Budownictwo ogólne

attyka

część ściany frontowej ponad gzymsem wieńczącym

bednarka

stalowa taśma, gr. 1-2 mm, wysokość 20-30 mm, zbrojenie stropy/nadrpoża Kleina, zwijana w kręgi, w spoinach pomiędzy cegłami

budynek

to nie budowla! wydzielona w przestrzeni za pomocą przegród budowlanych (ściany zewnętrzne i dach), zabezpieczająca istoty żywe przed działaniem czynników zewnętrznych (warunki atmosferyczne, hałas), lub służący do przechowywania/wytwarzania przedmiotów

budynek w stanie surowym zamniętym

bud. nieuk., wykonano rob. do stanu surowego, lub pozw. na zamknięcie bud. (pokrycie dachu, zam. w sposób trwały/prowizoryczny otw drzwiowych/oszklenie/inne zabezpieczeni otworów okiennych/balkon.), zamk.->ogrzewanie i prowadzenie robót wykon

cokół

dolna część ściany zewnętrznej budynku, od poziomu terenu do stropu nad piwnicami/posadzki parteru, zabezpiecza ścianę przed działaniem czynników zewnętrznych (mogą być cofnięte lub wysunięte po za lico), wykonane z twardych, nienasiąkliwych materiałów

elementy wykończenia budynku

tynki, podłogi, okładziny ścian wewnętrznych i zewnętrznych, piece, stolarka okienna i drzwiowa, malowanie ścian i sufitów, malowanie stolarki i balustrad klatek schodowych

drzwi płycinowe

o ramowej konstrukcji skrzydeł, w których pola ramy wypełnione są elementami płytowymi - płycinami (np. płyta pilśniowa)

drzwi przylgowe

drzwi z przylgą wykonaną zarówno w odrzwiach - ościeżnicy jak i w skrzydle drzwiowym

estrichgips

gips jastrychowy - spoiwo powietrzne otrzymywane przez wypalanie kamienia gipsowego, a następnie zmielenie produktu wypalania

dwuteowe belki stalowe

wyroby hutnicze o przekroju w kształcie połączonych dwóch liter T, są używane jako belki w stropach Kleina lub nadproża

dylatacja

przerwa w ciągłąsci ustroju konstrukcyjnego lub szczelina między dwoma przylegającymi do siebie budowlami, umożliwiająca niezależną pracę stateczną i niezależne odkształcenie się dwóch budowli lub rodzielnych części konstrukcji jednej budowli

elewacja

zewnętrzy widok budynku wraz ze wszystkimi elementami konstrukcji, wykończenia i wyposażenia budowlanego,: północą, południową, frontową (fasada), boczną, ogrodowa, podwórzowa

filar ścienny

fragment ściany, rozdzielający dwa otwory w tej ścianie, spełniający pod względem konstrukcyjnym rolę słupa (filar miedzyokienny/międzydrzwiowy)

fundament

najniżej położona część konstrukcji budowli, przekazująca obciążenia na podłoże gruntowe

głębokość posadowienia fundamentu

odległość między projektowanym poziomem terenu a poziomem na którym będzie spoczywać fundament

gzyms

poziomy lub pochyły pas ściany, wystający poza jej lico zewnętrzne lub wewnętrzne, ukształtowany ze względów użytkowych lub estetycznych, najczęściej profilowany

hydrofobowość

niezdolność do łączenia się z wodą (skłonność odpychania cząsteczek wody)

jastrych

warstwa wykonana z materiału mającego w trakcie formowania konsystencję sypką, plastyczną lub półciekłą, lecz twardniejącego po upływie określonego czasu, stosowana jako bezspoinowy podkład lub jako posadzka bezspoinowa

jętka

pozioma belka łącząca krokwie w górnej części, umiejscowiona powyżej płatwi pośrednich

kalenica

(grzbiet dachu), górna, najczęściej pozioma krawędź dwóch połaci dachowych przeciwległych

kanał dymowy

kanał pionowy w ścianie lub trzonie kominowym odprowadzający na zewnątrz gazy spalinowe z palenisk piecy węglowych i kuchnii

kapilarność

zjawisko występujące w cienkich rurkach lub wąskich szczelinach, polegające na wznoszeniu się w nich cieczy powyżej ustabilizowanego jej poziomu

kleszcze

pozioma para belek łącząca krokwie, umieszczona pod płatwią pośrednią

kondygnacja

część budynku zawarta pomiędzy górną powierzchnią podłogi i górną powierzchnią bezpośrednio znajdującego się nad nią stropu lub stropodachu

kondygnacja nadziemna

kondygnacja, w której górna powierzchnia podłogi jest na równi z poziomem otaczającego terenu lub je powyżej tego poziomu

kondygnacja podziemna (podziemie)

kondygnacja, w której dolna powierzchnia stropu znajdującego się bezpośrednio nad tą kondygnacją jest położona poniżej poziomu otaczającego terenu lub równo z nim

kondygnacja przyziemia (przyziemie)

kondygnacja, w której górna powierzchnia podłogi jest położona poniżej, a dolna powierzchnia stropu powyżej poziomo otaczającego terenu

kotwa

element stalowy, trwałe połączenie fragmentów konstrukcji, mury w jedną całość, lepsze połączenie belek stropowych z murami

krosno

to zazwyczaj rama drewniana, zastępująca ościężnicę lub stosowana jako jej uzupełnienie (np. w oknach skrzynkowych)

krokiew

belka pochyła podtrzymująca pokrycie dachowe

kubatura

V, objętość bryły budynku, obliczona na podstawie jego wymiarów zewnętrznych, szczegółowy sposób obliczenia kubatury regulują przepisy normy budowlnej

listwa przylgowa

listwa zakrywająca styk dwóch skrzydeł drzwiowych lub okiennych, która ustala kolejność ich otwierania

loggia

wnęka otwarta na zewnątrz budynku utworzona przez załamanie i cofnięcie części ściany zewnętrznej w głąb budynku, dostępna z jednego lub kilku pomieszczeń, przystosowana, podobnie jak balkon do przebywania ludzi

mostki termiczne

wykonane z materiałów o większym lamba niż pozostała część konstrukcji, a więc pod względem izolacyjności termicznej są to najsłabsze miesca w budynku, przez które ucieka więcej ciepła niż przez sąsiednie fragmenty konstukcji

murłata

łata lub krawędziak ułożone na ścianie, stanowiące oparcie dla wiązarów i krokwi

nadproże

płaskie lub łukowe przekrycie otworu w ścianie (okiennego/drzwiowego) najczęściej wykonuje się z belek stalowych lub żelbetowych

obiekt budowlany

stały albo tymczasowy budynek wraz z urządzeniami budowlanymi związanymi z budynkiem, może to być również: obiekt inżynierski, urządzenie techniczne, instalacja przemysłowa, pomnik, posąg, fontanna, obiekt kultu religijnego

odsadzka

fragment ławy fundamentowej wystąjący poza lico (płaszczyznę) muru, na której spoczywa

okap dachu

dolna część połaci dachowej wystająca poza lico ściany budowli

okno podwójne

okno z otworem okiennym zamkniętym dwiema warstwami szyb

okno skrzynkowe (francuskie)

podwójne, o skrzydłach wewnętrznych i zewnętrzynch, otwierających się do wewnątrz pomieszczenia, ramę stanowi skrzynka złożona z ościeżnicy połączonej krosnem

okno szwedzkie (zespolone)

podwójne, w którym skrzydła wewnętrzne i zewnętrzne otwierające się do wewnątrz pomieszczenia, stykają się ze sobą i sa połączone na śruby, tworząc jeden zespół

ościeże

powierzchnia górnej i bocznych ścian otworu okiennego/drzwiowego

ościeżnica

rama drewniana, metalowa lub z innego tworzywa, zamocowana nieruchomo w ościeżu, służąca do zawieszenia skrzydeł okiennych, drzwiowych albo bramowych, a niekiedy do umocowania w niej bezpośrednio oszklenia (np. okna stałe)

pilaster

jedno lub dwustronne pogrubienie ściany, mające wymiary przekroju poprzecznego zbliżone do wymiaru grubości ściany, wykonuje się je ze względów konstrukcyjnych (zwiększenie sztywności/nośności) lub estetycznych (podział lica)

płatew

belka podłużna w konstrukcji nośnej dachu, łącząca wiązary i podtrzymująca krokwie pośredni albo łącząca dźwigary dachowe oraz stanowiąca jednocześnie podporę elementów pokrycia dachowego

podciąg

belka stanowiąca podporę dla innych belek, stropów, słupów lub zastrzałów

poddasze

przestrzeń zawarta między najwyżej położonym stropem a dachem (w obrębie dachu)

poddasze użytkowe

poddasze przystosowane do stałego lub czasowego pobytu ludzi bądź do określonej funkcji usługowej np. jako miejsce suszenia bielizny/składowania przedmiotów

podłoga

elem wykoń budowli, przegroda utworzona z jednej lub kilku warstw, której górna, zazwyczaj pozioma powierzchnia/nawierzchnia jest płaska i przystosowana do chodzenia po niej, do ustawiania mebli/przedmiotów/przejazd wózków, posadzka i podłoże

posadzka

najważniejsza część podłogi stanowiąca wierzchnią warstwę, przejmuje obciążenia, zewnętrzne wykończenie, decyduje o szczelności, izolacyjności, sprężystości, twardości i o nazwie (drewniana, betonowa, szklana)

pokrycie dachowe

wierzchnia wodochronna warstwa dachu/stropodachu przymocowana do podłoża i odporna na działanie czynników atmosferycznych - odpadów, wiatru, słońca, mrozu

powierzchnia całkowita

powierzchnia wszystkich kondygnacji budynku mierzona po obrysie zewnętrznym ścian, 140-220 cm - 50 %, mniej niż 140 cm 0%

powierchnia mieszkalna

powierzchnia pokoi na wszystkich kondygnacjach

powierzchnia użytkowa

powierzchnia pomieszczeń, na wszystkich kondygnacjach służąca do zaspokajania potrzeb związancyhz przeznaczeniem budynku - pokoje, kuchnia, łazienka, klatka schodowa, piwnica

powierzchnia zabudowy

powierzchnia rzutu poziomego budynku mieszonego po zewnętrznym obrysie ścian kondygnacji przyziemnej/nadziemnej

przegroda budowlana

element budowli oddzielający ją od otoczenia zewntrznnego lub wydzielający w niej pomieszczenia

przekrycie

przegroda budowlana pozioma ewentualnie pochyla zamykająca od góry pomieszczenie wydzielone ścianami lub przestrzeń otwartą (dach nad wiatą)

przekrycie dachowe

przegroda składająca się z elementów nośnych, izolacji termicznej (dla stropodachu) i izolacji wodochronnej, pełniacej rolę dachu

przylga

powierzchnia wzajemnego przylegania i docisku części ruchomych do siebie bądź do części nieruchomych w oknie, w drziwach/wrotach wytworzona przez wrąb albo listwę przymykową

ryzalit

niewielki uskok lica ściany na całej jej wysokości, ukształtowany głównie ze względów estetycznych

skrzydło okienne/drzwiowe

skrzydło o pionowej osi obrotu, która w widoku od strony, na którą się otwiera, ma zawiasy z prawej/lewej strony patrzącego

stan surowy

stan, w którym budowa obiektu została doprowadzona do wiechy, obiket jest gotowy bez elementów wykończenia

stropodach

przegr. z izol. cieplną, zam. bud. od góry i spełniająca jednocześnie rolę stropu oraz dachu tzn. przenosząca obciążenia od śniegu/wiatru, zabezpieczająca pomieszczania przed opadami atmosferycznymi oraz zapewniająca odpowiedni mirkoklimat w chron pom

stropy

przegroda pozioma, ograniczająca poszczególne kondygnacje, dźwigają obciążenie: własne, ścianek działowych, użytkowe, usztywniaja budynek, chronią przed przenikaniem dźwięków, najniższy/najwyższy - przenikanie ciepła

strzemiona

pręty za stali okrągłej, 4,5-10 mm, w postaci zamkniętej ramki łączące w całość pręty zbrojeniowe

strzępia

wystawione z muru ceglanego fragmenty cegieł lub pozostawione w murze otwory w celu lepszego połączenia muru dobudowywanego później

strzępia uciekające

zakończenie fragmentu muru w postaci występów przypominających schody, również pozwala na prawidłowe dobudowywanie muru

szkło float

tafla szklana uformowana na powierzchni ciekłej cyny, ma idealnie gładką płaszczyznę, b. małe różnice grubości, nie ma deformacji oglądanego obrazu

szkło niskoemisyjne typu termofloat

zwykłe szkło float pokryte specjalną niskoemisyjną warstwą tlenków metali niewidocznych dla oka i bez strat przepuszczających energię słoneczną oraz światło dzienne, natomiast promieniowanie cieplne odbija z powrotem do wnętrza

szyby zespolone

zespół trwale połączonych ze sobą dwóch/trzech tafli szkła, dla zachowania dystansu stosuje się specjalnie ramki, połączenie musi być hermetyczne, przestrzeń wypełniona gazem szlachetnym - argon

ścianki działowe

ściany izolacyjne wewnętrzne o małej grubości i małym ciężarze, rozdzielające pomieszczenia

ściana kolankowa

część zewnętrznej ściany budynku zawarta między stropem najwyzej położeonej kondygnacji a dolną częścią połaci dachowej, podwyższająca wysokość użytkową poddasza

ściana kominowa

ściana w której zgrupowane są kanały dymowe i spalinowe, mogą w niej również być umieszczone kanały wentylacyjne

ściana kontrukcyjna

przenosi na fundament lub inne elementy budowli ciężar własny, obciążenia od murów wyższych kondygnacji, obciążenia od dachu, stropów, balkonów, a także od parcia wiartu, gruntu, usztywniająca konstrukcję budynku albo jej elementów

szlichta

gładź podłogowa, cienka warstwa wyrównawcza grubości do 2 cm, wykonana najczęściej z zaprawy cementowje uożonej na podłoży betonowym jako podkład pod posadzkę lub jako właściwa posadzka

taras

stropodach nad budynkiem albo jego częścią, przystosowany do przebywania na nim ludzi, dzięki odpowiedniej nawierzchni i balustradzie, może to być również konstrukcja na podmurówce lub słupach, bez dachu ścian, bądź urządzenie terenu

trakt budynku

część budynku zawarta miedzy przeciwległymi, pionowymi, nośnymi przegrodami budowlanymi

uziom

przewód połączony bezpośrednio z ziemią, do którego podłączone są przewody uziemiające odbiorników prądu elektrycznego, zabiezpiecza ludzi przed porażeniem prądem w przypadku uszkodzenia odbiornika elektrycznego

węgarek

część ściany wysunięta z lica ościeża zmniejszająca światło otworu i stanowiąca oparcie dla ościeżnicy lub krosna

wieniec

element konstrukcji budynku umieszczony w ścianach na obwodzie stropów i stropodachu, wiążący je ze ścianami i przekazujący na nie obciążenia

wyczystka

zamykany otwór w przewodzie kominowym umożliwiający czyszczenie przewodu