Biologia I J Ś Ł

 0    67 kartičky    Imwiecej
stáhnout mp3 Vytisknout hrát zkontrolovat se
 
otázka język polski odpověď język polski
ichtiologia
začněte se učit
Nauka o rybach
Ichtiostega
začněte se učit
Przedstawiciel wymarłych płazów, który wykazywał cechy charakterystyczne zarówno płazów (obecność kończyn, brak wieczka skrzelowego) i ryb (promienie kostne płetwy ogonowej, łuski w skórze brzucha, linia boczna. Bezpośredni dowód ewolucji
Idioadaptacja
začněte se učit
niewielkie zmiany ewolucyjne, dzięki czemu organizmy lepiej przystosowują się do życia.np. zróżnicowane aparaty gębowe
idiotyp
začněte se učit
1. suma wszystkich determinat dziedzicznych (genów) w obrębie chromosomów na terenie jądra komórkowego lub poza nim. 2. charakterystyczna cecha strukturalna, np. przeciwciała o tej samej determinacji antygenowej.
Imago
začněte se učit
Dorosłe stadium owada zdolne do rozrodu. powstaje w wyniku przeobrażenia hemimetabolii i homometabolii
immunoglobulina
začněte se učit
makrocząsteczka glikoproteinowa produkowana rzez kom. odpor. posiada zdolność do swoistego rozpoznawania i wiązania się z antygenem
implantacja
začněte se učit
1. etap transplanatacji polegający na wszczepieniu materiału 2. Zagnieżedżenie blastocysty ssaków w błonie śluzowej macicy lub poza nią ciąża ekotopowa pozamaciczna(ok 5-7 dnia po zapłodnieniu)
inaktywacja
začněte se učit
obniżenie aktywiści głównie białek, poprzez uszkodzenie ich struktur. Jeśli zostaną rozerwane wiązania peptydowe, zmiana jest niodwracalna
informacja genetyczna
začněte se učit
Odcinek DNA w genomie ulegający ekspresji w wyniku której powstaje białko lub RNA
Inhibitor
začněte se učit
Hamuje działanie enz. w sposób odwracalny lub nieodwracalny. Nieodwracalne powodują trwałe kowalencyjne przyłączenie się inh Odwracalne dzieli się na kompetencyjne i niekompetencyjne
KOMPETENCYJNE podobne strukturą do substratu (zapobieganie podwyższenie poziomu substratu) i NIEKOMPETENCYJNE zmiana
Interfaza
začněte se učit
W cyklu życia komórki okres międzypodziałowy. Można wyróżnić trzy etapy G1 (produkcja białek i lipidów, wzrost komórki S (replikacja DNA podwojenie jego ilości G2 (wytwarza białka potrzebne do mejozy bądź białka specjalistyczne)
Interferony (skrót INF)
začněte se učit
glikoproteiny produkowane przez kom. w odpowiedzi na infekcje wirusowe i bakteryjne. hamują transkrypcje kw. nukleinowych, białek wirusa, angiogenezę,
Introdukcja
začněte se učit
Wprowadzenie obcego gatunku na dany teren jako nowego gatunku biocenozy. Na ogół prowadzi do wyginięcia rodzimych gatunków.
Izogamia
začněte se učit
typ rozmnażania płciowego w którym obie gamety (komórki rozrodcze) są do siebie podobne pod względem morfologicznym oraz ruchliwości jednak są zróżnicowane pod względem fizjologicznym. Pierwotny sposób rozmnażania.
glony i grzyby
Jajeczkowanie (owulacja)
začněte se učit
uwolnienie k. jajowej z pęcherzyka Graffa. sygnałem hormonalnym jest pik owulacyjny LH (luteotropiny)
OBJAWY: spadek a następnie wzrost temperaturowy, ból owulacyjny, plamienie okołoowulacyjne, obrzęk piersi i wypryski.
Jajnik
začněte se učit
parzysty gruczoł płciowy żeński. Zawieszony na więzadłach w obrębie miednicy mniejszej. Odpowiedzialny za wytwarzanie i magazynowanie komórek jajowych oraz wytwarzanie żeńskich hor. płciowych (estrogeny i progesteron)
komórka Jajowa
začněte se učit
żeńska kom. rozrodcza. u roślin w obrębie woreczków zalążkowych, rodni lub lęgni. U zwierząt Powstaje w wyniku procesu oogenezy. Jajo ludzkie otoczone jest otoczką przejrzystą oraz wieńcem promienistym
Jajowód
začněte se učit
Parzysty przewód transportujący jaja. Składa się z: macicznego, cieśni, bańki, lejka zakończonego strzępkami.
zbudowany z tkanki łączno-nabłonkowej: od zew. Błona surowicza, warstwa kom.tk. łącznej, trójwarstwowa mięśniowa, pofałdowana błona śluzowa pokryta nabłonkiem rzęskowym.
jama gębowa
začněte se učit
pierwszy odcinek przewodu pokarmowego rozpoczynający się otworem gębowym, a uchodzący do gardzieli. znajdują się tam narządy służące do rozdrobnienia, wstępnego trawienia i przesuwania pokarmu. U kręgowców występuje język.
Jamochłony (dwuwarstwowce)
začněte se učit
wielokomórkowce zamieszkujące śr. wodne. Posiadają ciało zbudowane z dwóch warstw komórek ZEW. ochrania WEW. Odpowiedzialna za odżywia. Pomiędzy nimi jest MEZOGLEA warstwa podporowa.
Wewnątrz ciała znajduje się jama chłonąco-trawiąca. Ciało symetryczne promieniście np. ukwiał, meduza
Jamy ciała
začněte se učit
przestrzenie ograniczone listkami zarodkowymi. Powstają w okresie rozwoju zarodkowego. Wewnątrz nich zawieszone są poszczególne narządy
ZE WZGLĘDU NA SPOSÓB POWSTAWANIA WYRÓŻNIA SIĘ: blastocel, schizocel, hemocel, miksocel.
Jaryzacja (wernalizacja, jarowizacja)
začněte se učit
oddziaływanie niskimi temperaturami w celu pobudzenia roślin do kwitnienia.
ważna dla zbóż ozimych oraz roślin dwuletnich
Jąderko
začněte se učit
uorganizowana, nieobłoniona struktura występująca na ternie jądra komórkowego. Odpowiedzialna za syntezę tRNA. i białek rybosomalnych. W trakcie podziału kom. zanika. Ich ilość jest uwarunkowana gatunkowo jednak stała dla wszystkich kom. organizmu
Jądra
začněte se učit
męskie gruczoły rozrodcze produkujące gamety męskie a u kręgowców również hormony (androgeny). U zwierząt są parzyste i mają budowę cewkowatą. w ścianach kanalików występują kom. rozrodcze, odżywcze, wytwarzające hormony.
Jądro komórkowe
začněte se učit
...
Jadro wtórne
začněte se učit
występuje w woreczku zalążkowym gametofitu żeńskiego okrytonasiennych. powstaje ze zlania dwóch jąder i tworzy kom. centralną. Po zapłodnieniu powstaje triploidalna kom. 3n
Jednokomórkowce
začněte se učit
Organizmy zbudowane z jednej komórki. W obrębie jedne komórki organizmu zachodzą wszystkie procesy fizjologiczne organizmu.
pierwotniaki, niektóre glony (euglena, okrzemki) prawie wszystkie prokarioty
Jednoliścienne
začněte se učit
Rodzaj okrytonasiennych. posiadają jeden liścień w zarodku;
posiadają system korzeniowy wiązkowy; liście są bezogonkowe o równoległej nerwacji. Wiązki przewodzące rozmieszczone w łodydze nierównoległe w bez kambium (nie przyrastają na grubość), kwiaty trzykrotne
Jednopienność
začněte se učit
występuje u większości roślin okrytonasiennych i nagonasiennych. Jest to obecność męskich i żeńskich organów płciowych na jednej roślinie, ale o innym typie kwiatów.
dąb, orzech włoski, jabłoń, kukurydza. Dotyczy także glonów paprotników i mszaków.
Jelito
začněte se učit
Odcinek przewodu pok. rozpoczynający się od odźwiernika żołądka, a zakończony odbytem. Wyróżnia się jelito cienki i jelito grube.
Wyróżnia się jelito cienki (podzielona na dwunastnice, jelito czcze i kręte) zachodzi tu trawienie i wchłanianie i grube(jelito ślepe okrężnica i odbytnica) formuje kał wchłania wodę i sole min.
Jeżowce
začněte se učit
typ szkarłupni, kszt. spłaszczonej kuli o pięcioramiennej symetrii. Na powierzchni ciała znajdują się kolce służące do obrony i poruszania.
Posiadają charakterystyczne: LATARNIA ARYSTOTELESA 5 wapiennych ząbków otaczających otwór gębowy, UKŁAD WODNY system wodnych kanalików pełniących rol. transportującą i wymiany gazowej, PEDICELARIE parzydełka w kształcie szczypczyków
Jezyk
začněte se učit
umięśniony narząd występujący w jamie gębowej kręgowców. Służy do formowania pokarmu, jest siedliskiem zmysłu smaku, u niektórych zwierząt wykorzystywany do łowienia pokarmu. U człowieka uczestniczy w artykułowaniu dźwięków.
Pompy Jonowe
začněte se učit
transportowe kompleksy jonowe przy użyciu energii wbrew gradientowi stężeń.
pompa sodowo-potasowa, pompa wapienna, pompy protonowe
Insulina
začněte se učit
Hor. Obniżający poziom glukozy. Reguluje metabolizm wraz z glukagonem. Białko sygnalizujące stan nasycenia organizmu sub. energ. Wydzielanie in. stymulowane jest wys. poz. glukozy lub cz. parasympatyczną uk. autonomicznego
Ściana komórkowa
začněte se učit
Zewnętrzna nieożywiona struktura otaczająca komórki roślin (celuloza), grzybów (chityna) oraz prokariotów (mureina).
Ścięgno
začněte se učit
element budowy mięśnia szkieletowego, głównym elementem budowy ścięgna są włókna kolagenowe łączą się z tkanką łączną brzuśca mięśnia i łączy go ze szkieletem
ściółka leśna
začněte se učit
warstwa martwych szczątek roślin zalegająca na dnie lasu z których tworzy się próchnica. w ś. l zachodzi cały cykl biochemiczny ekosystemu
śledziona
začněte se učit
obwodowy narząd krwio-limfatyczny wyższych kręgowców i czło. pełni funk. filtrowania i magazynowania krwi tam następuje niszczenie starych krwinek i tworzenie nowych krwinek limfocytów i monocytów
ślepiec
začněte se učit
stadium larwalne minoga (bezżuchwowca) cechą charak. są duże oczy przykryte skórą, otwory skrzelowe umieszczone po obu stronach ciała, endostyl (urzęsiona rynienka) w gardzieli
ślepota na barwy (daltonizm)
začněte se učit
choroba genetyczna sprzężona z chromosomem X ujawnia się recesywnie, polega na nieodróżnianiu barwy czerwonej zielonej jak i fioletowej.
ślimak
začněte se učit
przednia cześć błędnika, utworzona przez trzy spiralnie skręcone kanały (ślimakowy, przedsionkowy, bębenkowy) Kanał jest wypełniony endolimfą i zawiera właściwy narząd słuchu
ślina
začněte se učit
wydzielina gruczołów ślinowych u człowieka, który zwilża pokarm, zawiera enzymy (amylazę, lizozym), ułatwiające wstępne trawienie węglowodanów działa bakteriobójczo.
ślinianki
začněte se učit
wielokomórkowe gruczoły uchodzące do j. gębowej, produkują ślinę lub śluz. u człowieka występują 3 pary ślinianek (przyuszne, podżuchwowe, podjęzykowe)
ślizgowa teoria surczu
začněte se učit
podczas skurczu mięśnia nie zmienia się długość miofilamentów, ani szerokość, gdyż następuje wzajemne ślizganie się miofilamentów cienkich i grubych. ruch jest możliwy dzięki odpowiedniej budowie tych elementów.
śluz
začněte se učit
bezbarwna substancja, której głównym składnikiem jest mucyna, produkowana przez g. ślinowe. pokrywa ciało bezkręgowców, a także ułatwia oddychanie, pokrywa błony śluzowe
śluzówka
začněte se učit
wyściela wewnętrzne przewody organizmu, stale zwilżana przez wydzielinę związanych z nią gruczołów lub przez płynną zawartość przewodu. zbudowana jest z dwóch warstw, nabłonka i blaszki właściwej.
śluzy roślinne
začněte se učit
substancje organiczne zbudowane głównie z polisacharydów, pełniące w roślinach f. materiału zapasowego, rezerwy wody i funkcje ochronne.
śmiertelność
začněte se učit
wielkość określająca zmniejszanie się osobników w populacji, wyrażona na wskaźnik śmiertelności: liczna osobników umarłych w jednostce czasu n 10 lub 100 narodzeń. śmiertelność i rozrodczość odpowiadają za dynamikę rozwoju populacji
śpiączka
začněte se učit
stan długotrwałej utraty przytomności w której występuje brak odruchów warunkowych i postępujący brak odruchów bezwarunkowych tj. odruchów rogówkowych czy reakcji na bodźce bólowe, ś. towarzyszy zaburzenia uk. oddechowego i krążenia
śpiączka afrykańska
začněte se učit
choroba pasożytnicza wywołana przez świdrowce, przenoszone przez muchę tse-tse. Ś. A. objawia się w 3 stadiach:
1 gorączka b. głowy i kończyn 2 gorączka i powiększenie węzłów chłonnych i śledziony 3 zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, bezsenność, krwotoki, zaburzeniem czucia widzenia i rytmu seca
środowisko ekologiczne
začněte se učit
ogół warunków życia organizmu, populacji, biocenozy, na który składają się czynniki abiotyczne - siedlisko (klimat, skład gleby itp) oraz czynniki biotyczne(wzajemne oddziaływanie na siebie organizmów żyjących na wspólnym terenie)
śródbłonek
začněte se učit
nabłonek jednowarstwowy płaski, wyścielający wewnętrzna powierzchnię naczyń krwionośnych, limfatycznych oraz przedsionków i komór serca. Budują go komórki wywodzące się z mezochymy
śrómózgowie
začněte se učit
część mózgu kręgowców rozwijająca się z środkowego pęcherzyka pierwotnego. od przodu graniczy z międzymózgowiem a od tyłu z rdzeniem przedłużonym. Reguluje odbiór wrażeń wzrokowych ma wpływ na postawę i równowagę ciała
śródskórnia (endoderma)
začněte se učit
wewnętrzna warstwa kory pierwotnej łodygi i korzenia roślin, zbudowana z jednej warstwy żywych ściśle przylegających do siebie komórek. w łodydze tworzą ją k. miękiszu jest b. dobrze wykształcona w korzeniach i podziemnych cz. rośliny
heliofity
začněte se učit
roś. światłolubne. występują w siedliskach o pełnym oświetleniu. blaszki liściowe są grube, pokryte skórą o silnie zgrubiałych ścianach zewnętrznych, często pokrytych woskiem przez co odbijają światło. miękisz palisadowy silnie rozwinięty
świdrowce
začněte se učit
wiciowce zwierzęce należące do pierwotniaków pasożyty. mają ciało wydłużone z 1 wicią. rozmnażają się przez podział podłużny. są pasożytami żyjącymi w jelitach krwi, komórkach i płynie mózgowo-rdzeniowym, wywołują śpiączkę afrykańską
świerzb
začněte se učit
choroba pasożytnicza człowieka i zwierząt wywołana przez świdrowce, powoduje silne swędzenie skóry i stan zapalny. do zakażenie dochodzi przez kontakt bezpośredni lub pośredni (pościel, bielizna)
świerzbowiec
začněte se učit
gatunek pajęczaka, pasożyt człowieka, drąży długie kanały w skórze, żywi się k. naskórka i limfa, kosmopolityczny (gatunek który zasięg obejmuje cały świat)
Łagiewka pyłkowa
začněte se učit
długa wypustka cytoplazmatyczna rozwijająca się z ziarna pyłku w czasie jego kiełkowania. Jest odpowiedzialna za przeniesienie k. plemnikowych do k. jajowej. Utworzony z k. wegetatywnej
u r. OKRYTONASIENNYCH łagiewka wrasta do szyjki słupka i przenosi 2 k. plemnikowe, następuje podwójne zapłodnienie. U r. NAGONASIENNYCH ł. p. wrasta przez otwór (okienko zalążni) do zalążka,
Łańcuch detrytusowy
začněte se učit
łańcuch pokarmowy, w którym pierwszym ogniwem są destruenci
Łańcuch oddechowy
začněte se učit
...
Łańcuch pokarmowy
začněte se učit
Łańcuch troficzny, uszeregowanie organizmów w których każdy zjada poprzednie a sam jest pożywieniem dla następnego
Tkanka Łączna
začněte se učit
najbardziej zróżnicowana i rozprzestrzeniona tkanka w organizmie zwierzęcym. Można w niej wyróżnić substancję międzykomórkową, rozmieszczone w niej włókna białkowe i elementy komórkowe.
tkankę łączną dzieli się na: ZARODKOWĄ (mezenchyma, WŁAŚCIWĄ (wiotka, zbita, tłuszczowa, siateczkowa) mechaniczną/oporową (chrzęstna i kostna) i płynną (chrzęstną i kostną)
Łęgi (las Łęgowy)
začněte se učit
zbiorowisko leśne lub zarośla porastające doliny rzek i strumieni. charakterystyczną roślinnością są wierzby topole i olchy. Runo bogate i wielowarstwowe
Łodyga
začněte se učit
...
Gruczoły łojowe
začněte se učit
gruczoły skórne u ssaków. Występują przy pochewkach włosów. Łój powleka powierzchnię włosa, a także natłuszcza powierzchnię skóry. W okresie dojrzewania może dochodzić do powiększenia gruczołów łojowych i do łojotoku (trądzik)
Łożysko
začněte se učit
Powstaje z błony śluzowej macicy i kosmówki płodu u ssaków żyworodnych Ł. PRAWDZIWE część zarodkowa i matczyna zrastają się (u drapieżników i naczelnych) RZEKOME kosmówka przylega jedynie do kosmówki macicy i w czasie porodu odkleja się (np. u kopytnych).
funkcją łożyska jest przekazywanie sub. Łożysko prawdziwe i rzekome określa się mianem łożyska omoczniowego. U torbaczy, niektórych gadów i ryb spodoustych występuje łożysko żółtkowe, które jest tworzone przy udziale woreczka żółciowego

Chcete-li přidat komentář, musíte se přihlásit.