GENETYKA- Gen i genom (3)

1. Czym jest gen i jakie informacje zawiera?

Gen- podstawowa jednostka dziedziczności; fragment cząsteczki DNA zawierający informacje potrzebne do wytworzenia cząsteczek białka lub RNA

2. Jak zbudowany jest gen?

W genie wyróżniamy części strukturalne (u organizmów eukariotycznych podzielone są na eksony i introny) oraz części regulatorowe (nie zawierają informacji o budowie wytwarzanej cząsteczki)

3. Czym róznią się introny od eksonów?

Eksony- odcinki genu kodującego informację genetyczną, wyznaczają kolejność aminokwasów w białku lub nukleotydów w RNA; Introny- odcinki genu, które nie pełnią funkcji kodującej

4. Czym róznią się geny ciągłe od nieciągłych?

Geny ciągłe: brak intronów=same sekwencje kodujące (otoczone częściami regulatorowymi), głównie u organizmów prokariotycznych; Geny nieciągłe: zawierają introny i eksony (otoczone częściami regulatorowymi), głównie u organizmów eukariotycznych

5. Jaką funkcję pełnią części regulatorowe?

Części regulatorowe biorą udział w regulowaniu ekspresji informacji genetycznej

6. Czym są sekwencje niekodujące?

Introny i części regulatorowe to sekwencje niekodujące, ponieważ nie zawierają informacji o budowie wytwarzanej cząsteczki

7. Jakie informacje zawarte są w genie?

BUDOWA, CZAS, TEMPO, RODZAJ, MIEJSCE, WARUNKI

8. Czym jest genom i z czego się składa?

Genom- kompletna informacja genetyczna organizmu zawarta w DNA; składa się ze genów oraz pozagenowego DNA (odcinków DNA znajdujących się pomiędzy genami)

9. Czym są sekwencje powtarzalne?

Sekwencje powtarzalne – zawierają powtarzające się sekwencje nukleotydów; wchodzą w skład DNA pozagenowego

10. Czym są pseudogeny?

Pseudogeny – fragmenty DNA o sekwencji przypominającej geny; wchodzą w skład DNA pozagenowego

11. Czym jest genofor?

Inaczej chromosom bakteryjny; zazwyczaj jedna, kulista cząsteczka DNA leżaca w obszarze cytoplazmy zwanym nukleoidem; wraz z plazmidami buduje genom komórki prokariotycznej

12. Czym są plazmidy, jaką mają postać i jakie informacje zawierają?

Plazmidy – cząsteczki DNA mniejsze od genoforu; najczęściej mają postać kulista; są to geny z informacją o cechach, które są przydatne ale nie niezbędne; ulegają replikacji niezależnie od genoforu

13. Czym jest genom jądrowy i w jakiej postaci wystepuje?

Jest to przeważająca część genomu komórki eukariotycznej, znajdujący się w jądrze komórkowym; występuje w postaci bardzo długich, liniowych cząsteczek

14. Ile czasteczek DNA posiadają komórki człowieka?

Komórki somatyczny człowieka mają 46 cząsteczek DNA

15. Co oznacza symbol 2n?

Oznacza to, że dana cząsteczka występuje w dwóch kopiach

16. Czym jest geom organellowy/mitochondrialny/chloroplastowy?

Genom organellowy- część genomu zawarta w mitochondriach i chloroplastach, ulega replikacji niezależnie od genomu jądrowego; Genom mitochondrialny- część genomu zawarta w mitochondriach; Genom chloroplastowy- część genomu zawarta w chloroplastach

17. Czym jest chromatyna?

Chromatyna- cząsteczka DNA stanowiąca genom jądrowy, upakowana w jądrze; stanowi główny składnik chromosomów

18. Jaki jest pierwszy stopień upakowania DNA?

Pierwszy stopień upakowania to nawinięcie DNA na białka

19. Na jakie białka nawijane jest DNA?

Białka zwane histonami

20. Czym jest nukleosom?

Nukleosom – odcinek DNA nawinięty na cztery pary białek histonowych

21. Jaką funkcję pełni histon łącznikowy?

Działa jak klamra"klamra", zapobiega rozpadnięciu się nukleosomu

22. Dzięki czemu mozliwe jest dalsze upakowanie DNA?

Dzięki temu, że nukleosomy łączą się ze sobą za pośrednictwem histonów i innych białek (tzw. białek niehistonowych)

23. Czym są solenoidy?

Solenoidy- inaczej włókna 30-nm; połączone nukleosomy; wyróżniamy ich 2 postacie

24. Jake dwie postacie chromatyny wyróżniamy i czym one się charakteryzują?

Wyróżniamy euchromatyny- luźno upakowane włókna zawierające geny oraz heterochromatyny– ściśle upakowane włókna, nieaktywne genetycznie

25. Jakie są kolejne etapy powstawania chromosomu?

Podczas podziału komórki włókna chromatyny zwijają się w strukturę wyższego rzędu. Na początku tworzą pętlę, które utrzymują swoją postać dzięki łączącym je białka. Dalsze ich opakowanie prowadzi do utworzenia chromosomów

26. Z czego składa się chromosom metafazowy?

Chromosom metafazowy zbudowany jest z: centromeru, chromatydy, dodatkowego przewężenia, satelity oraz telomerów

27. W jakiej fazie chromosomy są najlepiej widoczne?

Chromosomy zaczynają być widoczne w mikroskopie świetlnym już w początkach podziału komórki (w profazie), a najwyższy stopień kondensacji osiągają w metafazie