otázka  |
odpověď |
|
začněte se učit
|
|
centralny punkt każdego miasta, wielopoziomowa świątynia. NP Wieża Babel
|
|
|
|
začněte se učit
|
|
spis praw tworzący kodeks. najważniejsze zasadą kodeksu była myśl której kara powinna być równa winie
|
|
|
|
začněte se učit
|
|
ustrój w którym jednostka sprawuje nieograniczoną władzę będąc jednocześnie zwierzchnikiem religijnym
|
|
|
|
začněte se učit
|
|
staroegipski zbiór rozdziałów obejmujących magiczny tekst rysunki pieśni mające ułatwić zmarłemu przejście do raju
|
|
|
|
začněte se učit
|
|
egipska jednostka terytorialna administracyjna kraju
|
|
|
|
začněte se učit
|
|
piktograficzno-indeograficzne. Jeden z najstarszych rodzajów pisma
|
|
|
|
začněte se učit
|
|
był bohaterem akadyjskiego eposu opisującego poszukiwanie przez gilgamessa władcę uruk tajemnicy nieśmiertelności
|
|
|
|
začněte se učit
|
|
główne prawo kodeksu Hammurabiego zasada wyrażająca sprawiedliwość według której kara była identyczna do winy
|
|
|
|
začněte se učit
|
|
znaleziony w 1799 przez Napoleona zawierał ten sam tekst w trzech wersjach hieroglify pismo demotyczne i język grecki odczytane w 1822 przez francuza Jean Francoise Champollion
|
|
|
|
začněte se učit
|
|
pociąg ilu ze względu na wzniesienia kamienne
|
|
|
|
začněte se učit
|
|
babiloński epos o stworzeniu świata z XIV r. p.n.e
|
|
|
|
začněte se učit
|
|
byli pierwszą cywilizacją w południowej Mezopotamii którą stworzyli około 4000 lat p. n. e nie tworzyli jednolitego państwa tylko państwa miasta mieli wspólną kulturę i obyczaje a największe miasta to ur uruk lagasz kisz nippur
|
|
|
nad jakimi rzekami leżała Mezopotamia začněte se učit
|
|
|
|
|
|
začněte se učit
|
|
2400 lat przed naszą erą tereny Sumerów odbili akadyjczycy najważniejsze władcą był sargon wielki. kultura Sumerów nie upadła akadyjczycy przyjmują wiele jej osiągnięć po upadku akadyjczyków 2100 pne panuje chaos a następnie powstają Babilonia i Syria
|
|
|
|
začněte se učit
|
|
brąz czyli stop miedzi i cyny wyrób narzędzi broni i ozdób. Koło. koło garncarskie. pieczęcie cylindryczne
|
|
|
co również wynaleźli Sumerowie začněte se učit
|
|
matematyka system dziesiętny i sześć dziesiętny pierwiastki potęgi geometria astronomia wierzenia
|
|
|
gdzie znajdowała się seria i Babilonia po upadku sumero akadu začněte se učit
|
|
Asyria na północy i Babilonia na południu
|
|
|
|
začněte se učit
|
|
powstała 2000 lat przed naszą erą głównym miastem był Babilon największy rozkwit za panowania Hammurabiego po jego śmierci podupada i kontrolę przyjmuje seria ponowny rozkwit to rządy nabuchodonozora II upadek na skutek najazdu persów Cyrus drugi
|
|
|
kiedy persowie zdobyli Babilon začněte se učit
|
|
|
|
|
|
začněte se učit
|
|
głównymi miastami były aszur i liwa w VIII wieku podbijają wiele sąsiednich terytoriów w Babilonie elam serię palestynę oraz północne Egipt najwybitniejszy władca asurgonipal upadek po jego śmierci najazd babiloński
|
|
|
społeczeństwo w Babilonie i asyrii začněte se učit
|
|
arystokracja czyli kapłani i urzędnicy wolni mieszczanie i chłopi niewolnicy
|
|
|
|
začněte se učit
|
|
marduc NL anu Isztar szamarz
|
|
|
|
začněte se učit
|
|
Egipt był otoczony obszarami pustynnymi warunki do uprawy tylko w delcie Nilu Egipt dzielił się na dolny Delta i Górny aż do pierwszej katarakty
|
|
|
|
začněte se učit
|
|
3000 PNE nastąpiło zjednoczenie dolnego i górnego Egiptu prawdopodobnie przez faraona menesa stolicą był memphis Egipt podzielono na okręgi nomy w tym okresie stare państwo powstają wielkie grobowce faraonów
|
|
|
|
začněte se učit
|
|
w 18 wieku pne dochodzi do konfliktów wewnętrznych i najazdu hykkosów którzy opanowali deltę Nilu stolicą Egiptu były wówczas teby a uporczywe walki doprowadziły do odzyskania niezależności
|
|
|
|
začněte se učit
|
|
władcą totmes i zwiększono wpływy terytorialne najwybitniejszy władca tego okresu Ramzes drugi odparł najazd herytow kryzysy wewnętrzne spowodowały podbój przez Aleksandra Wielkiego po jego śmierci rządy kto leneusza z 20 roku PNE włączenie do Rzymu
|
|
|
pismo starożytnego Egiptu začněte se učit
|
|
obrazkowe czyli hieroglify były malowane lubryty na ścianach lub na papirusie
|
|
|
|
začněte se učit
|
|
hireglify> hieratyczne (uproszczone)> demotycxne(najprostsze)
|
|
|
|
začněte se učit
|
|
wprowadzająca jednego Boga atona budowa nowej stolicy l l a marna po jego śmierci powrót do politeizmu
|
|
|
|
začněte se učit
|
|
dusza udaje się przed oblicze Anubisa a ciężar jego serca zapisu moralności jest porównywany z ciężarem pióra bogini prawdy sprawiedliwości i porządku jeśli wynik wypadnie na korzyść zmarłego to zmarły jest prowadzone dozyrysa, wypadku jest pozerany
|
|
|
|
začněte se učit
|
|
matematyka geometria medycyna wynalazki szkło zegar słoneczny i zegar wodny
|
|
|
|
začněte se učit
|
|
piramida Cheopsa chefrena mykerinosa
|
|
|
|
začněte se učit
|
|
byli grupą językową. 2 000 lat temu najazdy na Bliski Wschód. Podboje: Ariowie - Indie Hetyci - Syria i Azja mniejsza Medowie - Iran Persowie - Iran
|
|
|
|
začněte se učit
|
|
lód przybyły do Anatolii, wchłonął żyjący tu lód hatti i przyjmując jego wierzenia oraz język, walki z sąsiadami umacnianie zdobyczy między innymi najazd na Egipt (bitwa Kadesz - 1285 pne) potęga kredytów oparta na doskonale uzbrojonej armii. Upadek XII
|
|
|
|
začněte se učit
|
|
lokalizacja Liban miasta państwa TYR byblos Sydon. obiekt najazdów Egipt Babilonia Asyria Persja byli świetnymi żeglarzami a ich głównymi zajęciami był handel i rzemiosło
|
|
|
|
začněte se učit
|
|
byli największymi żeglarzami starożytności upłynęli Afrykę odkryli Wyspy Kanaryjskie azury dotarli do wysp brytyjskich i prawdopodobnie dopłynęli do Brazylii od 12 wpne rozpoczęli kolonizację południowych wybrzeży morza śródziemnego.
|
|
|
|
začněte se učit
|
|
politeistyczna najważniejszym bogiem był bal i astarte ofiary były składane z ludzi zwłaszcza z dzieci
|
|
|
co zawdzięczamy fenicjaną začněte se učit
|
|
pierwszy alfabet 22 spółgłoski posłużył grekom do stworzenia pisma
|
|
|
|
začněte se učit
|
|
religia monoteistyczna wiara w jednego boga Jahwe wieczyste przymierze Biblia znacząca rolę kapłanów i proroków
|
|
|
|
začněte se učit
|
|
o zbiór ksiąg na chrześcijańską Biblię składają się Stary testamentynowy testament Biblia hebrajska tanach obejmuje księgi starego a judaizmu najważniejsze jest Tora czyli Pięcioksiąg Biblia opowiada historię Żydów
|
|
|
|
začněte se učit
|
|
alfabet hebrajski 22 spółgłoski brak wielkich liter pismo z prawej do lewej
|
|
|
|
začněte se učit
|
|
skrzynia z drewna obita złotą blachą Warce przechowywaną laskę Arona dzban z manną i dwie kamienne tablice z tekstem dekalogu prawdopodobnie miała nadprzyrodzone właściwości
|
|
|
|
začněte se učit
|
|
menora świecznik tałes shalmolitewny gwiazda Dawida macewa czyli nagrobek
|
|
|
|
začněte se učit
|
|
od siódmego wieku p.n. Persowie zaczynają podboje Cyrus drugi wielki podbił Babilonie syrię palestynę i fenicję kambzes Egipt Dariusz wielki Pakistan i trację upadek w IV wieku p. n Aleksander Wielki
|
|
|
|
začněte se učit
|
|
potęgę Persowie zawdzięczali licznym reformom władza szachine-szacha króla nad królami podział państwa na satrapie z atrapą na czele zbierał podatki pilnował ładu i sprawował sądy kontrola przez oczy i usz króla tolerancja ludów podbitych kodyfikacja praw
|
|
|
|
začněte se učit
|
|
mazdaizm czyli pierwotne wierzenia walkę pomiędzy dobrem a złem ormuzd a hura Mazda pan mądrości i aryman zły duch cechy monoteizmu a ryman był złym odbiciem ormuzda świętą księgą była awesta
|
|
|
|
začněte se učit
|
|
około 2500 lat tnę w dolinie Indusu drawidowie stworzyli cywilizację główne ośrodki mohengeo daro i harappa wysoko rozwinięte cegła wodociągi kanalizacja rolnictwo rzemiosło i handel w późniejszym czasie powstają środki nad gangesem i brahmaputrą
|
|
|
|
začněte se učit
|
|
około 1500 lat PNE drawidowie zostali pod byci przez ariów zajęcia obu dolin rzecznych na rzucenie kultury i wierzeń cywilizacja wiejska rolnictwo liczne państw stefka wprowadzenie systemu kastowego rządy ariów do V wieku okres ten opisują księgi Wedy
|
|
|
|
začněte se učit
|
|
bramini kapłani krzakiowie wojownicy wajsjowie pracownicy wykwalifikowani siudrowie słudzy pariasi niedotykalni grupy te nazywały się warny kolor turbanów
|
|
|
|
začněte se učit
|
|
od 5 zaczyna się proces łączenia państwowych hinduskich około 321 roku PNE zjednoczenie Indii przez dynastię mauria rozkwit za panowania asioki wprowadzenie buddyzmu rozpad po jego śmierci
|
|
|
|
začněte se učit
|
|
zaszczepiona w Indiach przez ariów religia politeistyczna wielu bogów symbole sił przyrody jej podstawą były Wedy czyli święte księgi braminizm głosił wiarę w reinkarnację i metrem psychozę czyli wędrówkę dusz przez kolejne wcielenia
|
|
|
|
začněte se učit
|
|
kontynuacja braminizmu zasadza się na chenoteizmie uznając istnienie jednego Boga lecz w wielu postaciach założenia wiara w mettem psychozę i reinkarnację wiara w prawo akcji i reakcji dążenie do wyzwolenia
|
|
|
|
začněte se učit
|
|
czyli najwyżsi bogowie brahma stworzyciel świata Wisznu dawca życia shiva pan śmierć
|
|
|
|
začněte se učit
|
|
jego twórcą był książę Siddharta Gautama nazwany później Buddą założeniem było poszukiwanie oświecenia duchowe wyzwolenie Nirvana czy niedobra wyrzeczenie się doczesnych pożądań medytacja negacja systemu kastowego
|
|
|
|
začněte se učit
|
|
najstarsza cywilizacja powstała około 4000 lat PNE osadnictwo w dolinie rzeki huang He i jangcy systemy irygacyjne rolnictwo
|
|
|
|
začněte se učit
|
|
18 19 wiek panowanie dynastii shang wojny poszerzające granice od 10 wieku rządy dynastii Zhou budowa silnej armi do obrony granic ukształtowanie podziału klasowego tendencje ośrodkowe 771 rozkład państwa epoka walczących królestw zjednoczenie Chin w 221
|
|
|
|
začněte se učit
|
|
zjednoczenie Chin przez shi huang hi z dynastii Quin główne religie buddyzm konfucjanizm
|
|
|
|
začněte se učit
|
|
hierarchia społeczna władca później cesarz urzędnicy rolnicy rzemieślnicy kupcy
|
|
|
|
začněte se učit
|
|
system filozoficzno-etyczny w Chinach stworzony przez konfucjusza celem było doskonalenie tak aby idealni ludzie stworzyli idealne państwo głosił nadrzędność państwa był bardzo wygodnym systemem dla władzy dlatego został ogłoszony religią w Chinach
|
|
|
|
začněte se učit
|
|
pismo ideograficzne papier proch strzelnicy porcelanę magnes uprząż dla konia metalowy pług medycyna sztuki walki filozofia
|
|
|
|
začněte se učit
|
|
teoria kreacjonizmu człowiek jest kreacją tworem Boga bogów nadprzyrodzonej siły która stworzyła go nagle w XIX wieku narodziny teorii ewolucjonizmu człowiek jest wynikiem długotrwałych przemian
|
|
|
|
začněte se učit
|
|
proces powstawania i rozwoju człowieka nauka o tym antropologia rozpoczął się około 10 milionów lat temu pierwsze człowiek-kształtne homomidy najwcześniejsze fazy człowieka to sahellantrop i ardipitek
|
|
|
|
začněte se učit
|
|
australopitek dwunożny ale wspinał się po drzewach homo habilis człowiek zręczny wytwarzał prymitywne narzędzia homo erectus człowiek wyprostowany używał ognia mieszkał w jaskiniach i szałasach neandertalczyk wyginął polował, mówił, pochowywal, hs mądry
|
|
|
|
začněte se učit
|
|
wyprostowana postawa ciała pojemność mózgu podobnie zwiększał się wzrost od metra do 1,80 m
|
|
|
|
začněte se učit
|
|
paleolit mezolit neolit epoka brązu epoka żelaza
|
|
|
|
začněte se učit
|
|
narzędzia z kamienia ogień myślistwo zbieractwo rybołówstwo koczowniczy tryb życia pierwsze dzieła sztuki
|
|
|
|
začněte se učit
|
|
naniosłem procesem było przejście od zdobywania żywności do jej wytwarzania wiązało się ze zmianą koczowniczego trybu życia na osiadły teren obszar żyznego półksiężyca około 10 000 lat PNE
|
|
|
|
začněte se učit
|
|
uprawa roli i hodowla zwierząt narzędzia rolnicze motyka sierp radło rozwój garncarstwa tkactwa handlu budowa osad pierwsze miasto jerycho początki budowania struktur państwowych
|
|
|
