Auksologia, badanie podmiotowe, niedokrwistość, żółtaczka

Auksologia

nauka o rozwoju i odziaływaniu środiwoska na rozwijające się dziecko

nasłonecznienie

rośnie RBC i Ca, spada glukoza

Okres prenatalny

40 +/- 2 HBD 280 dni

Faza zarodkowa

do 8 HBD

Faza płodowa

9-40 HBD

organogeneza

0-8 HBD

płeć widoczna

7-8 HBD

okres prenetalny- na co uważać?

choroby zakaźne, leki, RTG tylko w I połowie cyklu

18 HBD

aktywność ruchowa i tętno płodu

podwojenie masy płodu

6-9 msc

intensywny rozwój mózgu

7 msc

9 msc

przekazanie przeciwciał matczynych, maleje ruchmomość płodu, obniżenie macicy

wczesne dzieciństwo

2-3 rz

proporcje ciała

obw głowy= obw KP + 2 cm

Noworodek: okres adaptacji

52 cm, 3-5 kg (masa zwiększa się z każdą ciążą), własna wymiana gazowa, do kilku tyg jest przewód Botalla, spadek wagi o 10 %, przewód pok jałowy do 3 dnia potem bakt, które prod kwas mlekowy

wcześniak

28-37 HBD, 1-2,5 kg

HbF

ułatwia wymianę tlenową

niemowlę: rozwój psychomotoryczny

6 tyg(1,5 msca) -> głowa, 6 miesięcy! -> siada, 9 miesięcy -> staje

ocena ciemienia

odwodnienie, wzmożone ciśnienie śródczaszkowe, krzywica

skala Apgar

ocena po 0, 2, 10 min: HR, napięcie mięśni, oddech, odruch na wprowadzenie cewnika, barwa skóry

Noworodek jest inny czyli...

tętno 120-160, hipoglikemia do 2 dnia, łagodna kwasica, niewielka odporność, obrzmienie sutków + krawienie z dróg rodnych przez estrogeny od matki, PRL- może być wydzielane mleko

ocena neuro noworodka

odruchy: ssania, Moro, Babińskiego, podparcia, chodzenia

rozluźnienie napięcia mięśniowego

okres niemowlęcy

pierwsze zęby

6 mscy (jak ma roczek to ma 8 zębów, słodkie!)

duży przyrost wagi, konsekwencje

6 msc= 2x, 12 msc= 3x (krzywica)

okres poniemowlęcy

szczupleje, urazy bo chodzi, brak poczucia niebezpieczeństwa, rośnie szybko, a przybiera na masie wolniej, utrata przeciwciał, częściej choruje, zakażenie DO, rozwój mowy, woli, głodu

zarośnięcie ciemienia

15-18 msc

okres przedszkolny

3-6 rz, dymorfizm płciowy, duża pobudliwość nerwowa, lęki nocne, rozwój ukł chłonnego, duża urazowość, męczliwość

okres szkolny 6-10/12 r.z.

równimierny rozwój, wymiana zębów mlecznych, motoryka ruchu płynna, zwiększa się siła mięśniowa i wydolność serca, wagotonia, wyższe tętno

okres szkolny 6-10/12 r.z.

rozwój migdałków podniebiennych, rozwój OUN, hamowanie emocji, mniejszy spontan, mniejsza czynnosc grasicy, przysadki na korzysc tarczycy, androgent nadnerczowe,

testosteron w wieku szkolnym

moze sie przekształcic w estrogeny- sutki u facetów

grupy dyspanseryjne w okresie szkolnym

zaburzenia rozwoju somatycznego | nadmiar i niedobór wagi | gruzlica, wzmozenie odczynu tuberkulinowego | wady wzroku | choroba reumatyczna | zaburzenia wymowy | trudności w nauce

pokwitanie

hustawka układu hormonalnego, skok pokwitaniowy, przyrost o 7-17 cm, rosna konczyny, rece, stopy, czaszka, tułów, dziecko brzydnie 'akromegalia pokwitaniowa', wolniejszy przyrost masy, płuca rosna wolniej, gałka oczna wydłuza sie, nasilenie krotkowzroczno

w wywiadzie, nie zapomnieć

temp, wymioty, stolec, mocz, apetyt, objawy inne, leczenie

rozwój psychomotoryczny

unoszenie głowy, siadanie, wstawanie, chodzenie, mowa, zęby

sposób odżywiania się, nie zapomnieć o...

jak długo było karmione piersią, dieta: soki, mleko, zupy, mąka, chleb

prawidłowe stężenie Hb: noworodki

> 14g/dl

prawidłowe stężenie Hb: 1-12 mscy

>10 g/dl

prawidłowe stężenie Hb: 1-12 lat

>11 g/dl

ogólne objawy niedokrwistości

bladość skóry i spojówek, upośledzenie łaknienia i przyjmowania dużej ilości płynów- objaw hiopksji tkankowej u niemowląt, wzrost rzutu skurczowego serca, tachykardia, szmery czynnościowe, łatwa męczliwość, bóle i zawroty głowy, senność, gorsza koncentracja

niedokrwistość z niedoboru żelaza: definicja

zmniejszenie syntezy Hb i innych enzymów zawierających żelazo, najczęściej u dzieci >5 % dzieci w wieku 5-8 lat

niedokrwistość z niedoboru żelaza: etiologia

niedosteteczne zapasy Fe: mniejsze zapasy z okresu życia płodowego, wcześniaki, noworodki z ciąż mnogich, niedokrwistość u matki w czasie ciąży, okołoporodowa utrata krwii

zapas Fe: noworodek donoszony

250 mg- 75 % we krwii, 25 % ferrytyna i hemosynderyna

podaż Fe u dzieci

dziecko 1 rok- 8 mg/dzień

żródła Fe: pokarm kobiecy

,5 mg/l - 50 % wchłaniania

żródła Fe: mleko krowie

5 mg/l - 10 % wchłaniania

żródła Fe: mieszanka mleczna

5-9 mg/l - 10 % wchłaniania

żródła Fe: zboża, kaszki wzbogacone Fe

tylko 1 % absorpcji

niedostateczna podaż Fe

nadmiar mleka (wyłączna karmienie mlekiem po 4-6 mscu życia), brak mięsa, żółtek, jarzyn, soków, owoców

produkty bogate w Fe

czerwone mięso: wołowina, baranina, tłuste ryby: sardynki, wątroba, nerki

produkty o przeciętnej zawartości Fe

rośliny strącz: fasola, groszek, kaszki/płatki zbożowe wzbogacone wit. C i Fe, prod zbożowe pełnoziarniste, ciemnozielone warzywa: brukuły, szpinak, rodzynki, sułtanki, narkowce, orzeszki ziemne

produkty, których nadmiar jest NIEwskazany u małych dzieci

mleko krowie (Ca hamuje wchłanianie Fe), herbata (tanina hamuje wchłanianie Fe), produkty bogate we włókna roślinne i błonnik (fityniany hamują absorpcje Fe)

niedokrwistość z niedoboru żelaza: skąd objawy kliniczne?

objawy wynikają z upośledzenia funkcjonowania enzymów łańcucha oddechowego wymagających jonów Fe, najwyraźniej widoczne zmiany w komórkach szybko regenerujących się

niedokrwistość z niedoboru żelaza: objawy kliniczne

zanik brodawek językowych, wygładzenie języka, nadżerki w kątach ust, dysfagia, łamliwość paznokci (łyżeczkowate- koilonychia), szorstkość skóry, wypadanie włosów, zespół złego wchłaniania, zahamowanie przyrostu masy i wzrostu, pica-patologiczne łaknienie

pica: patologiczna łaknienie w niedokrwistości z niedoboru Fe

skłonność do spożywania ziemi, piasku, gumy, tworzyw sztucznych oraz innych substancji

niedokrwistość z niedoboru żelaza: badania labolatoryjne

Hb poniżej normy, objawy gdy <6-7 g/dl, MCV <72-75 fl- mikrocytoza, MCH< 24-27 pg- hipochromia, MCHC <30 g%, anizocytoza, poikilocytoza, retikulocyty NISKIE

niedokrwistość z niedoboru żelaza: badania labolatoryjne

stężenie Fe we krwii spada <30 ug/dl, TIBC rośnie >350 ug/dl, ferrytyna w surowicy spada <15ug/dl, mielogram: wzrost odsetka kom układu czerwonokorinkowego, zaburzone dojrzewanie na poz erytroblasta zasadochłonnego i wielobarwliwego

niedokrwistość z niedoboru żelaza: różnicowanie

niedokrw mikrocyt: beta i alfa talasemia, niedokrwistości syderoblastyczne, niedokrwistość śródzakaźna

niedokrwistość śródzakaźna: przyczyny

wynika z przesunięcia puli Fe w kierunku układu siateczkowo-śródbłonkowego jako reakcji na zakażenie oraz wykorzystywanie Fe przez bakterie, efekt: mało Fe dla RBC

niedokrwistość śródzakaźna: cechy

nasilenie zależy od rodz zakażenia, czasu, zdolności kompensacyjnych ustroju, normobawrwliwość i normocyty lub hipochromia i mikrocyty, niskie Fe w surowicy, obniżona zdolność wiązania Fe, spadek syderoblastów w szpiku, wzrost stężenia ferrytyny w surowicy

niedokrwistość z niedoboru żelaza: leczenie

nie przetaczać krwii!, prawidłowa dieta + Fe doustne (im, iv- wyjątkowo, znaczne ryzyko powikłań), 3-6 mg Fe2+/kg/dobę, 3-4 dawki, conajmniej 2-3 msce aż do unormowania się wart Hb, profilaktycznie: 1-2 mg Fe2+/kg/dobę

niedokrwistość z niedoboru żelaza: ocena skuteczności leczenia

wzrost stężenia Hb 1g/dl/tydzień, wzrost retikulocytozy po 7 dniach

niedokrwistość z niedoboru żelaza: brak skuteczności leczenia

dziecko nie otrzymuje leku (kolor stolca), zaburzenia wchłaniania (celiaklia, wtedy podajemy iv/im), przewlekła utrata krwii (przewód pokarmowy)

niedokrwistość z niedoboru żelaza: leczenie Hemofer

krople 1 ml= 30 kropli= 44 mg Fe2+, 1 kropla 1,5 mg Fe 2+

niedokrwistość z niedoboru żelaza: leczenie Ferro 66

krople 1 ml=23 krople= 44 mg Fe2+

niedokrwistość z niedoboru żelaza: leczenie Ascofer

kapsułki 245 mg askorbinianu żalazawego = 33 mg Fe

niedokrwistość z niedoboru żelaza: leczenie Hemofer prolongatum

draż 325 mg siarczanu żelazawego= 105 mg Fe

niedokrwistość z niedoboru żelaza: obliczanie dawki Fe do podania paraenteralnego

ilość Fe=[(Hbn-Hbr) x ilość krwii krążącej x 3,4 x 1,5]/1000

niedokrwistości megaloblastyczne

zaburzenia syntezy DNA z niedoboru kwasu foliowego i wit B12

niedobór kwasu foliowego: przyczyny

dieta wege, żywienie mlekiem kozim, zaburzenia wchłaniania, przewlekłe biegunki, leczenie antagonistami kw. foliowego (metotreksat, fenytoina), wrodzone zaburzenia metabolizmu kwasu foliowego

niedobór kwasu foliowego: badania dodatkowe

niedokrwistość, makrocyty, mało retikulocytów, granulocyty duże z hypersegmentacją jądra, szpik bogatokomórkowy z silnie wyrażoną megaloblastozą

niedobór kwasu foliowego: leczenie

preparaty kwasu foliowego

niedobór wit B12: przyczyny

wchłanianie odbywa się w dolnym odc j. cienkiego w obecności IF z kom. okładzinowych: zaburzenia wchłaniania (np. po resekcji jelit), brak transkobalaminy I lub II, nadmierny wzrost jelitowych kolonii baktryjnych

młodzieńcza niedokrwistość złośliwa

brak IF, ujawnia się ok 10 rz po wyczerpaniu zapasów wit B12, objawy: ciężka niedkrwistość, wygładzenie, zaczerwienienie i bolesność języka, ataksja, parestezje, drgawki, leczenie: pozajelitowe podawanie wie B12

żółtaczka: intensywność w stosunku do ciała

z góry na dół (głowa 5 mg%, stopy 15 mg%)

żółtaczka fizjologiczna

db stan kliniczny, bez odchyleń w badaniach lab, 60-70 % noworodków donoszonych, 80 % wcześniaków, początek >24 h, max 12 mg/dl karmione sztucznie, 16 mg/dl karmione piersią, max 17 mg/dl w 7dz u wcześniaków

żółtaczka fizjologiczna: przyczyny

wzrost prod bilirubiny, spadek czasu przeżycia RBC, policytemia, wzrost MCV, defekt sprzęgania bilirubiny, nasilone krążenie jelitowo-wątrobowe: mała kolonizacja, obecność beta-glukoronidazy, upośledzona perystaltyka

żółtaczka karmionych piersią

wczesna, <12 mg%

żołtaczka pokarmu kobiecego

po pierwszym tygodniu, do 4-12 tyg, stęż aż do 30 mg%!, p u rodzeństwa 70 %, przerwa w karmieniu- spadek poziomu b o 1-3 mg%

czynniki opóźniające glukuronizację

LPL, pregnandiol

żółtaczka patologiczna

początek <36 h życia, bilirubina całkowita >5mg/dl w 1 dobie, narastanie poziomu o 5 mg w ciągu doby lub >0,3 na godzinę, bilirubina związana >2mg/dl

żółtaczka patologiczna: noworodki karmione sztucznie

>15 mg/dl

żółtaczka patologiczna: noworodki karmione piersią

>17 mg/dl

żółtaczka patologiczna: noworodki donoszone

> 8 doby

żółtaczka patologiczna: wcześniaki

>14 doby

wzrost bilirubiny pośredniej

niedotlenienie, niedojrzałość, kwasica