antyk

starożytność

czasy istnienia najstarszych cywilizacji w basenie morza śródziemnego i na bliskim wschodzie

epoka starożytności zaczęła się

4000 p.n. e kiedy wynaleziono pismo

koniec epoki starożytności

do upadku cesarstwa zachodnio-rzymskiego w 476 r

epitet

określenie rzeczownika

epitet stały

określenia tworzące trwały zwiazek np. zeus gromowładny albo prędkonogi achilles

porówniania homeryckie

rozbudowane porównanie

powtórzenia

polega na wielokrotnym użyciu tego samego elementu językowego

hiperbola

przedstawienie w sposób wyolbrzymiony

metafory

przenośnia np. czas to pieniądz, ktoś ma złote serce

aminizacja

przypisanie przedmiotom, zjawizkom, pojęciom cech istot żywych np. fala gniewnie uderzyła o brzeg

personifikacja

nadanie rzeczom pojeciom i zjawiskom cech ludzkich

hedonizm

człowiek ma żyć tak aby jego życie było jak najprzyjemniejsze

epikureizm

brak cierpienia jest szczęściem

różnica pomiedzy hedonizmem a epikureizmem

epikureizm zakłada unikanie cierpienia jako recepte na szczęście a hedonizm polega na spędzaniu życia na poszukiwaniu uciechy

mity teogoniczne

opowiadają o narodzinach bogów

mity kosmogeniczne

wyjaśniają początki świata

mity antropogeniczne

dotykają kwestii powstania człowieka

mity genealogiczne

przedstawiają dzieje rodów i narodów

gatunki literackie popularne w starożytności

mity, epos, tragedia, komedia, pieśń

gatunki liryczne

Oda, Hymn, Elegia

gatunki dramatyczne

tragedia, komedia

co za wdzieczamy starozytnym grekom

demokracja, wolnosc slowa, podstawy filozofii, stworzenie kanonu piekna w rzezbie i arkitekturze

filozofii

sokrates, arystoteles, platon

filozofia sokratesa

uwazal ze czlowiek madry nie moze czynic zla bo zawsze wybiera to co sprawiedliwe

filozofia platona

czlowiek postepuje zle tylko z nie wiedzy, wiedze mozna znalesc w ludzkiej duszy, czlowiek zatem powinnien sluchac rozumu

filozofia arystotelesa

nawazniejsze jest osiagniecie szczescia nalezy kierowac sie zasada zlotego srodka czyli odrzucac skrajnosci i wybierac to co posrednie

stoicyzm

nalezy przyjmowac wszytsko ze spokojem i kierowac sie wylacznie rozumem

steptycyzm

nie wiemy jaka jest naprawde rzeczywistosc wiec powinnismy powtrzymac sie od wydawania o niej opini

mimesis

nasladowanie rzeczywistosci w dzielach artystycznych

kanon

podstawowy wrzozec piekna okreslajacy idealne proporcje ciala w rzezbie, w pewnym stopniu dotyczylo to tez architektury

teatr antyczny

aktorzy- wylacznie mezczyzni, jesli mieli grac kobiety byli przebrani i mieli maski, odgrywane dramaty na scenie byly pisane tak aby na scenie wystepowaly co najwyzej trzy osoby

dramat wywodzi sie z

dionizji

dramat dzielil sie na

tragedie, dramat satyrowy, komedia

tragedia czyli

piesn kozlow, glowna postacia byl wybitny czlowiek, nastroj powazny

komedia

cele wychowawcze i moralne poprzez wysmiewanie wad ludzkich, mody, zycia politycznego

trzech wielkich tragikow greckich

Ajschylos, Sofokles, Eurypides

topos

motywy, tematy powtarzajece sie w pozniejszych epokach w literaturze, sztuce, filmie

najbardziej znane toposy z mitologii

motyw milosci, walki, wedrowki, domu, labiryntu

kompozycja Iliady

24 ksiegi, retrospekcja, wspomnienia i rozmowa o przeszlosci oraz wyjasnienie narratora, dygresje, wtracenia

dygresja

dopowiedzenia odbiegajace od tematu

cechy eposu

dzielo epickie swiat przedstawiony, pokazuje dzieje legendarnego lub historczynego bohatera na tle wydarzen przelomowych, akcja jednoczesnie w swiecie bogow i ludzi, opowiada wszechwiedzacy narrator, inwokacja

cechy stylu homeryckiego

patetyczny język, epitety stale, porownania homeryckie, powtorzenia, hiperbola, iheksametr rodzaj wiersza antycznego

odyseja

epos przedstawia wedrowke odysa, wplyw bogow na ludzi jest ograniczony poniewaz losem kieruje przeznaczenie,

katarzis

oczyszczenie doswiadczane przez widza teagedi, oznacza intenstywne przezycie litosci, trwogi prowadzocej do wyzwolenia sie z tych uczuc

chybris

pycha, duma prowokujaca postawa wobec bogow ktora sciaga na bohatera kare

hamartia

wina tragiczna przewinienie ktore popelnia bohater powodujac katastrofe

los

przeznaczenie ktore musi sie spelnic, nie da sie przed nim uciec

ironia tragiczna

mowimy o niej kiedy bohater nie swiadom swojej sytuacji podejmuje dzialania prowadzac do katastrofy

odwolania filozoficzne w piesniach horacego

epikureizm i stoicyzm, nalezy zyc zgodnie z zasada zlotego srodka, carpe diem, akceptacja losu, obserwuj nature aby sie o sobie nauczyc

carpe diem

chwytwaj dzien

kontrapost

pozycja ciala w ktorej ciezar skupia sie na jednej nodze

zasada decorum

odpowiednie dobranie stylu do gatunku i tematyki wypowiedzi