Finanse wykład 1

Czym zajmują się finanse?

Ogół działalności człowieka, w której występuje pieniądz, Analiza przepływów pieniądza, Podejmowanie decyzji związanych z pieniądzem, Alokacja zasobów pieniężnych pomiędzy różnymi podmiotami, czyli procesy gromadzenia i rozdzielania pieniędzy

Czym jest pieniądz?

Powszechnie akceptowany, Środek wymiany gospodarczej, Mający wartość, Będący płynny, Przedmiot(materialny lub zdematerializowany).

Cechy pieniędza:

Rzadkość, Trwałość, Podzielność i łatwość transportu

Funkcje pieniądza

Cyrkulacyjna, Miernika wartości, Płatnicza, Tezauryzacyjna

Funkcja Cyrkulacyjna

pieniądz jest środkiem wymiany gospodarczej; możliwe jest rozdzielenie transakcji kupna-sprzedaży na transakcję kupna i transakcję sprzedaży

Funkcja Miernika wartości

dzięki pieniądzowi możliwe jest wyrażenie wartości towarów, jest powszechnym ekwiwalentem

Funkcja Płatnicza

dzięki pieniądzowi możemy regulować swoje zobowiązania, także te niewynikające z zakupu towarów

Funkcja Tezauryzacyjna

– za pomocą pieniądza gromadzi się bogactwo i przechowuje wartość

Historia pieniądza

Wymiana barterowa, p. towarowy, p. kruszcowy, p. monetarny, bankowość/papierowy, pieniądz niewymienialny, elekt., krypto.

Wymiana barterowa

towar za towar, „pieniądze” miał ten, który pracował, Brak uniwersalności, Nietrwałość

Pieniądz towarowy

np. muszelki, sól, płatki lnu, Trudność w transporcie, Nietrwałość

Pieniądz kruszcowy

kruszec, Ważenie, bez wartości nominalnych, Brak standaryzacji, Trudne w podzieleniu, straty, Częste oszustwa

Pieniądz monetarny

Metale szlachetne, Określona waga, próba, wymiar i kształt, Pieczęć władz państwowych, Trwałe i charakterystyczne oznakowanie, EMITENT: władcy

Pojawienie się banków dało:

Potwierdzenie lokaty pieniądza kruszcowego i zobowiązanie bn do jego wydania okazicielowi banknotu, Każdy bank (prywatny) emitował własne bkt, stopniowo tę rolę przejmowały bn centralne.

1944-71

parytet złota 1% wahania kursów wymiany walut

15.08.1971

odejście od parytetu złota (zawieszenie wymienialności dolara na złoto),

Od 1973

kursy płynne, pieniądz fiducjarny (oparty na zaufaniu)

pieniądz gotówkowy

banknoty i monety

pieniądz bezgotówkowy

zapis na rachunkach rozliczeniowych w bankach

pieniądz elektroniczny

przechowywany na elektronicznych nośnikach informacji i przyjmowany jako środek płatniczy (np. karty przedpłacone),

pieniądz kryptowaluty, CBDC:

rozproszona baza danych, w której zawarte są informacje o stanie posiadania poszczególnych użytkowników systemu

Emisja kreacja pieniądza - bankowa

Banki komercyjne, Każdy akt udzielenia kredytu = emisja nowego pieniądza, Spłacenie kredytu = wycofanie pieniądza z obiegu, Depozyt klienta X = rezerwa obowiązkowa + kredyt klienta Y

Emisja kreacja pieniądza - skarbowa

Władze państwowe – banki centralne, Zwiększanie bazy monetarnej, Operacje otwartego rynku (zakup obligacji rządowych lub zagranicznych), Stopy procentowe i stopy rezerw obowiązkowych.

Rola banku centralnego w kreacji pieniądza

stopa rezerwy obowiązkowej, stopy procentowe, Monitoring i kontrola za pomocą tzw. agregatów pieniężnych

agregat M0 wzór

baza monetarna: pieniądz gotówkowy w obiegu + rezerwa obowiązkowa

agregat M1 wzór

pieniądz gotówkowy w obiegu + wkłady w bankach i podobnych instytucjach

agregat M0 def

baza monetarna (pieniądz w ścisłym znaczeniu)

agregat M1 def

depozyty bieżące płatne na żądanie (wkłady avista)

agregat M2 def w

M1 + depozyty i zobowiązania banków z pierwotnym terminem zapadalności do 2 lat oraz depozyty z terminem wypowiedzenia do trzech miesięcy,

agregat m3

M2 + papiery dłużne banków z terminem wykupu do 2 lat oraz zobowiązania banków z tytułu operacji finansowych z przyrzeczeniem odkupu, dokonywanymi z instytucjami spoza sektora bankowego

Czym się zajmują finanse

Ogół zjawisk człowieko-pieniężnych, Analiza przepływów pieniądza, Podejmowanie decyzji związanych z pieniądzem, Alokacja zasobów pieniężnych przez gromadzenie i rozdzielanie pieniędzy

Zasoby

Ujęcie statyczne, Pieniądz w stanie spoczynku (np. gotówka, którą dysponujemy), Wyrażone na dany moment

Przepływy pieniężne

Pieniądz w ruchu (gromadzony i rozdzielany), Wydatki i wpływy, Ujmowane w czasie, Powodują zmiany stanu zasobów pieniężnych.

Przedmiotowa klasyfikacja przepływów pieniężnych

Przepływy materialne, Przepływy redystrybucyjne, Przepływy rozrachunkowe o charakterze bankowo-kredytowym, -- ubezpieczeniowym

Przepływy materialne

Zapłata za zakupione dobra/usługi/pracę, Automatyczny charakter, Samoregulacja, Związane ze świadczeniem pracy – specyficzne – regulowane przez państwo

Przepływy redystrybucyje

Tylko przepływ pieniądza, brak procesu realnego, Obligatoryjne, Nieodpłatne, Bezzwrotne, W szczególności: podatki, dotacje, subwencje, stypendia

Przepływy rozrachunkowe o charakterze bankowo-kredytowym

Transfer kapitału finansowego, Fakultatywne – równość interesu ekonomicznego, Odpłatne – ceną jest stopa procentowa (regulacja przez państwo), Zwrotne, Regulacje państwa ograniczają warunki umowy, Lokaty, depozyty, kredyty, itp

Przepływy rozrachunkowe o charakterze ubezpieczeniowym (transfer ryzyka)

Transfer ryzyka pomiędzy stronami, Fakultatywne, niekiedy obowiązkowe (np. OC), Wzajemność składki i świadczenia (współmierność), Warunkowość świadczenia, Pokusa nadużycia (moral hazard), Brak charakteru redystrybucyjnego, Duża rola regulacji państwowych.

Podmiotowa klasyfikacja przedsiębiorstw

Finanse publiczne, Finanse przedsiębiorstw, Bankowość, Ubezpieczenia, Rynki finansowe, Finanse osobiste, Finanse międzynarodowe.