Endokrynologia

 0    217 kartičky    pawelbednarek
stáhnout mp3 Vytisknout hrát zkontrolovat se
 
otázka język polski odpověď język polski
Ile jest frakcji wolnej hormonów tarczycy we krwi?
začněte se učit
0,03%
Czy zmiany stężenia hormonów tarczycy związanych z białkami ma znaczenie i czy się je oznacza?
začněte se učit
W praktyce nie.
Oznaczenie którego hormonu fT# czy fT4 ma większe znaczenie?
začněte se učit
fT4, bo fT3 jest głównie hormonem wewnątrzkomórkowym
Działanie którego hormonu jest silniejsze fT3 czy fT4?
začněte se učit
fT3 zdecydowanie
Wole guzkowe - defincja
začněte se učit
Obecność guzków w miąższu tarczycy. Gruczoł może być niepowiększony.
Jaka substancja istotnie zafałszowuje wyniki oznaczenia hormonów (w tym tarczycy)?
začněte se učit
Biotyna
Na ile odstawić biotynę przed oznaczaniem hormonów tarczycy?
začněte se učit
W2 dni; przy małych dawkach M5 mg/d to 24h; przy znacznie większych 3-7 dni
Jaki hormon stosowany w monitorowaniu czynności tarczycy?
začněte se učit
TSH
Przydatność oznaczenia TSH?
začněte se učit
1. Ocena czynności tarczycy; 2. Monitorowanie skuteczności L-T4; 3. Badanie przesiewowe wrodzonej niedocz. tarczycy; 4. Ocena skuteczności leczenia p/tarczycowego w nadczynności
Przydatność próby z treoliberyną?
začněte se učit
Głównie do różnicowania przyczyn niedoczynności tarczycy. Dawniej do diagnostyki subklinicznej nadczynności tarczycy (przed wysokoczułymi testami na TSH).
Przydatność oznaczenia kalcytoniny?
začněte se učit
Rozpoznanie i monitorowanie raka rdzeniastego tarczycy.
W jakich stanach moze rosnąć kalcytonina oprócz raka rdzeniastego?
začněte se učit
Niezwykle rzadko w niektórych innych npl pochodzenia neuroendokrynnego.
Przydatność oznaczenia tyreoglobuliny?
začněte se učit
1. Marker zróżnicowanych raków tarczycy po leczeniu (marker wznowy);. 2. Różnicowanie egzogennej i endogennej nadczynności tarczycy lub ocena skuteczności leczenia tyroksyną.
Przydatność oznaczenia anty-TSHR (TRAb)?
začněte se učit
1. Rozpoznanie ChGB; 2. Monitorwanie remisji immunologicznej w ChGB; 3. Rozpoznanie orbitopatii tarczycowej bez nadczynności; 4; W czasie ciąży
Czy anty-TSHR zmniejsza się podczas leczenia lekami przecitarczycyowymi?
začněte se učit
Tal. Oznaczenie ma znaczenie przed leczeniem lub krótko leczonych (P3 m.)
Czy anty-TSHR jest u ludzi zdrowych?
začněte se učit
Praktycznie nie. Bywają u bliskich chorych na ChGB.
Czy antyTPO zdarza się u ludzi zdrowych?
začněte se učit
Tak
W jakich chrobach antyTPO
začněte se učit
1. Autoimmunologiczne zapalenie tarczycy (98%); 2. ChGB (60-70%; 3. Po leczeniu jodem prom. i operacjach arczycy; 4. Podostre zapalenie tarczycy
Przydatność anty-TG?
začněte se učit
1. Podejrzenie AITD; 2. Ocena wiarygodności oznaczenia Tg w monitorowaniu raka tarczycy (mogą być przyczyną fałszywie ujemnego oznaczenia Tg); 3. Możliwy sygnał wznowy raka tarczycy.
Czy przeciwciała przeciwtarczycyowe mogą występować u zdrowych?
začněte se učit
Tak. W niskim odsetku.
Prawidłowa objętość tarczycy?
začněte se učit
Nie przekracza 18 ml kobiet i 25 ml u mężczyzn
Jakie guzki w tarczycy są bardziej podejrzane: równoległe czy nie względem skóry?
začněte se učit
Nierównoległe (wymiar przednio-tylny jest większy)
Jakie zwapnienia w guzkach tarczycy są podejrzane
začněte se učit
Szczególnie mikrozwapnienia P1 mm
Przydatność oceny sztywności w USG tarczycy?
začněte se učit
Ocena ryzyka npl - im bardziej sztywna tym większe ryzyko (wyjątek rak pęcherzykowy)
Jak nazywa się punktacja oceny ryzyka npl w USG tarczycy (Polska adaptacja)?
začněte se učit
EU-TIRADS-PL (Skala od 0 do 5)
Na ile odstawić leki przed scytygrafią tarczycy?
začněte se učit
1. Przecitarczycowe WR5 dni; 2. L-T4 na 3 tyg. (chyba że planujemy test hamowania)
Wskazania do scyntygrafii z technetem tarczycy?
začněte se učit
1. Rozpozannie pojedynczego autonomicznego guzka tarczycy; 2. Uzupełnienie rozpoznania wola guzkowego toksycznego.
Która scyntygrafia tarczycy jest bardziej promieniotwórcza: technet czy jod?
začněte se učit
Z jodem (stąd ograniczone wskazania)
Wskazania do scyntygrafii z jodem?
začněte se učit
1. Podejrzenie wola zamostkowego (można w technetem jak jest SPECT-TK); 2. Kwalifikacja do leczenia jodem; 3. Rak tarczycy.
Klasyfikacja rozpoznania cytologicznego BACC tarczycy?
začněte se učit
Klasyfikacja Bethesda (6 kategorii)
Podział nowotworów złośliwych tarczycy (główne)?
začněte se učit
1. Brodawkowaty; 2. Pęcherzykowy; 3. Onkocytarny; 4. Nowotwory pochodzenia pęcherzykowego o wys stopniu złośliwości; 5. Anaplastyczny; 6. Rdzeniasty
Subkliniczna nadczynność tarczycy?
začněte se učit
Hormony tarczycy w normie; zw TSH; małe lub brak objawów
Tyreotoksykoza - definicja
začněte se učit
Nadmiar hormonów tarczycy niezależnie od ich pochodzenia
Pozatarczycowy nadmiar tyroksyny
začněte se učit
1. Egzogenny - przedawkowanie L-T4; 2. Endogenny - wole jajnikowe (potworniak mający utkanie tarczycy)
Przyczyny nadczynności tarczycy?
začněte se učit
1. Pobudzenie receptora TSH; 2. Uszkodzenie tarczycy; 3. Pozatarczycowy nadmiar tyroksyny
Pobudzenie receptora TSH - przyczyny
začněte se učit
1. Autoprzeciciała (ChGB); 2. Mutuacja powodująca samoistną aktywację (wole guzkowe toksyczne, guzek autonomiczny pojedynczy); 3. Gruczolak rpzysadki; 4. Nadmiar gonadotropiny kosmówkowej (np. choroba trofoblastyczna)
Objaw Dalrymple'a?
začněte se učit
Retrakcja powiek (uniesienie powieki górnej z charakterystycznym wyrazem wpatrywania się lub przerażenia)
Objaw Stellwaga?
začněte se učit
Rzadkie mruganie
Objaw Graefego?
začněte se učit
Ukazanie się rąbka rogówki nad tęczówką prze ruchu głąek ocznych w dół (opóźniony ruch powiek)
Objaw Kochera?
začněte se učit
Ukazanie się rąbka rogówki pod tęczówką przy ruchu głąek ocznych w górę (opóźniony ruch powiek)
Objaw Mobiusa?
začněte se učit
Zbaczanie jednej gałek ocznych przy patrzeniu zbieżnym
Ziany w EKG w nadczynności tarczycy?
začněte se učit
1. Zaburzenia rytmu serca: częstoskurcz nadkomorowy, FA, przedwczesne pobudzenia komorowe; 2. Nieswoiste zmiany odcinka ST i zał. T
Czy jawną nadczynność tarczycy można przy nieznacznych objawach klinicznych?
začněte se učit
Tak. Wystarczy podwyższone HT.
Poziom hormonów tarczycy w jawnej HT?
začněte se učit
Podwyższone FT3 i FT4. Czasem izolowane podwyższenie FT3.
Leczenie nadczynności tarczycy?
začněte se učit
1. Leczenie farmakologiczne; 2. Leczenie jodem promieniotwórczym; 3. Leczenie operacyjne
DLaczego propylotiouracyl jest lekiem drugiego wyboru z konieczności?
začněte se učit
Ryzyko poważnego uszkodzenia wątroby.
Kiedy ujawnia się działanie tioamidów?
začněte se učit
1-3 tyg.
Leki przeciwtarczycowe?
začněte se učit
Tioamidy: tiamazol i propylotiouracyl
Leczenie tiamazolem?
začněte se učit
Początkowo 20-40 mg/d w 2 dawkach podzielonych prze 3-6 tyg... Dawka podtrzymująca 2,5-10 mg/d. W subklinicnzej można od 10 mg/d, a ciężkiej NT od 60 mg/d, przełomie do 120 mg/d p.o. lub i.v.
Kiedy rozważyć stosowanie propylotiouracylu przed tiamazolem?
začněte se učit
Uczucie na ten pierwszy lub I trymestr cięży.
Ocena skuteczności leczenia tiamazolem?
začněte se učit
Największe znaczenie mają objawy. Przy normalizacji TSH trzeba zmniejszać dawkę leku.
Działania niepożądane tyreostatyków wymagające przerwania ich stosowania?
začněte se učit
1. Agranulocytoza; 2. Ostre zap. wątroby (po PTU); 2. Żółtaczka cholestatyczna (po tiamazolu); 3. Zapalenie naczyń z ANCA i zespół toczniopodobny
Co oznaczyć przed rozpoczęciem leczenia tyreostatykami?
začněte se učit
1. Morfologia; 2. Bilirubina; 3. Aminotrasferazy.
Zmniejszenie granulocytów a leczenie tyreostatykami?
začněte se učit
1. 1500-1000 - częste kontrole, rozważyć zmniejszenie dawki; 2. 1000-500 - zmniejszyć dawkę, rozważyć odstawienie; 3. P500 - odstawić, w razie infekcja konieczna hospitalizacja, nigdy nie wracać do leku
Inne leki na nadczynność tarczycy?
začněte se učit
Zwykle rzadko i krótkotrwale lub przełomie tarczycowym. 1. Jodek potasu; 2. Joheksol (środek kontrastowy); 3. Węglan litu; 4. Nadchloran sodu; 5. GKS (dexa 8 mg/d)
Najczęściej stosowane B-blokery w nadczynności tarczycy?
začněte se učit
1. Propranolol 10-40 mg 3-4xdz; 2. Atenolol 25-100 mg/d; 3. Metoprolol 25-50 mg 2-3xzd
Przeciwwskazania do leczenia jodem promieniotwórczym I131?
začněte se učit
1. Ciąża i karmienie; 2. Podejrzenie lub rozpoznanie npl tarczycy; 3. Niezdolność do przestrzegania zaleceńostrożności; 4. Ciąża planowana w ciagu 6 m.; 5. Orbitopatia umiarkowana lub ciężka
Po leczeniu radiojodem ile nie można spotykać się z małymi dziećmi i kobietami w ciąży?
začněte se učit
1-2 tyg.
Kiedy możliwa eutyreoza po leczeniu radiojodem?
začněte se učit
6tyg. - 6 m. Można powtórzyć po 6m. i po roku ocenić ostateczną skuteczność.
Czy można stosować tiamazol przy leczeniu radiojodem?
začněte se učit
Tak. Możliwa przejściowe podgorszenie po podaniu jodu...
Dawka L-T4 po tyreoidektomii?
začněte se učit
Poczatkowo ok. 1,6 ug/kg. Kontrola po 6-8 tyg. i modyfikacja dawki.
Po lobektomii tarczycy czy stosować L-T4?
začněte se učit
Ocenić TSH i FT4 po upływie 4-6 tyg. i dopiero zdecydować czy potrzeba.
Powikłania nadczynności tarczycy?
začněte se učit
1. Przełom tarczycowy; 2. Zab. rytmu serca 3. Nasilnie ch. wieńcowej; 4. Zaostrzenie n. serca; 5. Osteopenia i osteoporoza
Choroba Gravesa i Basedowoa?
začněte se učit
Autoimmunologiczna choroba tarczycy w któej dochodzi do aktywacji receptora TSH przez autoprzeciciało.
Co powoduje aktywowanie receptorów TSH na fibroblastach w ChGB?
začněte se učit
1. Orbitopatię tarczycową; 2. Dermatopatię tarczycową (obrzęk przedgoleniowy); 3. Akropachię tarczycową
Akropachia tarczycowa?
začněte se učit
Pogrubienie i zaokrąglenie paliczków końcowych rąk. Rzadki objaw ChGB - 0,01%
Obrzęk przedgoleniowy?
začněte se učit
Rzadki objaw CHGB (1-3%). Jest patognomiczny.
Przebieg naturalny ChGB?
začněte se učit
Nawracający z okresami zaostrzeń i remisji
Jaki jest miąższ w USG w ChGB?
začněte se učit
Hipoechogeniczny. Gruczoł powięksozny (zwłaszcza w wywiarze przednio-tylnym, o wzmożonym unaczynieniu.
Czy stwierdzenie TRAb wystarcza do rozpoznania ChGB?
začněte se učit
Nie
Czy TRAb zmniejszają się w trakcie leczenia tyreostatykami?
začněte se učit
Tak
Ile czasu leczymy tyreistatykami ChGB?
začněte se učit
Przynajmniej 12-18 miesięcy (jeżeli celem jest remisja immunologiczna).
Przyczyny nieskuteczności farmakoterapii w ChGB?
začněte se učit
Brak remisji hormonalnej; 2. Brak remisji immunologicznej; 3. Brak trwałej remisji immunologicznej; 4. Nawrót choroby po remisji immuno i hormonalnej
Orbitopatia tarczycowa - definicja?
začněte se učit
Zespół objawów oczynych wywołanych zapaleniem tkanek miękkich oczodołu.
W ilu porcentach orbitopatia jest jednostronna?
začněte se učit
5%
Jakie stopień obritopatii w ChGB leczymy?
začněte se učit
Od umiarkowanego
Leczenie orbitopatii tarczycowej?
začněte se učit
GKS i.v. (rzadko p.o.) Optymlanie terapia pulsowa metyloprednizolonem co tydz... 6 wlewów po 0,5 g i 6 po 0,25 g - łacznie 4,5 g. W ciężkiej 6 po 0,75 g i 6 po 0,5 g - łącznie 7,5 g
Leczenie do GKS w postaci ciężkiej orbitopatii
začněte se učit
MMF w dawce 1 g/d prze 12 tyg. z GKS i kolejne w monoterapii 12 tyg. (monża mykofenolan sodu w dawce 0,72 g/d)
Leczenie immmunosupresyjne w razie nieskuteczności podstawowego?
začněte se učit
Metyloprednizolon w wyższej dawce (0,75 g/tydz.) z cyklosporyną lub AZA. Można też immunoterapię (słabe dane)
Leczenie niefarmakologiczne orbitopatii tarczycowej?
začněte se učit
1. Napromienianie oczodołów; 2. Leczenie operacyjne
Preferowane leczenie w wolu guzkowym toksycznym
začněte se učit
Radykalne: zabieg lub radiojod. Z uwagi na nieodwracalność autonomii guzków.
Gdzie trzeba więcej radiojodu w leczeniu: wola guzkowego toksycznego czy ChGB
začněte se učit
Wola guzkowego tarczycy - mniejsza wrażliwość komórek na promieniowanie
Leczenie z wyboru autonomicznego guzka tarczycy?
začněte se učit
Leczenie radiojodem. Ryzyko niewydolności tarczycy po leczeniu nieiwelkie. pOdawać przy TSH P0,1 i nie robić biopsji przed (1-2 tyg.)
Rzadkie przyczyny tyreotoksykozy?
začněte se učit
1. Przejściowa w pierwszej fazie zapaleń tarczycy; 2. Po podaniu JŚK; 3. U leczonych amiodaronem; 4. W wyniku immunoterapii; 5. ChBS; 6. Terapia rekonstytutywna uk. immunologicznego
Nadczyność tarczycy najczęściej kiedy po podaniu JŚK?
začněte se učit
Wole guzkowe lub guzek autonomiczny
Wskazania do profilaktyki przed podaniem JŚK w trybie nagłym (tarczyca)?
začněte se učit
Należy rozważyć szczególnie: 1. Podejrzenie endogennej nadczyn tar.; 2. Duże wole guzkowe; 3. Zm. TSH; 4. Podeszły wiek; 5. Obciążenia S-N lub zab. rytmu; 6. Subkl nadczynność
Opcje profilaktyki przy podaniu JŚK w trybie nagłym?
začněte se učit
W dniu przed lub najpóźniej zaraz po: 1. Tiamazol 20-30 mg/d przez 14 dni (Można rozpoczać 40 mg i.v.); 2. Nadchloran sodu 600 1. pod, następnie 300 mg 3xdz przez 7-14 dni; 3. Oba powyższe przy dużym ryzyku;
Czy oznaczenie TSH przed JŚK jest konieczne?
začněte se učit
Nie ma wskazań o wszystkich. Tylko u wybranych chorych.
Przeciwskazanie do podania JŚK?
začněte se učit
Jawna nadczynność tarczycy (chyba, że ze wskazań życiowych)
Czy niedoczynność tarczycy jest przeciwskazaniem do podania JŚK?
začněte se učit
Nie
Czy jest potrzeba profilaktyki lub jest przeciwskazane podanie JŚK w ChGB w remisji?
začněte se učit
Nie
Mechanizmy poamiodaronowej nadczynności tarczycy (AIT)?
začněte se učit
1. Niekontrolowane wytwarzanie HT pod wpływem nadmiaru jodu (typ I); 2. Nadmierne uwalniane HT z uwagi na uszkodzenie tarczycy przez lek (typ II).
Leczenie AIT typu I?
začněte se učit
Tiamazol w duzych dawkach 40-60 mg/d + nadchloran sodu 300 mg 3xdz przez 7-14 dni (import docelowy). Rozważyć leczenie radykalne (operacja lub radiojod).
Leczenie AIT typu II?
začněte se učit
KGS (np. prednizon 30-40 mg/d przez 1. miesiąc i dalej w zmniejszanych dawkach). Można kontynuować amiodaron.)
Co wskazuje na typ II AIT (różnicowanie)?
začněte se učit
Szybka poprawa po zastosowanym GKS i tiamazolu
Działanie niepożadane leków anty PD-1, PD-L!/L2 w tarczycy?
začněte se učit
Zaburzenia czynności tarczycy, głównie niedoczynność.
Alternatywne określenie subklinicznej nadczynności tarczycy przy wolu?
začněte se učit
Wole subtoksyczne
Subkliniczna nadczynność tarczycy - definicja?
začněte se učit
Tkankowy nadmiar hormonów tarczycy przy prawidłowym FT3 i FT4 i zmniejszonym TSH
Leki obniżające TSH?
začněte se učit
M.in. GKS, dopamina, koniec I trymestru ciąży.
Wskazania do leczenia subklinicznej nadczynności tarczycy?
začněte se učit
1. Wiek WR65 r.ż. i TSH W0,1 mIU/l; 2. Wiek P65 r.ż. przy czynnikach ryzyka (ch. sercowo-naczyniowa, osteoporoza, menopauza); 3. Objawy NT; 4. Wiek WR65 r.ż. i TSH 0,1-0,4 i ryzyka. U pozostałych dopuszcza się bez leczenia.
Kiedy nie powinno się leczyć nadczynności tarczycy, która wystąpiła po raz pierwszy kobiety w ciąży
začněte se učit
1. Subklinicznej; 2. Przemijającej tyreotyksykozy ciążowej.
Przelicznik tiamazolu na PTU (przy konieczności zamiany w ciąży)?
začněte se učit
1:20
Kiedy zamienić PTU na tiamazol w ciąży?
začněte se učit
W16 tyg. ciąży
Przełom tarczycowy - definicja?
začněte se učit
Nagłe i gwałtowne załamanie homeostazy ustrojowej na podłożu nadczynności tarczycy z zaburzeniami świadomości, niewydolnością serca, objawami wstrząsu oraz wysoką temperaturą.
Objawy prodromalne przełomu tarczycowego?
začněte se učit
1. Bezsenność; 2. Utrata masy ciała znaczna; 3. Nasilenie drżenia mięśniowego; 4. Gorączka; 5. Nudności i wymioty.
Pełnoobjawowy przełom tarczycowy?
začněte se učit
1. Nagłe ansilenie obj: układu krażenia (tachykardia, FA, niewydolność, do wstrząsu), pokarmowego (nudności, wymioty, biegunka, ból brzucha); 2. Gorączka 38-40; 3. Odwodnienie; 4. Poburzenie lub apatia, aż do śpiączki, możliwy napad padaczkowy
Rozpoznanie przełomu tarczycowego?
začněte se učit
Na podstawie obrazu klinicznego. FT3 i FT4 nie musza być bardzo zwiększone. Pomocna skala Burcha i Wartofsky'ego
Leczenie przełomu tarczycowego?
začněte se učit
Tiamazol i.v. 40-80 mg 3xdz; p.o. 30 mg 4xdz (może być p.r.); 2. Jod gdy nie wywołał (np. jodek potasu 800-1000 mg/d w 4daw; 3. B-bloker np. prop. 40-80 mg 3-4xdz; 4. Hydrokor. i.v. 50-100 mg 4xdz; 5. Antybiotyki w razie zak.; 6. Leki sedatywne i p/drg.
Dodatkowe interwencje niefarmakologiczne w przełomie tarczycowym?
začněte se učit
1. len; 2. Wyrównywanie zab. wod-el.; 3. Obnizanie temperatury ciałą; 4. Profilaktyka p/zakrzepowa; 5. Leczenie ch. podstawowej; 6. Plamafereza (gdy brak poprawy po 24-48h); 7. Leczenie żywieniowe
Jakie komórki nie potrzebują insuliny do wchłaniania glukozy?
začněte se učit
Erytrocyty i tkance mózgowej
Co odgrywa role "czujnika" stężenia glukozy w komórce beta trzustki?
začněte se učit
Glukokinaza
Jak przebiega wydzielanie insuliny?
začněte se učit
2 fazowo: 1. Szybka trwająca do 10 min - wyrzut zgomadzonej glukozy w ziarnistosśćiach; 2. Produkcja glukozy do 2 h (więcej insuliny)
Efekty dodatnie działania insuliny?
začněte se učit
1. Wychwyt glukozy; 2. Synteza glikogenu; 3. Syteza DNA; 4. Wychwyt aminokwasów; 5. Synteza białka; 6. Transport jonów; 7. Syn.kw. tłuszczowych
Efekty ujemne działania insuliny?
začněte se učit
1. Apoptoza; 2. Glukoneogeneza; 3. Lipoliza
Jak szybko spada glukoza in vitro?
začněte se učit
5-7%/h chyba, ze w probówce jest inhibitor glikolizy (np. jodoctan)
Stosunek glukozy we krwi włośniczkowej z stosunku do żylnej?
začněte se učit
We włośniczkowej o 5-15% więcej, ale glukometry są wystandaryzowane
Prawidłowe stężenie glukozy?
začněte se učit
3,9-5,5 mmol/l (70-99 mg/dl)
Docelowa wartość HbA1c w cukrzycy?
začněte se učit
6,0-7%
Wartość HbA1c do rozpoznania cukrzycy?
začněte se učit
WR6,5%
Stany zakłócające wiarygodność HbA1c?
začněte se učit
1. Hemoglobinopatie; 2. Niedokrwistości; 3. Stan po przetoczeniu KKCz; 4. Niewydolność nerek; 5. Marskość w. 6. Hipertriglicerydemia lub bilirubinemia; 7. HIV
Oznaczanie fruktozaminy?
začněte se učit
Średnia glikemia w ostatnich 3 tyg. (gdy nie można HbA1c)
Znaczenie ketonurii i ketonemii?
začněte se učit
W cukrzycy niewyrównanej metabolicznie. Może też być w diecie redukcyjnej, stanach głodu, wymiotach, nadużyciu alkohololu lub po hipoglikemii.
Znaczenie oznaczenia insuliny?
začněte se učit
Oznaczenie insulinooporności lub oceny hipoglikemii reaktywnej.
Przydatność oznaczenia peptydu C?
začněte se učit
Rozpoznawanie cukrzycy t. 1, szczególnie po stymulacji glukagonem. Ocena rezerw wydzielniczych.
Oznaczenia przeciwciał w cukrzycy t. 1?
začněte se učit
1. Antygenom cytoplaz. kom. Beta (ICA); 2. Dekarboksylazie kw. glutaminowego (a-GAD); 3. Fosfatazom tyrozyny; 4. Insulinie endogennej; 5. Transporterowi cynku 8
Standardowy test tolerancji glukozy?
začněte se učit
75 g glukozy i dwa oznaczenia (0 i 120 min). Można różne wariacje
Przydatność dożylnego obciążenia glukozą?
začněte se učit
Ocena wczesnej fazy wydzielania glukozy.
Wskaźnik HOMA - przydatność?
začněte se učit
Ocena insulinooproności na podstawie ilorazu stężenia insuliny i uIU/ml i stężenia glukozy w mg/dl. na czczo. Najlepiej wykonać 4 razy i wyniki uśrednić (pulsacyjne wydzielanie insuliny).
Wzór HOMA-IR?
začněte se učit
(insulinemia [uj./ml] x glikemia [mmol/l])/22,5
Test z glukagonem?
začněte se učit
Polega na oznaczeniu peptydu C na czczo i po podaniu 1 mg glukagonu. Różnicowanie cukrzycy - ocenie rzadko.
Kryteria nieprawidłowej glikemii na czczo?
začněte se učit
5,6-6,9 mmol/l (100-125 mg/dl)
Kryteria nieprawidłowej tolerancji glukozy?
začněte se učit
P7,0 mmol/l (126 mg/dl) i 7,8-11,0 mmol/l (140-199 mg/dl) w OGTT
Kryteria rozpoznania cukrzycy?
začněte se učit
1. WR7,0 mmol/l (126 mg/dl); 2. WR 11,1 mmol/l (200 mg. dl) w OGTT lub przygodnej glikemii z typowymi objawami; 3. WR6,5% (48 mmol/mol)
Co to znaczy oznaczenie glukozy na czczo?
začněte se učit
8-14 h od ostatniego posiłku.
Główne typy cukrzycy?
začněte se učit
1. Typu 1; 2. Cukrzyca t. 3. Cukrzcya o znanej etiologiil; 4. Ciążowa; 5. Hybrydowe (autoimmunologiczna LADA i cukrzcya z tendencją do ketozy); 6. Niesklasyfikowana
Do jakiego typu jest klasyfikowana cukrzycya LADA?
začněte se učit
Typ 1
Kryteria wyrównania cukrzycy?
začněte se učit
1. Glikemia (HbA1c i TIR - time in range): 2. CTL; 3. Stężeń lipidów; 4. Masy ciała
Jakim czynnikom m.in. przypisuje się rolę w inicjowaniu procesu autoimmunologicznego w cukrzycy t. 1?
začněte se učit
1. Wirusom; 2. Białkom pokarmowym (mleko krowie; zboża)
Typowe objawy cukrzycy t. 1?
začněte se učit
1. Wielomocz; 2. Wzmożóne pragnienie; 3. Odwodnienie; 4. Utrata masy ciała; 5. CZasami pierwsza manifestacją jest kwasica lub śpiączka ketonowa
Do czego obliguje rozpoznanie cukrzycy t. 1?
začněte se učit
Poszukiwania innych chorób z autoagresji - szczególnie przesiew tarczycy?
Podaż energii w cukrzycy t. 1?
začněte se učit
Obliczona wg. wzoru Broca lub Lorentza dla osób z prawidłową masą ciała.
Ilość białka w diecie w cukrzycy t. 1?
začněte se učit
15-20% wartości energetycznej (1-1,5 g/kg/d). Chore nerki: 0,8-1; ciężarne 1,3; rekonwalescencja do 1g
Ilość tłuszczy w diecie w cukrzycy t. 1?
začněte se učit
30-35% wartości energetycznej
Ilość weglodanów w diecie w cukrzycy t. 1?
začněte se učit
ok. 45% ale odchodzi się od podawania liczbowego. Ważne jest indeks IG
Ilość weglowodanów potrzebna do przyjęcia w trakcie wysiłku fizycznego u chorego z cukrzycą t. 1?
začněte se učit
20-30 g na 30 min
Czy trzeba zmniejszać dawkę insuliny przed wysiłkiem fizycznym w cukrzycy t 1.?
začněte se učit
Tak o nawet 30-50%, ale nie u wszystkich.
Analogi insulin szybko działające?
začněte se učit
1. Aspart; 2. Glulizyna; 3. Lispro. Średnie czasy: p ok. 15 min; max: 1-2h; zakres: 3-5h
Analogi insulin długodziałające?
začněte se učit
1. Detemir (szczyt 3-14h, działanie PR24h); 2. Glargine (bezszcytowa; 24h); 3 Degludec (bezszczytowa; 48-72h)
Czasy działania insuliny średnio-długo działającej?
začněte se učit
Izofanowa: p: 0,5-1,5h; max: 4-12h; zakres: 18-20h
Czasy działania insuliny krótko działającej?
začněte se učit
Neutralna: p: 0,5h; max: 1-3h; zakres: 6-8h
Modele wstrzyknięć insuliny w cukrzycy t. 1?
začněte se učit
1. Intesywna insulinoterapia metodą wielokrotnych wstrzyknięć (model baza-bolus); 2. Intesywna insulinoterapia czynnościowa (fukcjonalna) - możliwa za pomocą pompy insulinowej
Rodzaje popm insulinowych?
začněte se učit
1. Pompa osobista "zwykła"; 2. Pompa sterowana glikemią (zamkniętej pętli, hybrydowa); 3. Pompa zamkniętej pętli oparta na otwartej aplikacji; 4. Bioniczne trzustki iLET; 5. System dwuhormonalny
Jaką drogą można jeszcze podawać insulinę?
začněte se učit
W 2014 dopuszczono do użycia insulinę w postaci proszku do inhalacji.
Metody alternatywne leczenia cukrzycy t. 1?
začněte se učit
1. Przeszczepienie trzustki; 2. Przeszczepienie wysp Langerhansa.
Etiopatogeneza cukrzycy 2?
začněte se učit
1. Uwarunkowania genetyczne; 2. Czynniki środowiskowe (otyłość głownie trzewna, mała aktywność fizyczna)
Przebieg naturalny cukrzycy 2?
začněte se učit
1. Wzrost insulinooporności; 2. Hiperinsulinemia; 3. Wyczerpanie możliwości wydzielniczych komórek Beta.
Mechanizm hipoglikemii w cukrzycy 2 w przebiegu naturalnym?
začněte se učit
1. Przy hipeinsulinemii i zwiększonym wyrzucie insuliny we wczesnej fazie choroby powodu hipoglikemię po posiłkową ok. 3-4 h po.
Kontrola glikemii w ramach profilaktyki?
začněte se učit
1x w roku w przypadku czynników ryzyka (m.in. stan przedcukrzycowy; nadwaga; cukrzyca u rodz. lub rodzeń.; NT; ZPJ; ch.uk. S-N); 2. W45 r.ż. ale raz na 3 lata.
Leczenie dietetyczne w cukrzycy t. 2?
začněte se učit
Jak w każdej "zdrowej" diecie.
Kiedy unikać wysiłku fizycznego w cukrzycy 2?
začněte se učit
Jeżeli glikemia wynosi W16,7 mmol/l (300 mg/dl) - ryzyko ketozy.
Leki zwiększające wydzielanie insuliny?
začněte se učit
1. Działające na komórki Beta trzustki - pochodne sulfynylomocznika; 2. Działające na układ inkretynowy: inh. DPP-4 (tzw. gliptyny) i agoniści receptora GLP-1
Leki nieinsulinowe o działaniu obwodowym?
začněte se učit
1. Zmniejszające insulinooporność: poch. biguanidu (metformina) i poch. tiazolidynodionu (pioglitazon); 2. Nasilające glukozurię: inh. SGLT2 (tzw. flozyny); 3. Spow. trawienie węgl. - inh. alfa-glukozydazy (akarboza)
Które leki nieinsulinowe nie są doustne?
začněte se učit
Agoniści receptora GLP-1 (tzw. gliptyny)
Działanie metforminy?
začněte se učit
1. Dz. antyhiperglikemiczne: ham. wątrobowej prod. glukozy; nasilone beztl. przemiany gl.; ham. wchłaniania; pobudzanie dział. ins.; 2. Zm. masy ciała, poprawa lipidów, zm. CTK; 3. Efekt antyproliferacyjny
Wskazania do metforminy?
začněte se učit
1. W cukrzycy t. 2 u wszystkich bez przeciwskazań; 2. Stany przedcukrzycowe przy dużym ryzyku; 3. Inne stany związane z insulinoopornością (np. ZPJ)
Dawkowanie metforminy?
začněte se učit
Poczatkowo 0,85-1 g/d. W dawkach podzielonych z porannym i wieczornym posiłkiem. Efekt WR1,5 g/d. Przy większych dawkach 3xdz. Daw. maks. 3g. O przedł. uwalnianiu 0,5g 1xdz wieczorem, max 2g dz
Działania niepożądane metforminy?
začněte se učit
1. Zaburzenia żoł-jelitowe; 2. Kwasica metaboliczna (1/mln); 3. Zw. ryzyko niedoboru wit. B12
Przeciwskazania do metforminy?
začněte se učit
Zwiększone zagrożenie kwasicą mleczanową, watpliwych sytuacjach oznaczyć kwas mlekowy (niedotlenienie, niedokrwienie dużych narządów, niewydolność nerek P30 GFR, uszkodzenie wątroby, nadużywanie alkoholu)
Inhibitory kotransportera sodowo-glukozowego 2 (SGLT2)?
začněte se učit
Dapaglifozyna; empaglifozyna; kanaglifozyna, ertuglifozyna
Czy SGLT2 są stosowane w cukrzycy t. 1?
začněte se učit
Tak, odnotowano korzyści, ale obecnie nie jest zarejestrowany w tym wskazaniu [2024]
Działania niepożądane SGLT2?
začněte se učit
1. Zakażenia grzybicze n. płciowych; 2. Wielomocz; 3. Hipotensja; 4. Zawroty głowy; 5. Ryzyko odwodnienia
Lek pierwszego wyboru u osób z cukrzycą i choroba S-N?
začněte se učit
Agoniści receptora peptydu glukagonopodobnego 1 (GLP-1)
Lek pierwszego wyboru u osób z cukrzycą i chorobą nerek?
začněte se učit
SGLT2
Działanie GLP-1?
začněte se učit
1. Zw. zależne od glukozy wydzielanie insuliny; 2. Ham. wydzielanie glukagonu; 3. Opóźniają opróżnianie żołądka; 4. Hamują apetyt;
Przedstawiciele GLP-1?
začněte se učit
1. Eksenatyd; 2. Liraglutyd; 3. Liksysenatyd; 4. Semaglutyd; 5. Dulaglutyd; 6. Tirzepatyd
Działanie inhibitorów peptydazy dipeptydylowej 4 (DPP-4) - tzw. gliptyny?
začněte se učit
Hamowanie DPP-4 i następcze zwiększenie stężenia inkretyn GLP-1 i GIP. 1. Poprawaia wrażliwość kom. B wysp na gluk. i zw. wydz. insuliny; 2. Poprawia wrażliwość kom., na glukozę
1. Działanie pochodnych sulfynylomocznika?
začněte se učit
1. Pobudzanie wydzielania insuliny; 2. Zaburza hartowanie serca; 3. Inne działania pozatrzustkowe
Substancje pochodnych sulfynylomocznika?
začněte se učit
1. Gliklazyd; 2. Glikwidon; 3. Glimepiryd; 4. Glipizyd
Działania niepożądane pochodnych sulfynylomocznika?
začněte se učit
1. Hipoglikemia; 2. Przyrost masy ciała
Działanie pochodnych tiazolidynodionu tzw. glitazony?
začněte se učit
Zmniejszenie insulinooporności.
Główne działanie niepożądane pioglitazonu?
začněte se učit
1. Obrzęki i nasilenie niewydolności serca (przeciwskazanie); 2. Uszkodzenie wątroby; 3. Ryzyko przyrostu masy ciała
Leki pierwszego wyboru w cukrzycy typu 2?
začněte se učit
Metformina lub inhibitor SGLT2 lub agonista receptora GLP-1
Co zrobić w przypadku skutecznie leczonej cukrzycy samą metforminą?
začněte se učit
Jeżeli stwierdza się duże ryzyko S-N lub przewlekłą chorobę nerek trzeba dołączyć SGLT2 lub GLP-1 (nawet jeżeli HbA1c jest ok)
Kiedy preferować SGLT2?
začněte se učit
U chorych z niewydolnością serca (nawet początkową) lub PChN
Kiedy preferować agonistów receptora GLP-1?
začněte se učit
U chorych z chorobą sercowo-naczyniową na podłożu miażdżycy.
Wskazania do leczenia insuliną?
začněte se učit
1. Nieskuteczność leczenia (HbA1c W7%); @. Przeciwskazania do doustnych; 3. Leczenie czasowe
Modele insulinoterapii w cukrzycy t. 2?
začněte se učit
1. Insulinoterapia prosta; 2. Insulinoterapia złożona; 3. Mieszanki insulinowe; 4. Insulinoterapia intensywna.
Poczatkowa dawka insuliny w insulinoterapii prostej?
začněte se učit
0,1-0,2 j./kg mc./d lub 10 j./d (rano jeśli hiperglikemia w ciągu dnia lub odwrotnie). Zwiększać o 2-4 j. Jeśli dawka przekracza 0,3-0,5 j./kg mc. to dodatkowe dawki ins.
Cukrzyca MODY - definicja
začněte se učit
Cukrzyca uwarunkowana genetycznie ujawniająca się u ludzi młodych. Monogenowa.
Stany i choroby związane z uszkodzeniem trzustki i prowadzące do cukrzycy?
začněte se učit
1. OZT i PZT;2. Rak trzustki; 3. Stan po urazie lub resekcji trzustki; 4. mukowiscydoza; 5. Hemochromatoza
Choroby prowadzące do nadmiaru hormonów o przeciwstawnym działaniu do insuliny?
začněte se učit
1. Akromegalia; 2. Choroba Cushinga; 3. Glukagonoma; 4. Guz chromochłonny; 5. Nadczynność tarczycy
Główne leki o działaniu diabetogennym?
začněte se učit
1. GKS; 2. Atypowe leki przeciwpsychotyczne; 3. Inteferon alfa; 4. Diuretyki tiazydowe
Najczęstsze postacie cukrzycy monogenowej?
začněte se učit
1. MODY; 2. Mitochondrialna; 3. Utrwalona cukrzyca noworodkowa
Cechy charakterystyczne dla cukrzycy MODY?
začněte se učit
Defekt wydzielania insuliny przy prawidłowej insulinowrażliwości.
Wrodzone choroby uwarunkowane zaburzeniami działania insuliny
začněte se učit
1. Zespół insulinooporności z cechami ciemnego rogowacenia skóry; 2. Zespół kransnoludkowatości; 3. Zespół Rabsona
Leczenie utrwalonej cukrzycy noworodków?
začněte se učit
Pochodna sulfonylomocznika.
Leczenie cukrzycy mitochondrialnej?
začněte se učit
Pochodne sulfonylomocznika lub insulina.
Leczenie cukrzycy GCK MODY?
začněte se učit
Dieta, rzadko potrzebna insulina
Leczenie cukrzycy HNF1A MODY?
začněte se učit
Pochodna sulfonylomocznika. Po wyczerpaniu skuteczności terapia skojarzona insulina, metfomina lub DPP-4 (możliwa również monoterapia insuliną).
Wpływ ciąży na przebieg curkrzycy?
začněte se učit
W ciąży zwiększa sie stężenie hormonów o działaniu antagonistycznym wobec insuliny (laktogen łożyskowy, estrogeny, progesteron i prolaktyna)
Wpływ cukrzycy na płód?
začněte se učit
Hiperlgikemia powoduje u płodu hiperinsulinemie i w konsekwencji makrosomię. Niskie stężenie inusliny u matki może spowodować kwasice płodu i jego obumarcie.
Docelowa wartość HbA1c w ciąży?
začněte se učit
P6,5% w okresie planowana ciąży i I trymestrze; P6,0% ww II i III trymestrze
Kryteria rozpoznania cukrzycy ciążowej?
začněte se učit
w OGTT: 1. Glikemia na czczo 5,1-6,9 (92-125 mg/dl); 2. OGTT 1h WR10 mmol/l (180 mg/dl); 3. OGTT 2h 8,5-11,0 mmol/l (153-199 mg/dl)
Jakie insuliny na obecną chwilę nie są dopuszczalne do stosowania u kobiet w ciąży?
začněte se učit
Długodziałające analogii insulin
Co obejmuje monitorowanie cukrzycy?
začněte se učit
1. Pomiar glikemii; 2. Oznaczenie HbA1c (conajmniej 1/rok); 3. Lipidogram 1/rok; 4. CTK; 5. Masa ciała; 6. Albuminy w moczu 1/rok; 7. Osad moczu 1/rok; 8. Kreatynina 1/rok; 9. Okulista 1/rok; 9. Stopy (co wizytę)
Rozpoczęcie kontroli kreatyniny i GFR w cukrzcycy.
začněte se učit
W cukrzycy typu 1 po 5 latach od rozpoznania; t. 2 w chwili rozpoznania
Rozpoczęcie kontroli okulistycznej w cukrzycy?
začněte se učit
W cukrzycy typu 1 po 5 latach od rozpoznania; t. 2 w chwili rozpoznania
Skrócony profil glikemii?
začněte se učit
Rano na czczo i 60-120 min pod każdym posiłku głównym (4 oznaczenia/ dobę)
Pełny dobowy profil glikemii?
začněte se učit
Rano na czczo; przed każdym głównym posiłku; 60-120 min po każdym głównym posiłku; przed snem; indywidualnie ustalone dodatkowe oznaczenia
Częstość samokontroli w cukrzycy - dieta i metformina?
začněte se učit
1/miesiącu skrócony profil; oznaczenia 1/tydz. o różnych porach dnia
Częstość samokontroli w cukrzycy - doustne leki/ lub/i GLP-1?
začněte se učit
1/tydz. skrócony profil; codziennie 1 oznaczenie o różnych porach dnia
Częstość samokontroli w cukrzycy - insulina w stałych dawkach lub leczenie skojarzone sulfynl. i insuliną w c t. 2?
začněte se učit
codzinnie 1-2 pomiary; 1/tydz. skrócony profil; 1/m. pełny profil
Częstość samokontroli w cukrzycy - wielokrotne wstrzyknięcia lub funkcjonalna intensywna insulinoterapia?
začněte se učit
Preferowany ciągły pomiar; wielokrotne pomiary w ciągu doby (w tym pełne profile)
Kiedy system ciągłego monitorowania glikemii (CGM)?
začněte se učit
Przede wszystkim u chorych na cukrzycę typu 1; również w t2 w przypadku WR3 wtrzyknięć insuliny
Korygowanie glikemi w pierwszej dobie OZW?
začněte se učit
1. Insulina 0,5-6 j./h wg. glikemi; 2. 10% glukozy jednoczasowo 50 ml/h gdy glikemia P180 mg/dl; 3. 10 mmol KCl początkowo
Zasady korekcji glikemii w udarze mózgu?
začněte se učit
1. Korekcja W180 mg/dl; 2. Nie zaleca się stosowania łącznego wlewu glukozy i potasu
Ile trzeba insuliny do zrównoważenia 1 g glukozy
začněte se učit
0,2-0,3 j.

Chcete-li přidat komentář, musíte se přihlásit.