Czynności ruchowe

czynności ruchowe

reakcje posturalne, czynnosci lokomocyjne, czynności manipulacyjne

części narządu ruchu

kości, stawy, mięśnie, ścięgna

układ ruchowy

ośrodki ruchowe wraz z mięśniami

jednostka ruchowa

komórka (włókno) mięśniowe wraz z unerwiającą ją komórką nerwową

motoneuron

komórka nerwowa unerwiająca włókno mięśniowe; jego akson z rozgałęzieniami może unerwiać wiele włókien mięśniowych

mięsień szkieletowy

podłużny, składa się z części kurczliwej (brzuśca) i ścięgien

mięśnie kręgowców

gładkie, szkieletowe, sercowy

złącze nerwowo-mięśniowe

synapsa w mięśniach szkieletowych - akson dochodzący do włókna mięśniowego, zawsze uwalniana Ach pobudzająca mięsień do skurczu

miastenia

brak ach lub receptorów - niemożność skurczów

źródło energii dla mięśni

atp lub glukoza; glukoza może uwalniać się w glikolizie tlenowej lub beztlenowej

mięśnie białe i czerwone

czerwone pracują długo, wolno się męczą - pracują tlenowo; białe - pracuja szybko, szybko się męczą, glikoliza beztlenowa

skurcz izotoniczny

wydatny skurcz mięśni przy małym oporze (np. pisanie, szycie na maszynie)

skurcz izometryczny

ruch mięśnia niewielki, ale duża siła skurczu (dźwiganie ciężkich przedmiotów, odkrecanie śrub)

stopniowanie siły skurczu

siła skurczu zależy od liczby pobudzonych jednostek - przy słabym pobudzeniu ośrodka ruchowego pobudzeniu ulegają tylko najmniejsze motoneurony (większa precyzja) im większe pobudzenie dochodzi do rekrutacji większych i większej siły skurczu mięśnia

odruch

reakcja ruchowa ustroju na bodźce przebiegające za pośrednictwem układu nerwowego

elementy łuku odruchowego

receptor, drogi doprowadzające impulsy do ośrodków, ośrodek ruchu, drogi doprowadzające od ośrodka do efektora, narząd wykonawczy

rodzaje odruchów

(miejsce, gdzie przebiega łuk) rdzeniowe i mózgowe, pobudzenie (skurcz) i hamulcowe (rozluźnienie), somatyczne (reakcją jest ruch) i wegetatywne (zmiana napięcia mięśnia gładkiego, czynności serca lub czynności wydzielniczej gruczołu)

funkcja proprioreceptorów (receptorów czucia)

kontrolują stan mięśni i ich gotowość do skurczu, są wrażliwe na rozciąganie (wrzeciona mięśniowe) i reagują na wzrost napięcia (narząd ścięgnisty Golgiego)

mięśnie antagonistyczne

przeciwstawne, zginacz i prostownik

sterowanie czynnościami ruchowymi

system struktur i połączeń nerwowych o hierarchicznej organizacji, w obrębie którego wyróżnia się niższy, średni i wyższy poziom integracji

niższy poziom integracji

RK i Pień mózgu (rdzeń przedłużony, most, śródmózgowie, jądro czerwienne); utrzymanie napięcia i regulacja odruchów uczestniczących w mechanizmie lokomocji

czynności poziomu niższego

RK odruchy obronne (cofania), RP i Most ruchy stąpania, pobudzenie mięśni antygrawitacyjnych - stojąca postawa ciała, ŚM i JCz przywracanie normalnej postawy, przekazywanie poleceń z kory ruchowej do rdzenia

średni poziom integracji

czuciowe i ruchowe okolice kory przy udziale jąder wzgórza i istoty czarnej; sterowanie wykonywaniem złożonych czynności ruchowych

czynności poziomu średniego

gałka bl., istota cz. ocena prawidłowości przebiegu ruchu, okolica piramid. kory sterowanie elemen. ruchami dowolnymi, okolica czuciowa kory odbieranie inf. zwrot. o stanie narz. ruchu, okolica przedruc. kory reg. napięcia mięśn., wzorce ruchów złożonych

jaka struktura wysyła rozkaz do wykonania ruchu

okolica czuciowo-ruchowa kory

co unerwia motoneurony RK

aksony drogi korowo-rdzeniowej wychodzące z okolicy czuciowo-ruchowej kory

gdzie biegną informacje czuciowe z proprioreceptorów

do wzgórza, a stąd do okolicy czuciowej kory

kto steruje regulacją napięcia mięśniowego

jądra podstawy - głównie ciało prążkowane (jądro ogoniaste, skorupa i gałka blada)

neuroprzekaźniki na zakończeniach włókien nerwowych w jądrach podstawnych

pobudzające: Ach i kwas glutaminowy, hamujące: GABA i enkefaliny

wyższy poziom integracji

pierwszorzędowa kora ruchowa, kora przedczołowa, przedruchowa i dodatkowa kora ruchowa; dowolna działalność ruchowa, powstawanie planów działań i opracowywanie rozkazów przesyłanych do mięśni

czynności poziomu wyższego

pętla jądra ogon. porównywanie realizacji ruchu z zamiarem, okolica przedczołowa sterowanie złożonymi formami zachowania

tylna kora ciemieniowa

monitorowanie pozycji ciała względem otoczenia, reakcja na bodźce wzrokowe lub somatosensoryczne, aktualne lub zamierzone ruchy

pierwszorzędowa kora somatosensoryczna

docierają do niej sygnały dotyku, wysyła aksony do RK i informacje czuciowe do pierwszorzędowej kory ruchowej

kora przedczołowa, przedruchowa oraz dodatkowa kora ruchowa

aktywne planowanie ruchu, a wysyłane przez nie aksony docierają do pierwszorzędowej kory ruchowej, która inicjuje ruch

kora przedczołowa

reaguje na bodźce sensoryczne typu światło czy hałas, które mogą wywołać reakcję ruchową

kora przedruchowa

aktywna w czasie przygotowania do ruchu, pełni funkcje przy organizowaniu ruchu w przestrzeni; wysyła aksony do pierwszorzędowej kory ruchowej i ośrodków ruchowych RK

dodatkowa kora ruchowa

nasilniej uaktywnia się przed wykonaniem serii szybkich ruchów w ustalonym porządku

dwie drogi nerwowe

układ piramidowy i pozapiramidowy

układ piramidowy

kieruje wykonywaniem ruchów ruchów świadomych, dowolnych, precyzyjnych - ośrodkiem jest kora ruchowa (zakręt przyśrodkowy) z komórkami piramidalnymi

układ pozapiramidowy

przejmuje i automatyzuje czynności wcześniej pod kontrolą układu piramid., reguluje napięcie mięśniowe i postawę ciała; ośrodki: kora pozapiramidowa ruchowa, jądra podkorowe

drogi układu piramidowego dwuneuronowe

1 neuron w korze, 2 jądra początkowe nerwów czaszkowych lub rdzeniowych; efektor - mięśnie poprzecznie prążkowane

kora ruchowa

poszczególne części kory (zakrętu) odpowiadają poszczególnym grupom mięśni

dwie drogi nerwowe układu piramidowego wychodzące z mózgowia

korowo-rdzeniowa (grzbietowo-boczna) i korowo-jądrowa (brzusno-przyśrodkowa)

droga korowo-rdzeniowa

piramidowa, utworzona przez aksony wychodzące z pierwszorzędowej kory ruchowej oraz struktur przyległych, a także z jądra czerwiennego; w rdzeniu przedłużonym drogi te ulegają skrzyżowaniu; sterowanie ruchem zewnętrznych regionów ciała (dłoni, palców)

droga korowo-jądrowa

obok aksonów z pierwszorzędowej kory ruchowej aksony z dodatkowej kory ruchowej, śródmózgowia, tworu siatkowatego i jądra przedsionkowego; biegną po obu stronach RK; kontrola mięśni szyi, barków i tułowia

uszkodzenie komórek układu piramidowego

1 neuron lub jego akson - utrata zdolności ruchów dowolnych, przykurcze, wzmożenie odruchów ścięgnistych głębokich, odruch Babińskiego; 2 neuron lub akson - brak ruchów dowolnych, ustanie odruchów, ustanie napięcia, zanik mięśni

wśród dróg pozapiramidowych wyróżniane są:

rdzeniowo-siatkowa (do jąder siatkowych rp i mostu), rdzeniowo-śródmózg (do tworu siatkowatego i istoty szarej okołowodociągowej śródmózg.) i inne

drogi układu pozapiramidowego

nie biegną bezpośrednio z ośrodków do efektorów, a są wieloneuronowymi szalakmi przerywanymi neuronami pośrednimi

funkcje móżdżku jako struktury OUN odgrywającej istotną rolę w aktywność ruchowej

uszkodzenie skutkuje trudnościami wykonywania szybkich ruchów balistycznych (precyzja i synchronizacja); tworzenie automatyzmów ruchowych, porządkowanie czasowe i aspekty uwagi, korygowanie ruchów i regulacją napięcia mięśniowego

skad sygnały otrzymuje móżdżek

z RK, wszystkich układów sensorycznych (przez jądra nerwów czaszkowych) oraz kory mózgu

czynnościowe strefy móżdżku

środkowa i pośrednia (reprezentacja poszczególnych części ciała, korygowanie aktualnych ruchów), boczna (korygowanie ruchów planowanych lub zamierzonych)

z czego zbudowana jest kora móżdżku

komórki Purkinjego z płaskimi, rozgałęzionymi drzewami dendrycznymi, włókna aksony równoległe, prostopadłe do Purkinjego, ziarniste

funkcje jąder podstawy

przechowywanie inf. sens., wykorzystanie ich do sterowania ruchem, wytwarzanie sekwencji ruchowych przy dowolnych i wygaszanie zbędnych

uszkodzenie jąder podstawy

zespół hipokinetyczny (choroba Parkinsona) - obumieranie neuronów w istocie czarnej, przez to za mało dopaminy; hiperkinetyczny (pląsawica - choroba Huntingtona)