czynniki produkcji

czynniki produkcji

praca, kapitał, ziemia

od czego zależy popyt na czynniki produkcji

od ich produkcyjności i od popytu na dobra wytwarzane za ich pomocą

osoby w wieku produkcyjnym

bierni zawodowo (pracy nie mają i nie szukają), aktywni zawodowo (pracujący i bezrobotni)

przykłady osób biernych zawodowo

bogaci, studenci, chorzy, opiekujący się dziećmi/chorymi, więźniowie

wskaźnik aktywności zawodowej

procentowy udział aktywnych zawodowo (czyli osób pracujących lub niepracujących, ale zainteresowanych podęciem pracy - bezrobotnych) w ogólnej liczbie ludności danej kategorii

stopa bezrobocia

odsetek bezrobotnych wśród aktywnych zawodowo

wskaźnik zatrudnienia

procentowy udział ludności pracującej w ogólnej liczbie ludności danej kategorii

determinanty stopnia aktywności zawodowej

stawka płacy realnej; ocena korzyści płynącej z pracy (np. dochód, status społeczny, kontakt z ludźmi); wysokość dochodu z innych źródeł (np. kapitału, zasiłków, partnera); koszty stałe wynikające z zatrudnienia (np. dojazdy, opieka nad dziećmi); obyczaj

czynniki wpływające na sytuację na rynku pracy

przepisy BHP; związki zawodowe; koszty rekrutacji, szkolenia, wdrażania; dyskryminacja; płaca minimalna

typy bezrobocia według przyczyn

frykcyjne (zmiana pracy); strukturalne (rozbieżność między kwalifikacjami a wymaganiami); koniunkturalne (niedostatek popytu globalnego); klasyczne (skutek płacy minimalnej)

prywatne koszty bezrobocia

niższe zarobki; obniżenie kwalifikacji; wykluczenie społeczne

koszty bezrobocia społeczne i całej gospodarki

płatności transferowe; mniejsze wpływy do budżetu z podatków i składek; gospodarka produkuje mniej dóbr; patologia, problemy zdrowotne

sposoby zwiększania popytu na pracę przez państwo

zwiększenie liczby miejsc pracy (np. subwencjonowanie płac, subwencjonowanie zatrudnienia); tworzenie nowych miejsc pracy w sektorze państwowym; wspieranie rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw

sposoby zmniejszania popytu na pracę przez państwo

system wcześniejszych emerytur; przedłużenie okresu kształcenia; wydłużenie okresu obowiązkowej służby wojskowej; skracanie czasu pracy; wydłużanie urlopów; zmniejszenie liczby godzin nadliczbowych; zatrudnienie w niepełnym wymiarze czasu pracy

kapitał ludzki

nagromadzony przez pracownika zasób wiedzy fachowej, doświadczenie i umiejętności

kwalifikacje specyficzne

kwalifikacje do wykorzystania tylko w danej firmiej

kwalifikacje ogólne

kwalifikacje, które mogą być wykorzystane także w innym przedsiębiorstwie

końcowy produkt pracy

przyrost całkowitej produkcji przedsiębiorstwa wskutek zatrudnienia dodatkowego pracownika

rynek ziemi

podaż ziemi w skali globalnej jest stała; ceną ziemi jest renta dzierżawna; wzrost cen ziemi powoduje częściową substytucję zasobów

rynek kapitału

kapitał (rzeczowy, finansowy), podaż kapitału rzeczowego to podaż dóbr i podaż usług tych dóbr