyznaczają KOLEJNOŚĆ stosowania DYREKTYW PIERWSZEGO STOPNIA

dyrektywy preferencji

dyrektywy, które wyznaczają wynik wykładni w przypadku rozbieżności znaczeń ustalanych

oceny w wykładni prawa

1 element oceny w przypadku stwierdzenia SYTUACJI WYKŁADNI 2 oceny w sformułowaniu dyrektyw interpretacyjnych 3 oceny w wyborze dyrektyw 4 oceny decydujące o wyborze normatywnych koncepcji wykładni

formuła efektu wykładni

norma N ma znaczenie Z w języku prawnym Jp ze względu na dyrektywy interpretacyjne DI1, DI2... i oceny W1, W2...

dyrektywy funkcjonalne w wykładni klaryfikacyjnej

wykładnia funkcjonalna kształtuje znaczenie normy ze względu na KONTEKST FUNKCJONALNY, prawo w akatach stosowania winno powodować stany rzeczy, które są rzeczywistymi funkcjami norm

dyrektywy funkcjonalne są zbudowane na podstawie:

1 funkcji i celów norm 2 ocen i reguł społecznych 3 udziału pozaprawnych ocen i reguł społecznych

udział pozaprawnych ocen i reguł społecznych w kształtowaniu norm postępowania

NIE BUDZI WĄTPLIWOŚCI, bierze się pod uwagę wpływ wspierający/zastępujący prawo i oddziaływanie negatywne, które utrudnia/uniemożliwia osiąganie celów

postać odwoływania się do pozaprawnych ocen i reguł społecznych

1 oceny moralne sprawiedliwości i słuszności 2 oceny polityczne i obyczajowe 3 oceny ekonomiczne

znaczenie dyrektyw funkcjonalnych

pozwalają na ELIMINACJĘ takich rezultatów wykładni, przy których skutki stosowania norm okazałyby się ODMIENNE od oczekiwanych

skutki stosowania norm odmienne od oczekiwanych

1 zrekonstruowana norma jest NIEMOŻLIWA do zastosowania 2 konsekwencje zrekonstruowanej normy NIE MAJĄ ZNACZENIA PRAKTYCZNEGO 3 skutek pozostają w SPRZECZNOŚCI z prawem lub jest NIEZAMIERZONY/PARADOKSALNY

wątpliwości dot. znaczenia normy - elementu instytucji prawnej

ustalamy takie znaczenie, by odpowiadało funkcji tej instytucji prawnej jako całości

możliwość różnych znaczeń normy prawnej - 1

należy wybrać znaczenie, przy którym norma jest najbardziej zgodna z PRZYJĘTYMI OCENAMI I REGUŁAMI SPOŁECZNYMI

możliwość różnych znaczeń normy prawnej - 2

NIE MOŻNA wybrać znaczenia sprzecznego/niezgodnego z przyjętymi OCENAMI I REGUŁAMI SPOŁECZNYMI

uwzględnianie w procesie wykładni ocen i reguł społecznych

należy się nimi POSŁUGIWAĆ JEDNOLICIE w stosunku do wszystkich instytucji, do których interpretowana norma należy

wykładnia celowościowa (teleologiczna)

odwołuje się do celów różnie definiowanych (cele normy, cele prawa), jeżeli w wykładni uwzględniam cele prawa, to posługując się celem normy muszę go ustalić tak, by był zgodny z co najmniej CELEM INSTYTUCJI do której interpretowana norma należy