Diagnostyka I kolokwium

Plan badania klinicznego

trzeba dalej wymienić i po łacinie

Opis zwierzęcia

signalement, generalia

Wywiad

anamnesis

Badanie stanu obecnego - część ogólna

status presens

Badanie stanu obecnego - część szczegółowa,

status presens

Badanie dodatkowe

examinatio accesoria

Podsumowanie wyników badania

epicrisis

Rozpoznanie

diagnosis

Rokowania

prognosis

Leczenie

terapia, curatio

I Opis zwierzęcia

signalement, generalia

wymienić co po kolei bierze sie pod uwagę

gatunek, płeć, maść, wiek, rasa, wielkość (wzrost i ciężar), użytkowość

Gatunek

wiąże się ze skłonnością do zapadania na niektóre choroby zakaźne, np.

Konie

nosacizna, morzyska i zołzy

Bydło

niestrawności, kwasica, zasadowica, wzdęcia, przeładowanie żwacza i zaraza płucna

su

różyca wikłana przez E. rusiopathiae i pomór

koty

FIV, katar koci, syndrom urologiczny u kastratów

psy

parwowirozę, nosówkę i leptospirozę

w leczeniu i przy wyborze leków należy mieć na uwadze

zwiększoną wrażliwość zwierząt na niektóre leki

Ru

preparaty rtęciowe

kotów i małych mięsożernych

na fenol i jego pochodne

co nie może być podawane przeżuwaczom doustnie

preparaty nasercowe, zawierające związki naparstnicy

co nie może być podawane koniom

pochodne amoksycyliny

Płeć

głównie patologie rozrodu

samice

patologia ciąży, porodu i laktacji

samce

syndrom urologiczny kotów i nowotwory gruczołu krokowego

ogier

przepukliny pachwinowe mogą stać się przyczyną morzysk

buhaje i knury

zatrzymanie kamieni w cewce moczowej może powodować utrudnienia w oddawaniu moczu.

o czym pamietac u samic?

o zachowaniu ostrożności przy badaniu i leczeniu ciężarnych samic oraz o krótszej samiczej cewce moczowej, co predysponuje do zakażeń dróg moczowych,

Maść - na co wskazuje

na niektóre choroby skóry i alergie, związane z rasą,

Mieszańce

może wskazywać na rasy, z jakich składa się dane zwierzę

Białe umaszczenie

może być związane z głuchotą i skłonnością do atopii

wiek - skłonność do

o zapadania nma wpływ na skłonność zwierzęcia da choroby, np. u młodych zwierząt występuje krzywica, u koni zołzy, u psów - nosówka

noworodki prosiat

niedokrwistość

Rasa

ma wpływ na odporność zwierzęcia,

owce algierskie

są odporne na wąglik (antrax)

Jamniki - dyskopatia

zesztywnienie odcinka lędźwiowego kręgosłupa, co w dalszym rozwoju choroby prowadzi do porażenia nerwowego, wywołując paraliż kończyn tylnych, brak czucia w kończynach oraz upośledzenie funkcjonowania mięśni zwieraczy odbytu i pęcherza moczowego).

psy ras wydelikaconych

są bardziej podatne na nosówkę, niż psy nierasowe

Wielkość (wzrost i ciężar)

należy brać je pod uwagę podczas dawkowania leków

Wysokość w kłębie u bydła i koni?

daje nam informacje, czy rozwój zwierzęcia jest prawidłowy,

Użytkowość

niektóre typy użytkowe są bardziej podatne na niektóre choroby

bydło mleczne

mastitis

psy policyjne

choroby układu krążenia, niewydolność lewokomorowa

świnie mięsne

PSE

II Wywiad

anamnesis

wywiad

wiadomości dotyczące chorego zwierzęcia, zebrane przed właściwym badaniem klinicznym. Zadaniem wywiadu jest zebranie informacji, które mogą być wykorzystane do ustalenia przyczyny choroby, jej przebiegu i leczenia

Wywiad składa się z 2 części:

danych o warunkach życia zwierzęcia do czasu wystąpienia choroby (anamnesis vitae) i danych o chorobie (anamnesis morbi).

Wywiad o warunkach życia ma na celu ustalenie:

• Pochodzenie zwierzęcia • Warunki utrzymania i pielęgnacji, np. oświetlenie, wentylacja, ściółka, czyszczenie, ruch na powietrzu • Warunki żywienia i pojenia • Sposób użytkowania • Historia szczepień

Wywiad o chorobie obejmuje:

co wymienic i opisać

• Czas trwania choroby 

Jak długo zwierzę choruje? W jakich okolicznościach zachorowało? Czy zwierzę chorowało już z podobnymi objawami? - Daje wyobrażenie o czasie trwania choroby, czy choroba jest ostra czy przewlekła, czy daje nawroty

• Czy choruje jedno lub więcej zwierząt w stadzie?

Ma to znaczenie w przypadku chorób zakaźnych

• Czy chorowało rodzeństwo lub rodzice?

Ma to znaczenie w przypadku chorób dziedzicznych, np. cukrzyca, wnętrostwo, dysplazja,

• Zaobserwowane objawy choroby

• Zaobserwowane objawy choroby

• Czy zwierzę było leczone u innego lekarza?

- Daje to informacje o stosowanych lekach, ich dawce, co ma szczególne znaczenie w przypadku udzielania pomocy przez osoby niekompetentne.

III Badanie stanu ogólnego

III Badanie stanu ogólnego

• Budowa ciała (structura)

są to wzajemne proporcje kości, stawów, mięśni, ścięgien, linia kręgosłupa i układ kończyn. Budowa może być silna, średnia lub słaba

Przy słabej budowie ciała można dodać zaobserwowane odejścia od normy, np.

o Grzbiet karpiowaty (kyphosis) - wygięty ku górze o Grzbiet łęgowaty (lordosis) - wygięty w dół o Skrzywienie boczne (scoliosis) o Garb (gibbus) - deformacja głównie kręgów piersiowych,

• Stan odżywienia (conditio)

daje wyobrażenie o tym, czy procesy przemiany materii przebiegają prawidłowo i czy zwierzę otrzymuje karmę pełnowartościową i w odpowiedniej ilości. Stan odżywienia określamy przez oglądanie i omacywanie.

o U psów i kotów

szczeg. uwagę na tułów, czy doły przylędźwiowe i skroniowe są wypełnione mięśniami, czy widoczne są żebra, guzy biodrowe i wyrostki kolczyste kręgów. Stopień odżywienia określamy w skali BCS od 1 do 9. Jego wartość prawidłowa dla psów wynosi 4-5/9.

o U koni

ogląda się i omacuje głównie oczodoły, grzebień łopatki, żebra i guzy biodrowe.

o U bydła

ogląda się długie mięśnie grzbietu, mięśnie udowe, pośladkowe i łokciowe.

W celu sprawdzenia grubości tkanki podskórnej

należy omacać mostek, fałd kolanowy i nasadę ogona

Ze stanem odżywienia związane jest

wychudzenie (inanitio) i otyłość (obesitas

z czym zwiazane wychudzenie lub otyłość?

która może być wywołana czynnikami genetycznymi i chorobowymi (np. cukrzyca u psów i kotów, niedoczynność tarczycy, kastracje) lub nieprawidłowym żywieniem.

Otyłość przejawia się

niewidocznymi żebrami, syndromem tłustej wątroby u drobiu, brakiem talii, pokładami tłuszczu w okolicy lędźwiowej i ogonowej oraz zaokrąglonym brzuchem.

Wychudzenie może być spowodowane czynnikami zewnętrznymi

brak lub niemożność pobrania pokarmu) lub wewnętrznymi (zespoły złego wchłaniania i trawienia) i doprowadzić może do wyniszczenia (charłactwo - cachexio).

• Stan utrzymania (wygląd zewnętrzny)

badanie przeprowadzamy przez oglądanie, omacywanie, oglądanie stanu sierści, pazurów, kopyt, grzywy i zębów i określamy go jako bardzo dobry, dobry, mierny lub zły.

stan utrzymania c.d

Stan bardzo dobry występuje u zwierząt luksusowych w hodowli zarodowej i sportowej, zaś stan dobry jest dla zwierzęcia najlepszy. Zły stan utrzymania przy prawidłowej pielęgnacji może być spowodowany chorobą,

• Temperament

jest to szybkość i stopień reakcji na różne bodźce zewnętrzne, przyjmowane przez zwierzę za pomocą narządów zmysłów.

temperament ile rodzai

4 rodzaje temperamentu zwierząt:

Żywy niezrównoważony

przewaga procesów pobudzania nad procesami hamowania w korze mózgowej; u koni manifestuje się silną pobudliwością i gwałtownością, przez co są one nieprzydatne w pracy)

Żywy zrównoważony

(cechuje się silnymi procesami pobudzania i hamowania, stałością i dokładnością odruchów warunkowych i dużą dzielnością w pracy; takie konie są najcenniejsze)

Spokojny zrównoważony

(silne, lecz mało aktywne procesy hamowania i pobudzania)

Spokojny niezrównoważony

słabe procesy hamowania i pobudzania).

z czym związany jest rodzaj temperamentu

Rodzaj temperamentu zwierzęcia związany jest z jego gatunkiem, rasą i typem konstytucjonalnym, np. konie sportowe (arabskie, angielskie) mają żywy temperament, zaś konie zimnokrwiste - spokojny,

• Typ konstytucjonalny

zespół odziedziczonych cech wrodzonych, nabytych, morfologicznych i czynnościowych osobnika, warunkujących sposób jego reagowania na bodźce zewnętrzne. Obecnie według Dursta wyróżnia się 3 typy:

o Typ oddechowy (typus respiratorius

wąska klatka piersiowa, lekka i wąska głowa, cienka szyja, długie kończyny. Bydło typu oddechowego cechuje się dużą mlecznością i skłonnością do zachorowań na gruźlicę. Przykłady: chart, bydło mleczne, konie wyścigowe

o Typ trawienny (typus digestorius)

- krótka i szeroka klatka piersiowa, duży brzuch, mocne kończyny, krótka szyja, duża głowa. Bydło takie wykazuje tendencję do tycia, więc nadaje się na opas. Zwierzęta takie narażone są na schorzenia przewodu pokarmowego i układu krążenia,

o Typ mięśniowy (typus muscularis)

mocna głowa, szeroka klatka piersiowa, dobrze rozwinięte mięśnie zadu i kończyn. Zwierzęta takie narażone są na schorzenia układu mięśniowego i nerwowego, np. bydło stepowe, boksery, dogi, mastiffy

• Zachowanie się zwierzęcia - obejmuje:

pozycję i postawę ciała, przyjmowanie pokarmu i wody, przytomność, wyraz twarzy, spojrzenie, głos, chód i sposób poruszania się, ruchy poniewolne

Pozycję ciała

pozycja jest to położenie linii kręgosłupa zwierzęcia w stosunku do podłoża (może być stojąca, siedząca lub leżąca)

Postawę ciała

postawa jest to wzajemny stosunek części ciała, czyli ułożenie linii grzbietu i szyi do kończyn oraz kończyn do osi ciała (może być prawidłowa lub nieprawidłowa)

postawy patologiczne

postawy patologiczne

o Przy ochwacie

trofoalergeny uwalniają histaminę, która powoduje rozszerzenie naczyń krwionośnych miazgi rogu kopytowego, co sprawia że koń z bólu stoi nieruchomo

o Przy morzysku

przy morzysku konie przyjmują postawę wahadłową (przednie kopyta daleko z przodu, zaś tylne daleko z tyłu) lub leżą na grzbiecie (podobnie jak przy zapiaszczeniu okrężnicy małej)

o Ostre rozszerzenie żołądka

(acuta dilatatio ventriculi) - koń przyjmuje pozycję siedzącego psa

o Przy tężcu

konie stoją z szeroko rozstawionymi kończynami i wyciągniętą głową, grzbiet mają wyprostowany, zaś ogon uniesiony

o Przy urazowym zapaleniu osierdzia u krów

na skutek przedostania się ciał obcych do przewodu pokarmowego krowy odczuwa ona bolesność w III - V p. m, co sprawia że odstawia ona łokcie na bok (objaw patogomiczny),

o Porażenie wiotkie kończyn tylnych

występuje u małych zwierząt przy przerwaniu ciągłości kręgosłupa. Przyjmują one wówczas pozycję foki.

Przyjmowanie pokarmu i wody

podczas chorób obserwuje się zaburzenia pobierania pokarmu i wody, np. przy wściekliźnie psy zjadają przedmioty niejadalne, wzmożone pragnienie występuje w gorączce, cukrzycy, ketozie i moczówce prostej, a także przy ropomaciczu u suk

Przytomność

(zachowana, zmniejszona, zniesiona, zwiększona, np. przy chorobach układu nerwowego)

Wyraz twarzy

żywy lub spokojny). Możliwe zmiany wyrazu twarzy to: stan agonalny/twarz Hipokratesa (facies Hippocraticus - błyszczące oczy, wyostrzone rysy), grymas sardoniczny (risus sardonicus obserwowany podczas tężca u koni), krzyż śmierci (zapaść)

Głos

głos ochrypły może występować przy zapaleniu krtani, zaś ochrypłe szczekanie stanowi objaw wścieklizny,

Chód i sposób poruszania się

daje możliwość wykrycia kulawizny, chwiejności, niedowładu lub bezwładu kończyn,

Ruchy poniewolne

są to ruchy niezależne od woli zwierzęcia, występujące przy chorobach OUN:

Ruchy poniewolne jakie to

parcie do przodu, do tyłu, obrót wokół własnej osi, ruchy menażowe, obrotowe, wedrowanie

IV. BADANIE TEMPETATURY WEWN

Mierzenie temperatury ciała (thermometria)

Mierzenie temperatury ciała

jest jedną z najbardziej obiektywnych metod badania klinicznego, gdyż jej wszelkie odchylenia od normy są ważnym objawem chorobowym. W praktyce weterynaryjnej mierzenie temperatury ciała przeprowadza się w każdym przypadku chorobowym,

Temperaturę mierzy się u zwierząt w

odbycie, a u ptaków w kloace, gdyż w tych miejscach temperatura jest najbardziej stała.

Przy ocenie temperatury należy wziąć pod uwagę

płeć (SAMCE wyższa), stan fizjologiczny (ciąża), wiek (młode mają wyższą temperaturę), rasę (większe mają niższą), temperament, porę dnia, warunki środowiska i miejsce pomiaru (w pochwie jest o kilka dziesiątych wyższa, niż w odbytnicy).

Fizjologiczne wartości temperatury ciała:

Fizjologiczne wartości temperatury ciała:

• Pies (37,4- 39,3):

psy małe szczenięta (38,6- 39,3 ), - psy małe dorosłe (38,5- 39 ), - psy średnie szczenięta (38,3- 39,1 ), - psy średnie dorosłe (38 - 38,6 ), - psy duże szczenięta (38,2- 39 ), - psy duże dorosłe (37,4- 38,3 ),

• Koty

38 - 39,5,

• Konie

ponad 5 lat - 37,5- 38 - źrebięta w pierwszych dniach życia- do 39,3, - źrebięta i młode konie do 5 lat- 37,5- 38,5,

• Bydło

• Bydło (37,5-39) - cielęta- 38,5- 40,5, - bydło młode do roku- 38,5- 40, - bydło powyżej roku- 38- 39,

• Świnie

38 - 40), prosięta – 39- 40,5

• Owce i kozy

38,5- 39

Wahania temperatury

(1-1,5 stopnia) w zależności od pory dnia. Najniższa temperatura ciała występuje w godzinach nocnych do 6 rano. Pierwsze maksimum występuje między 6 a 9 rano, drugie minimum między 10 a 16, zaś temperatura najwyższa występuje między 16 a 19.

Kiedy Zjawisko odwrotne (wahania temp)

obserwuje się w przebiegu gruźlicy, kiedy temperatura poranna jest wyższa, niż wieczorna (typus inversus). Zaliczana jest do podziału ze względu na czynnik wywołujący.

Pomiaru temperatury można dokonywać przy użyciu:

termometru rtęciowego (najwyższą wartość osiąga po około 1 minucie, zaś po wyjęciu słupek rtęci nie opada), termometru spirytusowego, elektronicznego, termisioru (badanie temperatury skóry).

Gorączka

pyreksia, febris)

gorączka

to reakcja adaptacyjna fizjologicznie sprawnych ośrodków termoregulacji i zespołu podporządkowanych im mechanizmów obwodowych na działanie czynników gorączkotwórczych.

Gorączka występuje z reguły pod wpływem

czynników zakaźnych (septycznych), chociaż gorączka może wystąpić też na tle niezakaźnym (aseptyczna), spowodowana rozpadem obumarłych elementów komórkowych i tkankowych (pooperacyjnie, złamania kości, krwotoki wew, poród, wysiłek mięśniowy).

wzrost temperatury może wystąpić też na skutek

bodźców nerwowych pochodzenia centralnego lub obwodowego (neurozy, silne bóle)

Gorączka jest zespołem

objawów nieswoistych, spośród których najważniejsze są:

Objawy gorączki

• Podwyższona temperatura wewnętrzna, • Przyspieszenie tętna i oddechu, • Upośledzenie lub brak łaknienia, często wzmożone pragnienie, • Przekrwienie błon śluzowych, • Zmniejszenie ilości oddawanego moczu (oliguria),

Objawy gorączki

• Zwiększenie ciężaru właściwego moczu i lepkości, białkomocz, • Zmiana odczynowości moczu o Zwierzęta trawożerne fizjologicznie mają mocz zasadowy (w patologii kwaśny) o Mięsożerne - kwaśny (w patologii zasadowy) o Wszystkożerne - obojętny

Objawy gorączki

• Nierównomiernie rozłożona ciepłota skóry • Dysproteinemia - zachwianie wzajemnych proporcji między IgG a albuminami (spadek syntezy albumin w wątrobie) • Przyspieszenie OB (szybkość opadu zależy od stosunku albumin do globulin) • Leukocytoza

Typy gorączki w zależności od

stopnia podwyższenia temperatury ciała:

• Stan podgorączkowy

podwyższenie temperatury ciała o 0,2- 0,5 stopnia,

• Gorączka lekka

podwyższenie temperatury o 1-1,5 stopnia,

• Gorączka wysoka

podwyżowca szenie temperatury powyżej 1,5 stopnia. Towarzyszy chorobom zakaźnym, np. nosówce psów, odoskrzelowemu zapaleniu płuc, zołzom u koni - Streptococcus equi), różyca i pomór świń, wąglik i księgosusz u bydła)

W zależności od czasu trwania wyróżniamy:

W zależności od czasu trwania wyróżniamy:

• Gorączka jednodniowa

febris ephemera) - trwa do 3 dni. Występuje często u bydła po podaniu szczepionek i surowic odpornościowych, a także przy zaburzeniach trawienia,

• Gorączka ostra

febris acuta) - może ciągnąć się nawet do miesiąca. Występuje np. w krupowym zapaleniu płuc, nosaciznie, niedokrwistości zakaźnej, nosówce psów,

• Gorączka przewlekła

(febris chronica) - może ciągnąć się miesiącami. Zdarza się przy malarii, gruźlicy, niedokrwistości zakaźnej.

W zależności od wahań dobowych temperatury:

W zależności od wahań dobowych temperatury:

• Gorączka ciągła

(febris continua) - wysoka temperatura z niewielkimi wahaniami dobowymi, nieprzekraczającymi 1 stopnia. Występuje w ciężkich schorzeniach o charakterze posocznicowym, np. wąglik, różyca, wągry, krupowe zapalenie płuc u koni,

• Gorączka zwalniająca

febris remittens) - cechuje się znacznymi wahaniami dobowymi od 1 do 2 stopni, jednak nigdy nieobniżającymi się do granic fizjologicznych. Jest to najczęściej spotykany typ gorączki w chorobach zakaźnych, wikłanych przez paciorkowce i gronkowce,

• Gorączka trawiąca

febris hectica) - gorączka, w której temperatura z bardzo wysokiej obniża się poniżej granic normy. Podczas niej następuje nasilony katabolizm, a zwierzę po kilku tygodniach ulega wyniszczeniu, np. przy gruźlicy,

• Gorączka przerywana (febris intermittens)

obj się krótkimi skokami temperatury występującymi na przemian z okresami bezgorączkowymi. Każdy napad gorączki rozpoczyna się silnymi dreszczami i kończy obfitymi potami. W najbardziej typowej formie występuje przy niedokrwistości zakaźnej u koni

• Gorączka powrotna

(febris reccurens) - objawia się występowaniem kolejnych okresów wysokiej gorączki i okresów bezgorączkowych, trwających kilka dni (dłużej, niż przy przerywanej).

Okres bezgorączkowy

(apyrexia) trwa zwykle 6-8 dni. Występuje przy chorobach pasożytniczych krwi, np. malaria, babeszjoza, borelioza, gruźlica, nosacizna

• Gorączka nietypowa

febris atypica) - wyróżnia się nieprawidłowymi wahaniami dobowymi i nieokreślonym czasem trwania. Występuje przy zołzach, krupowym zapaleniu płuc, nosaciznie i pomorze świń.

Typy gorączki ze względu na czynnik wywołujący:

Typy gorączki ze względu na czynnik wywołujący:

• Gorączka septyczna

związana z działaniem pirogenów. Może być zewnątrzustrojowa (bakterie i wirusy) lub wewnątrzustrojowa (zatrucia i toksyny)

• Gorączka aseptyczna

powstaje bez zadziałania czynnika zakaźnego, np. w wyniku uszkodzenia tkanek po urazach czy oparzeniach, np. podczas porodu, silnego wysiłku mięśniowego, w wyniku złamań kości, gorączka pooperacyjna,

• Gorączka adynamiczna

temperatura ciała utrzymuje się w granicach normy, mimo wyraźnych objawów gorączki. Występuje u starszych zwierząt

• Gorączka resorpcyjna

występuje, gdy w organizmie zachodzi wchłanianie płynów, • Gorączka alergiczna

• Gorączka alergiczna

Gorączka alergiczna

• Gorączka na skutek podawania substancji pobudzającej

zachodzi w celu pobudzenia układu siateczkowo- śródbłonkowego (cytokiny prozapalne)

W przebiegu gorączki wyróżnia się

3 okresy

• Okres początkowy

(stadium incrementi) - obejmuje okres narastania temperatury do szczytu i pojawienie się objawów swoistych dla gorączki,

• Okres szczytowy

(stadium fastigii) - zbiega się z okresem, w którym występują wszystkie objawy typowe dla gorączki. Jest to czas największego nasilenia choroby,

• Okres ustępowania

(stadium decrementi) - może cechować się szybkim lub litycznym przebiegiem. Szybki spadek temperatury (crisis) objawia się silnymi potami, spowolnieniem tętna i oddechów. Przy tym rodzaju spadku może nastąpić zjawisko przełomu rzekomego

zjawisko przełomu rzekomego

(pseudokryzysu pseudocrisis), polegające na nagłym wzroście ciepłoty wewnętrznej po lekkim spadku. Jest to objaw niekorzystny, świadczący o powikłaniach

Zapaść

hipotermia (hypothermia)

Zapaść

spadek temperatury wewnętrznej poniżej wartości fizjologicznej. W ocenie hipotermii należy zachować ostrożność i nie zapominać o błędach techn., jakie mogą być popełnione, np. niedomykanie odbytu, wprowadzenie termometru do mas kałowych

temperaturą podnormalną.

• Obniżenie temperatury o 1 stopień poniżej normy

temperatura podnormalna

Obserwuje się ją u zwierząt starych przy niskich temperaturach otoczenia, u koni wyniszczonych, po silnych krwotokach, a także pod wpływem działania środków nasennych i przeciwgorączkowych.

zapaścią średniego stopnia

Obniżenie temperatury o 2 stopnie

zapaścią zimna

a spadek o 3-4 stopnie

Zapaść od kryzysu różni się

dużym spadkiem temp, ochłodzeniem powierzchni ciała, osłabieniem czynności serca, ogólnym osłabieniem. Skóra w zapaści jest chłodna, pokryta lepkim potem, błony śluzowe są zasinione, występuje drżenie kończyn, tętno jest przyspieszone, ale słabe

krzyż śmierci” (crux mortis),

W stanach agonalnych występuje tzw., krzyż śmierci” (crux mortis), w którym spadek temperatury krzyżuje się ze wzrostem oddechów i tętna

Hipertermia niegorączkowa

udar cieplny, udar słoneczny

• Udar cieplny

(siriasis) - jest to czynnościowe przeciążenie ośrodka termoregulacji spowodowane zmniejszoną utratą ciepła podczas wysokiej temperatury otoczenia i dużej wilgotności. Wzrost temperatury ciała powiązany jest z drgawkami, wymiotami i apatią.

• Udar słoneczny

(insolatio) - jest to reakcja organizmu na działanie promieni słonecznych, podczas której (oprócz zmniejszonej utraty ciepła) dochodzi do wchłaniania promieniowania. Najbardziej narażone są na nie zwierzęta bez okrywy włosowej, np. świnie,

Tętno

ętno jest to falisty ruch tętnic, powstający w momencie wyrzutu krwi i przenoszący się na obwód. Jakość tętna zależy od siły skurczu lewej komory, ilości krwi w naczyniach i napięcia ich ścian

Częstość ta zależy od:

wieku, wielkości zwierzęcia, płci (u samic jest częstsze), od wysiłku, temperamentu i stanu fizjologicznego.

Na falę tętna mają wpływ:

• Częstość tętna - zależy od pobudzeń w węźle zatokowym i następowego skurczu serca • Objętość wyrzutowa serca i szybkość wyrzutu krwi • Elastyczność naczyń krwionośnych • Opory na obwodzie

Ze względu na liczbę skurczów wyróżniamy:

• Tętno przyspieszone (pulsus frequens),• Tętno zwolnione (pulsus rarus)

• Tętno przyspieszone

powyżej wartości referencyjnych. Tętno takie związane jest z podwyższeniem temperatury ciała, a także powstaje na skutek działania substancji toksycznych na receptory serca. Obserwuje się je w chorobach zakaźnych i pasożytniczych krwi, z gorączką

• Tętno przy spieszone

Obserwuje się je w chorobach zakaźnych i pasożytniczych krwi, przebiegających z podwyższeniem temperatury ciała, a także w niewydolności układy krążenia, przy ciężkich schorzeniach przewodu pokarmowego

• Tętno zwolnione

najczęściej towarzyszy bradykarii (bradycardii). Towarzyszy przede wszystkim chorobom mózgowym, związanym z podwyższeniem ciśnienia wewnątrzczaszkowego

tetno zwolnione

w nowotworach mózgu, w wodogłowiu i zakaźnym zapaleniu mózgu i opon mózgowych. Fizjologicznie może występować u trenujących koni sportowych, psów wyścigowych i u starszych zwierząt

Ze względu na napięcie tętnic

podatność tętnicy na ucisk palcem):

• Tętno miękkie

(pulsus mollis) - przy niewielkim ucisku tętnicy zanika fala tętna. Występuje w niewydolności krążenia i przy utracie napięcia ścian naczyń,

• Tętno nitkowate

(pulsus filliformis) - obserwowane przy zapaści, ciężko wyczuwalne,

• Tętno twarde (pulsus durus

wyst. gdy mimo przytknięcia św. tętnicy palcem nadal nie jest ona zamknięta, a tętno jest wyczuwalne. Występuje przy stwardnieniu ścian tętnic, w tężcu i intoksykacji. T. twarde wyrażone w silnym stopniu zwane jest t. drutowatym (pulsus contractus)

Ze względu na stopień wypełnienia tętnic:

Ze względu na stopień wypełnienia tętnic:

• Tętno pełne

(pulsus plenus) - występuje przy tętnicy dobrze wypełnionej, kiedy można wyczuć więcej, niż połowę jej obwodu. Fizjologicznie występuje ono u krów wysokomlecznych, zaś u reszty jest patologiczne i związane np. ze wzmożoną akcją serca,

• Tętno puste

(pulsus vacuus/ inanis) - występuje przy tętnicy słabo wypełnionej, kiedy obwód tętnicy nie jest wyczuwalny.

Badanie i wartości tętna u poszczególnych gatunków.

Badanie i wartości tętna u poszczególnych gatunków.

• Koń:

Tętno badamy na tętnicy szczękowej zewnętrznej (a. maxillaris externa), przebiegającym we wcięciu naczyniowym żuchwy (incisura vasorum),

kon - wartości

konie ogólnie: 30-40, - konie w wieku 1-2 lat: 40-56, - ogier: 28-32, - wałach: 33-39, - klacz: 34-40.

źrebaki

- źrebaki nowonarodzone: 128, - źrebaki 1-2 dniowe: 100-120, - źrebaki 2-tygodniowe: 80-100, - źrebaki 3-6 miesięcy: 64-76, - źrebaki 6-12 miesięcy: 48-72,

• Bydło

tętno badamy na tętnicy twarzowej (a. facialis) dwoma rękoma, przebiegającej przed przednią krawędzią mięśnia żwacza. Przy badaniu rektalnym tętno mierzymy na tętnicy biodrowej. U cieląt i małych przeżuwaczy tętno wyczuwalne jest też a tętnicy udowej,

bydło wartosci

- bydło ogólnie: 50-80, - cielę nowonarodzone- 116-141, - cielę 8- 14 dni- 108, - cielę jednomiesięczne- 105, - cielę półroczne- 95, - bydło roczne- 90, - krowa- 40-60, - buhaj- 45-72.

• Świnie -

u świń tętna nie mierzy się palpacyjnie ze względu na zbyt duże otłuszczenie.

świnie wartości

- świnie ogólnie- 60-70, - prosięta do 2 tygodni- 110-140, - prosięta 3-miesięczne: 100-110, - knur- 60-70, - locha- 90-100, - wieprze i świnie stare- 55-75.

• Owce i kozy

tętno mierzymy na tętnicy udowej (70-78 ),

• Psy

tętno mierzymy na tętnicy udowej. Badania tętna dokonuje się przez całą minutę. U psów występuje arytmia oddechowa, co pociąga za sobą zmianę pracy serca ze względu na zianie, podczas którego tętno ulega spowolnieniu.

psy wartości

- psy ogólnie - 70-160, - psy młode: 100-180, - psy dorosłe małych ras: 80-160, -psy dorosłe dużych ras: 60-120,

koty

tętno mierzymy na tętnicy udowej. U kociąt wynosi 130-140, zaś u kotów dorosłych 120-140.

Sposoby badania liczby oddechów.

Sposoby badania liczby oddechów.

Liczbę oddechów na minutę określa się:

• Obserwując ruchy klatki piersiowej i brzucha, Obserwując ruchy skrzydełek nosowych, Wysłuchując szmery oddechowe na tchawicy, Przykładając dłoń do nozdrzy,

Liczbę oddechów na minutę określa się:

Obserwując skraplającą się parę wydychanego powietrza w niskiej temperaturze otoczenia, Przykładając rękę do klatki piersiowej w czasie ruchów oddechowych, Metodami graficznymi.

Co decyduje o liczbie oddechów?

• Wiek - zwierzęta młode mają większą liczbę oddechów, niż stare, ponieważ ich przemiana materii jest szybsza i w jednostce czasu wydalają więcej dwutlenku węgla, • Płeć - samice oddychają szybciej niż samce, a samice ciężarne szybciej, niż nieciężarne,

Co decyduje o liczbie oddechów?

• Rasa i wielkość zwierzęcia, • Pora dnia- w nocy w czasie spoczynku liczba oddechów jest mniejsza, niż w trakcie dni, • Pora roku, • Wysiłek fizyczny

Przyspieszenie oddechów (polypnoe)

występuje we wszystkich przypadkach utrudnionej wymiany gazowej w płucach, a więc w przypadku zmian chorobowych (np. zapalenie czy obrzęk płuc), zaburzeń czynności mięśni oddechowych (np. skurcze tężcowe, wzdęcie żołądka i jelit),

Przyspieszenie oddechów (polypnoe)

niewydolności krążenia, gdyż przepełnione krwią naczynia zmniejszają światło pęcherzyków płucnych. Liczba oddechów zwiększa się także w stanach anemicznych i przy podwyższonej temperaturze ciała.

Spowolnienie oddechów

(bradypnoe) obserwuje się przy zwężeniu światła dużych oskrzeli i przy zwiększeniu ciśnienia wewnątrzczaszkowego (wylew, wodogłowie, acetonemia krów).

Prawidłowa liczba oddechów na minutę u różnych gatunków.

Prawidłowa liczba oddechów na minutę u różnych gatunków.

• Konie dorosłe:

8-16 (badamy przykładając grzbietową część dłoni do nozdrzy):

konie - pozostałe

- Konie czystej krwi arabskiej: 6-10, - Konie pełnej krwi angielskiej: 9-12, - Konie bezrasowe: 14-16, - Źrebięta- 14-15.

Bydło

• Bydło dorosłe: 10-20, - Jałowizna: 27-30, - Cielęta do 5 tygodni: 35-40, - Cielęta do 2 tygodni: 50- 56.

• Owce dorosłe

9-15,

• Kozy dorosłe

9-15,

• Świnie:

• Świnie: 8-18

• Psy

badamy fonendoskopem, ruchy skrzydełek, powietrze wydychane zimą): - Psy dorosłe: 14-18, - Psy młode: 20-22,

koty

• Koty dorosłe: 17-23, Koty młode: 22-24.

WĘZŁY CHŁONNE, BŁONY ŚLUZOWE, OKO

WĘZŁY CHŁONNE, BŁONY ŚLUZOWE, OKO

Badanie węzłów chłonnych

Przez naczynia i węzły chłonne przepływają rozmaite wytwory przemian fizjologicznych i patologicznych, zachodzących w ustroju. W węzłach chłonnych zatrzymywane są drobnoustroje chorobotwórcze.

Badanie węzłów chłonnych

Czynniki te mogą powodować zmiany w węzłach chłonnych w postaci ich obrzęku i bolesności, a nawet ropienia i dlatego ich badanie ma duże znaczenie diagnostyczne (również dlatego, że schorzały narząd może być niedostępny badaniu,

Przy badaniu węzłów chłonnych bierze się pod uwagę:

wielkość i kształt, Budowa, KONSYSTENCJA, TEMPERATURA, BOLESNOŚĆ

Wielkość i kształt

wielkość podaje się w cm lub porównuje do figur geometr). W. chł. Zw. zdrowych są dość drobne i przysłonięte otaczającymi tk. Poza tym ich wielkość zależy od gat., rasy, wielkości i wieku (węzły młodych są z reguły większe i bardziej soczyste

Budowa

fizjologicznie jest zrazikowa, a w patologii zatarta i gładka),

Konsystencja

fizjologicznie jest elastyczna i tęga, zaś w patologii twarda i chełbocząca),

Temperatura węzła

(fizjologicznie jest taka sama jak otaczających tkanek, zaś w patologii- wyższa),

Bolesność

fizjologicznie niebolesne),

Przesuwalność na podłożu i skóry nad nimi

prawidłowo są przesuwalne).

Dla porównania należy badać

węzły chłonne symetrycznie po obu stronach ciała, gdyż zmiany stwierdzane obustronnie są objawem uogólnienia choroby. Gdy chociaż jeden z wymienionych czynników się różni należy opisać węzły oddzielnie.

Badanie węzłów chłonnych u poszczególnych gatunków.

Przeżuwacze: dostępne badaniu są:

• Węzły chłonne podżuchwowe

lnn. submandibularis (za kątem żuchwy, pod ślinianką) - należy stojąc przy głowie twarzą w kierunku grzbietu omacywać dwoma rękoma okolicę podszczękową,

• Węzły chłonne przedłopatkowe

lnn. prescapulares (nad stawem barkowym) - stanąć przy szyi twarzą ku kończynom tylnym i wciskać palce pod brzeg łopatki,

• Węzły chłonne fałdu kolanowego

lnn. politei (dole podkolanowym) - stanąć z boku twarzą ku ogonowi i oprzeć jedną rękę na guzie biodrowym, a drugą ująć fałd kolanowy i przesunąć dłoń nieco ku górze,

• Węzły chłonne nadwymieniowe

- stajemy z tyłu krowy, uginamy się na nogach i obmacujemy górną jedną trzecią wymienia. Węzły zlokalizowane są w więzadle podwieszającym wymię.

Konie:

• Węzły chłonne podżuchwowe- zlokalizowane w dole żuchwy po wewnętrznej stronie sanek. Najczęściej powiększone są w przebiegu zołzów i nosacizny. W zołzach są znacznie powiększone, bolesne, gorące, przesuwane i chełboczące na skutek ropienia

Konie

Ropa zwykle przebija się na zewn przez liczne przetoki; po wyropieniu węzeł zmniejsza się, a po przetokach pozostają blizny. W przebiegu nosacizny zwykle powiększony jest tylko jeden węzeł (zwykle lewy). Jest on twardy, nieboles, nieprzesuwalny.

• Węzły chłonne fałdu kolanowego

- zlokalizowane w skórnym fałdzie kolanowym,

• Węzły chłonne pachwinowe powierzchowne

lnn. Inguinales superficiales (u klaczy nadwymieniowy, a u ogierów nadprąciowy ). Aby je wymacać należy polecić pomocnikowi uniesienie przedniej kończyny po stronie badanej i wsunąć dłoń między udo i brzuch

Świnie

mają węzły chłonne niemacalne na skutek otłuszczenia

Psy i koty:

• Węzły chłonne podżuchwowe- zawarte w kącie żuchwy pod ślinianką. Ich silne powiększenie występuje podczas chłoniaka • Węzły chłonne przedłopatkowe- macalne u dużych psów • Węzły chłonne podkolanowe - w dole podkolanowym, macalne u dużych psów

Ostre zapalenie węzłów chłonnych

lymphadenitis acuta

Ostre zapalenie węzłów chłonnych

Bywa spow. ostrym zapal. miąższu węzłów z surowiczo - komórkowym nacieczeniem. Węzły są wówczas powiększone, przekrwione, wypełnione płynem surowiczym, mają zmieniony kształt i zatartą budowę. Stają się twarde, napięte, chełboczące, gorące, bolesne

Ostre zapalenie węzłów chłonnych

Przesuwalność na podłożu zwykle jest zachowana, jednak przy nacieczeniu tkanki otaczającej może być nieprzesuwalny. Przyczyną ostrego obrzęku mogą być: ostre choroby zakaźne, ropawica, ostre zapalenie naczyń chłonnych.

Przewlekłe zapalenie węzłów chłonnych

lymphadenitis chronica)

Przewlekłe zapalenie węzłów chłonnych

lymphadenitis chronica)

Przewlekłe zapalenie węzłów chłonnych

Obrzęk przewlekły spowodowany jest rozrostem tkanki łącznej węzłów i przylegającej warstwy podskórnej. Węzeł jest mniej powiększony, niż przy obrzęku ostrym, ma guzowatą powierzchnię, zatartą budowę, ale jest niebolesny i nieprzesuwalny na podłożu.

Przewlekłe zapalenie węzłów chłonnych

Węzeł zachowuje temp otaczających tkanek. Niekiedy może rozwinąć się w przewlekłe zapalenie naczyń chłonnych (lymphangioitis), co na kończynach może doprowadzić do słoniowatości (elephantiasis) i ich trwałej deformacji  utrudniony odpływ limfy

Błony śluzowe dostępne do badania

Błony śluzowe są niezabarwione, okrywa je cienka warstwa nabłonka i są obficie unaczynione, co sprawia że dobrze widoczne są na nich wszystkie wykwity  efflorescentia. Błony dostępne do badania:

• Spojówka oka

błona powieki górnej, dolnej i trzeciej) - badania u zwierząt małych dokonuje się rozchylając powieki kciukiem lub palcami wskazującymi, zaś powiekę trzecią podważa się wacikiem nawiniętym na zapałkę.

• Śluzówka przedsionka jamy nosowej

przedsionek jamy nosowej to przestrzeń jamy nosowej do ujścia przewodów łzowych (tractus lacrimalis). U bydła przechodzi on w śluzawicę. U małych zwierząt jest ona niedostępna badaniu ze względu na wąskość przewodów nosowych.

• Śluzówka przedsionka jamy ustnej

przestrzeń zawarta między wew pow. policzków i zew pow dziąseł. W celu zbadania u małych rozwiera się ją końc palców obu rak za zęby sieczne, zaś u bydła i koni- ujmując język dłonią wprowadzoną wzdłuż brzegu bezzębnego i wyciągając go nieco na bok,

• Śluzówka przedsionka pochwy lub napletka

• Śluzówka przedsionka pochwy lub napletka

• Śluzówka odbytu

na ogół niewidoczna)

Zmiany związane ze stanem błon śluzowych.

• Zmiany barwne, obrzęk, wybroczyny, wypływy

• Zmiany barwne

bladość (palor), zaczerwienienie, zasinienie, zażółcenie. Zmiany te są zwykle następstwem niedokrwistości, chorób układu krążenia i narządu oddechowego oraz przewodu pokarmowego i zatruć.

• Obrzęk

oedema)

• Wybroczyny

wynaczynienia krwi poza ściany naczyń,

• Wypływy (diectio)

ocenia się ich kolor, wilgotność, pokrycie nalotem i przejrzystość.

Bladość (palor) błon śluzowych

Bladość najlepiej widoczna jest na spojówkach. Błony śluzowe stają się bladoróżowe, bladoszare, papierowe lub porcelanowo białe. Bladość nagle powstająca jest objawem krwotoków wewnętrznych

Bladość (palor) błon śluzowych

Powoli narastająca bladość występuje w niedożywieniu, niedokrwistościach pokarmowych, fizjologicznej niedokrwistości prosiąt, w przebiegu inwazji pasożyt narządu oddechowego (np. motylicą wątrobową) oraz we wszelkich chorobach zakaź i wyniszczających

Bladość (palor) błon śluzowych

Bladość jest skutkiem niedokrwienia błon śluzowych. Anemia niedoborowa (anemia procelorum) u prosiąt, cechująca się bladością śluzówki, występuje w 1 tygodniu życia. Spowodowana jest nagłym rozpadem hemoglobiny płodowej po urodzeniu.

Zaczerwienienie (rubor) błon śluzowych

Fizjo wyst po wysiłku fiz, podnieceniu psych lub przy wyso temp otoczenia. Zaczerwie. chorobliwe może być spowodowane przekrwieniem lub wybroczynami krwi do bł śluz. postać czerwonych plamek, obwódek dookoła zębów lub zaczerwienienia całej bł śluz

Przekrwienie możemy podzielić

czynne, bierne i mieszane.

• Przekrwienie czynne (zapalne

typ tętniczego i wywoła zastojem krwi w nn tętni (hyperaemia activa). Może występować w postaci plamek (skupionych przy różyczce raseola lub rozsianych w formie wysypki exanthema), rumienia (słoneczny lub cieplny) lub może być to przekrwienie ogólne

• Przekrwienie bierne

(niezapalne) jest typu żylnego i wywołane jest zastojem krwi w naczyniach żylnych (hyperaemia passiva). Może mieć postać przekrwienia ogólnego, plamek czerwonych (livido) lub być spowodowane rozszerzeniem naczyń (telangiectasis).

• Przekrwienie mieszane tętniczo- żylne

spowodowane jest gorączką, czynnikami chorobotwórczymi. Przekrwienie może być następstwem niedotleniania i przesycenia krwi dwutlenkiem węgla, a więc jest objawem niedomogi serca, chorób układu oddechowego (upośledzających oddychanie)

• Przekrwienie mieszane tętniczo- żylne

albo uciśnięciem płuc przez trzewia, co zdarza się w morzyskach koni. Może występować w chorobach gorączkowych i zakaźnych, np. u koni w przebiegu zarazy piersiowej, u psów w nosówce, u świń w różycy i pomorze

Zaczerwienienie spowodowane wybroczynami może być:

punkcikowate (petechiae), pręgowane (vibices) lub rozlane (ecchymosis) lub mogą mieć postać krwawych podbiegnięć (sugilationes), spowodowanych wydostaniem się dużej ilości krwi z naczyń.

Jak odróżnić zaczerwienienie od wybroczyn?

Za pomocą diaskopii, czyli uciskania zmian. Wybroczyny nie bledną przy ucisku, zaś przekrwienie - tak

Zażółcenie błon śluzowych (flavedo, flavitas)

Stanowi objaw żółtaczki (icterus) i najwyraźniej uwidacznia się na spojówkach, a jest spowodowane obecnością we krwi barwnika żółci - bilirubiny. Zależnie od ilości bilirubiny błony śluzowe są żółte do pomarańczowych.

• Żółtaczkę przedwątrobową (hemolityczną)

- spowodowana nadmiernym rozpadem erytrocytów pod wpływem czynników uszkadzających. Hemoglobina uwolniona z rozpadłych krwinek wydalana jest z moczem i kałem,

• Żółtaczka wątrobowa

- spowodowana niewydolnością wątroby i jej niezdolnością do wychwytu i sprzęgania diglukuroidu, przez co bilirubina koncentruje się także poza wątrobą, np. w skórze,

• Żółtaczka postwątrobowa (zastoinowa, obturatoryjna, mechaniczna)

wywołana zaczopowaniem przewodu żółciowego (np. kamica). U Ru może być także spowodowana uszkodzeniem wątroby przez mot. wątrobową. W kale nie stwierdza się obecności bilirubiny, natomiast jej znaczne ilości występują w surowicy i moczu,

Sinica błon śluzowych (cyanosis)

Jest następstwem przekrwienia rozlanego żylnego, co prowadzi do niedotlenienia krwi.

Sinica błon śluzowych (cyanosis)

Przyczynami sinicy są: niewydolność serca lub upośledzenia wymiany gazowej w płucach (krupowe zapalenie płuc, ucisk trzewi na przeponę na skutek wzdęcia żwacza lub jelit, pęknięcie przepony, wodobrzusze).

Badanie ogólne oka

• Powieki i szpara powiekowa, gałka oczna

• Powieki i szpara powiekowa

zmiany: obrzęk powiek, zwężenie szpary powiekowej, wypadanie powieki trzeciej.

• Gałka oczna

oceniamy jej osadzenie i symetryczność.

 Wytrzeszcz

(exophtalmus) - spowodowany chorobą Graversa- Basedowa (nadczynność tarczycy

 Wypadnięcie gałki ocznej

retractio) - może być objawem nowotworu

 Zez

strabimus) - zazwyczaj jest dziedziczną wadą rozwojową. Występuje przy schorzeniach CUN, wylewach i guzach. Wyróżniamy: zez rozbieżny (divergens) lub zbieżny (convergens),

 Oczopląs

(nystagmus) - objaw chorób OUN, np. przy padaczce. Może być poziomy (horizontalis przy wodogłowiu), pionowy (verticalis przy zapaleniu mózgu) lub okrężny (rotatorius)

 Rogówka

oceniamy jej wilgotność, przejrzystość i powierzchnię. Zmiany: wrzód rogówki (ulcus cornea), perofracja rogówki (kończy się usunię gałki ocznej), zmętnienie (obj chorób wirus, wikłanych przez herpes- corona- i adenowirusy, pasożytów lub urazów mech),

 Źrenica

rozszerzenie (mydriasis) lub zwężenie (myosis).

Co wchodzi w skład badania klinicznego?

Badanie podmiotowe- wywiad, • Badanie przedmiotowe- objawy u pacjenta, • Badanie dodatkowe- laboratoryjne, hematologiczne, biochemiczne krwi, surowicy i innych płynów ustrojowych, badanie moczu (bad biochem i badanie osadu), badanie treści żwacza,

Co wchodzi w skład badania klinicznego?

• Badania histopatologiczne i laboratoryjne punktatu, np. szpik kostny, punktakt z jamy otrzewnowej, Badania anatomopatologiczne i histopatologiczne, sekcyjne.

Co wchodzi w skład badania klinicznego?

• Badanie mikrobiologiczne, serologiczne, parazytologiczne, metody obrazowania pośrednie (RTG, USG, tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny) i bezpośrednie (endoskopia, laparoskopia),

Symptomatologia

nauka zajmująca się opisem i grupowaniem objawów choroby, stanowiąc podstawę diagnostyki, ale bez wnikania w przyczyny. W badaniach uwzględnia się anatomiczno- morfologiczne zmiany chorobowe oraz zaburzenia funkcji fizjologicznych chorego organizmu

Objaw (symptoma)

Zaobserwowane cechy pacjenta (czynnościowe i anatomiczne), które może ocenić lekarz lub właściciel. Oceniane cechy mogą być podstawą do scharakteryzowania stanu czynnościowego ustroju, jego narządów i tkanek zarówno w stanie zdrowia, jak i choroby

Opis jednostki chorobowej.

Opis jednostki chorobowej.

1. Przyczyna choroby

(aetiologia)

2. Wywód choroby (pathogenesis)

mechanizm powstawania zmian chorob, np. w niestrawności kwaśnej u bydła złe żywienie powoduje nadprodukcję kw mlek w żwaczu, który powoduje wzrost ciśń osmo, przejście płynów krwi do żwacza i rozwodnienie treści. Ustaje praca wymoczków, spada pH

3. Objawy

(symptomata) - fizykalne, z badań laboratoryjnych i dodatkowych. Podział objawów chorobowych:

• Objawy przedmiotowe

(obiektywne, stwierdzone badaniem klinicznym)

• Objawy podmiotowe

(subiektywne, dane z wywiadu)

• Objawy pierwotne

(wywołane przez pierwotny czynnik choroby)

• Objawy wtórne

(następstwa objawów pierwotnych, np. odwodnienie po biegunce przy kolibakteriozie)

• Objawy miejscowe

(zaczerwienienie, rumień)

• Objawy ogólne

(podwyższona temperatura, przyspieszone tętno)

• Objawy swoiste

(patognomiczne), np. szczękościsk, ochrypły głos, zez, wodowstręt, ślinienie się to objawy swoiste wścieklizny

• Objawy nieswoiste

(przypadkowe), np. biegunka, kaszel, gorączka

4. Zmiany anatomopatologiczne (laesiones anatomopathologicae)

- charakterystyczne dla danej choroby zmiany w narządach wewnętrznych stwierdzone sekcyjnie, np. ciałka Negriego w mózgu przy wściekliźnie, perełki gruźlicze przy gruźlicy, wybroczyny w nagłośni, nerkach i błonie śluzowej żołądka przy pomorze świń

5. Rozpoznanie kliniczne

(diagosis) - identyfikacja choroby lub syndromu chorobowego, wniosek wynikający z badań subiektywnych i obiektywnych oraz w oparciu o badania dodatkowe,

6. Przebieg choroby (decurbitus morbi)

• Podkliniczny (morbus subclinicus) - w badaniu fizykalnym niewidoczne są objawy kliniczne, różnice widoczne są tylko w badaniach laboratoryjnych

6. Przebieg choroby (decurbitus morbi)

• Podostry (morbus subacutus) - widoczne są słabo wyrażone objawy kliniczne, np. biegunka dopiero po wysiłku fizycznym • Ostry (morbus acutus) • Przewlekły (morbus chronicus)

W przebiegu może nastąpić

zaostrzenie (excerebratio) lub złagodzenie (remissio) objawów chorobowych.

7. Rokowanie

(prognosis) - pomyślne, ostrożne, niepomyślne,

8. Zapobieganie

(prophylaxis)

9. Leczenie

(curatio, therapia)

Rodzaje rozpoznania ze względu na jego poprawność.

• Poprawne (d. certa), • Prawdopodobne (d. probabius) - podejrzenie choroby (suspectio morbi), • Niepewne (incerta) - brak pewności co do słuszności diagnozy, • Błędne (d. falsa)

Ocena wieku krów - po wygladzie rogów

• 2-4 tygodnie - zgrubienie naskórka w miejscu, w którym pojawi się róg, • 2 m- ce - wyraźne, lecz jeszcze ruchome jądro rogu wielkości pestki wiśni, • 3-m-ce - nieruchome jądro rogu, • 6 m-cy - róg długości 5 cm, • 1 rok - 10 cm, • 18 miesięcy - 15 cm

Występowanie wielokrotnych pierścieni na rogach pozwala

ilość ciąż. 1 pierścień pojawia się, zależnod rasy, w 2-3 r ż. Po ocieleniu się przybywa pierścień. U krów, które nie były w ciąży, pierścień się nie pojawia. Jeśli poroni to są 2 pierścienie leżące blisko siebie (wtedy tylko pół roku).

Ocena wieku krów Po uzębieniu

W 1 tyg życia mleczne zęby sieczne są ułożone dachówkowato koło siebie. Dopiero po ukończeniu 1 m-ca życia łuk zębowy się rozszerza i zęby układają się koronami obok siebie. Wymiana uzębienia następuje między 1,5 a 2,5 rokiem życia.

Gdy bydło kończy:

• 5 lat- jedna trzecia powierzchni językowej I1 zostaje starta, • 6 lat- połowa powierzchni językowej I1 zostaje starta, • 7 lat- połowa powierzchni językowej I2 zostaje starta, • 8 lat- połowa powierzchni językowej I3 zostaje starta,

Gdy bydło kończy:

• 9 lat- powierzchnia trąca I1 obejmuje prawie całą powierzchnię językową, • 10 lat- powierzchnie trące są czworokątne, • 12-13 lat- powierzchnia trąca jest okrągła, • 14-15 lat- powierzchnia trąca jest podłużnie owalna.

Wybroczyny

wynaczynienia krwi do błony śluzowej poza łożysko naczyniowe. Mogą być punkcikowate, prążkowane lub rozlane lub mogą mieć postać krwawych podbiegnięć.

Diaskopia

Jest to uciskanie zaczerwienionej błony śluzowej. Pozwala określić czy zaczerwienienie spowodowane jest przekrwieniem czy wybroczynami. Wybroczyny nie bledną przy ucisku, zaś przekrwienie blednie.

Status praesens

Jest to stan ogólny oceniany w badaniu klinicznym. W badaniu części ogólnej bierzemy pod uwagę:

Status praesens

• Bud ciała • Stan odży • Stan utrzym • Temperament, • Typ konstytucjonalny • Zachowanie zwierzęcia: pozycja i postawa ciała, przytomność, przyjmowanie pokarmu i wody, spojrzenie, głos, wyraz twarzy, chód i sposób poruszania się, ruchy poniewolne.

Kiedy u psa występują podwójne kły? 

 Są przetrwałe zęby mleczne. Na skutek tego w szczęce i żuchwie pojawiają się zarówno zęby mleczne, jak i stałe. Stan taki powoduje bolesne wady zgryzu, odkładanie się kamienia nazębnego i choroby dziąseł i przyzębia

zeby u psa

• Mleczne siekacze przebijają się w wieku 3-4 tygodni, a wyrastają w wieku 1-2 miesięcy. Rozsuwają się w wieku 3-4 miesięcy. • Wymiana mlecznych siekaczy: 4-5 miesięcy. • Wymiana mlecznych kłów: 5-6 miesięcy.

Basensji

nie szczeka, a jodłuje

Pies rzeźnika

rottweiler. W średniowieczu rzeźnicy używali rottweilerów do pędzenia bydła, ciągnięcia wózków z towarami i ochrony gospodarstwa.

Śpiączka śpiączka (coma

to głębokie zaburzenie świadomości i przytomności, objawiające się brakiem reakcji na silne bodźce i uogólnionym bezruchem. Często występuje przy uszkodzeniu pnia mózgu lub rdzenia kręgowego. Śpiączka może być też wynikiem powikłań metabolicznych

Śpiączka śpiączka (coma

. Śpiączka może być też wynikiem powikłań metabolicznych (cukrzyca, mocznica, encefalopatia wątrobowa), zatrucia lekami, zapalenia mózgu, krwawień, udaru, guzu lub ropnia mózgu itd. Występuje też w przypadku trypanosomozy afrykańskiej.

Rozpoznanie różnicowe 

To rodzaj rozpoznania klinicznego (diagnosis) polegająca na wykluczeniu innych chorób o podobnych objawach i wysunięciu rozpoznania najbardziej prawdopodobnego.

Objaw przedmiotowy

Inaczej: objaw obiektywny, stwierdzony na podstawie badania fizykalnego (za pomocą narządów zmysłów lekarza) i klinicznego.

Rodzaje objawów

• Objawy przedmiotowe (obiektywne, stwierdzone badaniem klinicznym), • Objawy podmiotowe (subiektywne, dane z wywiadu), • Objawy pierwotne (wywołane przez pierwotny czynnik choroby),

Rodzaje objawów

• Objawy wtórne (następstwa objawów pierwotnych, np. odwodnienie po biegunce przy kolibakteriozie), • Objawy miejscowe (np. zaczerwienienie, rumień), • Objawy ogólne (podwyższona temperatura, przyspieszone tętno),

Rodzaje objawów

• Objawy swoiste (patognomiczne), np. szczękościsk, ochrypły głos, zez, wodowstręt, ślinienie się to objawy swoiste wścieklizny, • Objawy nieswoiste (przypadkowe), np. biegunka, kaszel, gorączka

Objaw prodromowy 

jest to nieswoisty objaw chorobowy, występujący zanim pojawią się objawy patognomiczne danej choroby, np. biegunka.

Czym jest jednostka chorobowa?

Jest to choroba o określonych przyczynach, objawach i przebiegu, oficjalnie uznana przez zespół specjalistów

Od czego bezpośrednio zależy tętno? 

od czynności serca, a zwłaszcza siły skurczu lewej komory.

Co to jest objaw?  (symptoma)

) to możliwe do zaobserwowania cechy czynnościowe i anatomiczne pacjenta, możliwe do stwierdzenia przez lekarza lub właściciela zwierzęcia. Świadczą one o stanie czynnościowym ustroju, jego narządów i tkanek zarówno w okresie choroby, jak i zdrowia.

Czym jest objaw swoisty?

objaw swoisty jest objawem charakterystycznym, patognomicznym danej choroby, np. ciałka Negriego w mózgu psów przy wściekliźnie, obrzęki talarowate przy zarazie stadniczej koni

Czym są objawy subiektywne?

Inaczej są to objawy podmiotowe. Zaliczamy do nich dane z wywiadu, świąd i ból (osobiste odczucia zwierzęcia)

Czym jest syndrom chorobowy? 

syndrom (zespół) chorobowy - grupa objawów klinicznych, laboratoryjnych i innych, które występując wspólnie i w określonej kolejności są charakterystyczne dla danej jednostki chorobowej,

• Zespół urologiczny

koty kastraty. brak testost organizm ma zaburzenia przem. materii, co wywołuje nadmierny apetyt i tycie. Po latach ma on trudności z oddaw moczu, dochodzi do zmiany pH, pows złogi fosforanów siarczanowo- magnezowych, które zatykają c. moczową,

• Zespół Hoflund’a-

u bydła, dot. ukł pokarm. Uszkodzenie gałązek n. błędnego doch do przedżołądków pow skurcz zwieracza między czepcem a księgami i odźwiernika w trawieńu, czego następstwem jest opóźnienie pasażu tres pokarmowej i zwolnienie akcji serca,

• Syndrom tłustej wątroby u bydła

zaburzenia metaboliczne prowadzi do niedoboru mediatorów transportujących tłuszcze w organizmie. Tłuszcz gromadzi się wokół zrazików wątrobowych, powodując stłuszczenie wątroby

• Syndrom sercowo- płucny-

stan zapalny pęcherzyków płucnych u cieląt prowadzi do zwężenia dróg oddechowych, wywołując zmniejszone utlenowanie krwi, przerost mięśnia sercowego i jego uszkodzenie.

Metody poskramiania zwierząt

Metody poskramiania zwierząt

Konie 

podniesienie przedniej kończyny po stronie badanej, dutka- wywołuje ból, który odciąga uwagę zwierzęcia od badania. Podobno przy zakładaniu dutki zostają uwolnienie endorfiny, prowadzące do uśmierzenia bólu, poskrom.

Bydło 

klucz nosowy- wyłącznie u zwierząt agresywnych, chwyt za ogon- wygięcie ogona w stronę dogłowową. Wtedy ocierają się o siebie kręgi ogona, co wywołuje ból, chwyt za f kolan- powoduje unieruchomienie k miedni, klucz pęcinowy, chwyt nosowy, poskrom.

Owce 

posadzenie.

Psy 

oburęczny chwyt za kark, trzymanie za kark i szczękę- jedną ręką łapie się za luźną sierść na karku, zaś drugą otacza pysk, tak aby kciuk był na grzbiecie nosa, kaganiec, taśma na pysk,

Koty 

trzymanie za luźną skórę na karku. Kończyny muszą być przyciśnięte do ciała zwierzęcia lub unieruchomione przez drugą osobę, czasem koty uspokajają się po zasłonięciu oczu, kaganiec dla kota, klatka.

Różaniec krzywiczy 

jest to jeden z objawów zaawansowanej krzywicy (rachitis). W przebiegu tej choroby dochodzi do zgrubienia połączeń chrzęstno - kostnych żeber, co manifestuje się jako charakterystyczny różaniec.

Czym się różni udar cieplny od gorączki? 

Podczas gorączki (febris, pyrexia) ośrodki termoregulacyjne w podwzgórzu są sprawne. Stanowi reakcję fizjologiczną organizmu, przejawiającą walkę organizmu z chorobą.

Czym się różni udar cieplny od gorączki?

Udar cieplny (siriasis) to czynnościowe przeciążenie ośrodka termoregulacji związane z upośledzoną utratą ciepła podczas wysokich temperatur otoczenia i dużej wilgotności powietrza. Często towarzyszą mu takie objawy jak drgawki, wymioty i apatia.

Rodzaje rozpoznania. Które jest dla lekarza najlepsze?

• Rozpoznanie przyczynowe (diagnosis etiologica), • Rozpoznanie etiopatogenetyczne (d. etiopathogenetica) - gdy zmiana jest zarówno przyczyną jak i mech rozw choroby, np. gdy podczas badania stwierdzamy Babesię canis w rozmazie i bladość bł śluz,

Rodzaje rozpoznania. Które jest dla lekarza najlepsze?

• Rozpoznanie objawowe (d. symptomatica)- stwierdzane w opariu o bad kliniczne na podst obj, z których wnioskujemy o zmianach wewnętrznych i zewnętrznych, • Rozp czynnościowe (d. functionalis), np. niewydolnośc krążeniowa pochodzenia sercowego,

Rodzaje rozpoznania. Które jest dla lekarza najlepsze?

• Rozpoznanie anatomiczne (d. anatomica) - np. w krzywicy, • Rozpoznanie pośmiertne (d. post mortem), • Radiologiczne, ultrasonograficzne, histologiczne, mikrobiologiczne, wczesne i późne,

Rodzaje rozpoznania. Które jest dla lekarza najlepsze?

• Rozpoznanie różnicowe- ustalenie choroby poprzez wykluczenie innych o podobnych objawach, co prowadzi do postawienia diagnozy najbardziej prawdopodobnej,

Rodzaje rozpoznania. Które jest dla lekarza najlepsze?

• Rozpoznanie prodromalne (zwiastunowe) - wczesny, nieswoisty objaw wskazujący na początek choroby, zanim pojawią się jej objawy patognomiczne, • Rozpoznanie przez leczenie.

Poty

• Nadmierne poty ogólne • Nadmierne poty miejscowe • Pot złowonny • Poty wonne • Poty barwne • Zmniejszone pocenie -suchość skóry, brak pocenia

Objaw Graefego 

wyst objaw w chorobie Gravesa-Basedowa gdzie powieka górna nie nadąża za ruchem gałki w dół. Na skutek zaburzenia współdziałania ruchów górnej powieki i g. ocznej przy śledzeniu obniżającego się przedmiotu g. oczna porusza się szybciej od powieki

Różnica w sposobie gojenia nadżerki i wrzodu 

wrzód z blizną, nadżerka bez

Rasy FCI

• Grupa 1 - Owczarki i inne psy pasterskie, z wyłączeniem szwajcarskich psów do bydła • Grupa 2 - Pinczery i sznaucery, molosy, szwajcarskie psy górskie i do bydła, pozostałe rasy • Grupa 3 - Teriery

Rasy FCI

• Grupa 4 – Jamniki  wykorzystywane do polowań i wypłoszenia zwierząt z nor • Grupa 5 - Szpice i psy w typie pierwotnym • Grupa 6 - Psy gończe i rasy pokrewne • Grupa 7 - Wyżły

Rasy FCI

• Grupa 8 - Aportery, płochacze i psy dowodne • Grupa 9 - Psy ozdobne i do towarzystwa • Grupa 10 – Charty