otázka |
odpověď |
začněte se učit
|
|
epoka przed wynalezieniem pisma
|
|
|
začněte se učit
|
|
metoda badawcza polegająca na poszukiwaniu dowodów historycznych w ziemi
|
|
|
začněte se učit
|
|
zbieranie dziko rosnących roślin w celu utrzymania rodziny
|
|
|
Dlaczego ludzie pierwotni żyli w grupie? začněte se učit
|
|
aby łatwiej im było przeżyć pomagali sobie wzajemnie i zdobywali jedzenie (zagrażały im dzikie zwierzęta, z trudem zdobywali jedzenie, musieli przeciwstawiać się pożarom i burzom)
|
|
|
Główne zajęcia ludzi pierwotnych? 1. myślistwo – polowanie, 2. rybołowstwo, 3. zbieractwo začněte se učit
|
|
Główne zajęcia ludzi pierwotnych? 1. myślistwo – polowanie, 2. rybołowstwo, 3. zbieractwo
|
|
|
začněte se učit
|
|
zmieniali miejsce zamieszkania bo byli zmuszeni do szukania nowych terenów łowieckich.
|
|
|
Cechy koczowniczego trybu życia: začněte se učit
|
|
1 wytwarzanie narzędzi z kamienia, 2 ogień – podstawa podgrzania siebie i jedzenia, 3 ubrania ze skór zwierząt, 4 polowania w gromadzie, 5 wytwarzanie ozdób z kości zwierząt, 6 mieszkanie w jaskiniach, potem w szałasach
|
|
|
Skąd ludzie wzięli ogień? začněte se učit
|
|
1 początkowo ogień był tylko z pożarów, 2 techniką rozpalania ognia było pocieranie 2 kamieni lub kawałków drewna
|
|
|
Co dała człowiekowi umiejętność rozpalenia ogniska? začněte se učit
|
|
dzięki ogniowi mogli się ogrzać, upiec mięso, odstraszyć dzikie zwierzęta oraz zamieszkać w chłodniejszych regionach
|
|
|
Z czego wykonywano narzędzia ludzi pierwotnych? začněte se učit
|
|
z drewna, kości lub najczęściej z kamienia, stąd nazwa tamtej epoki: epoka kamienia
|
|
|
Narzędzia ludzi pierwotnych? začněte se učit
|
|
1 łuk i strzały – zrobione z drewna i jelit zwierząt, używane w czasie polowania, 2 pięściak – narzędzie kamienne dopasowane do ludzkiej dłoni, 3 harpun – broń myśliwska z kości do połowu ryb
|
|
|
Trudne warunki ludzi pierwotnych? začněte se učit
|
|
1 żyli w bardzo trudnych warunkach, 2 nie mieli ognia, 3 trudno zdobywali pokarm, 4 zagrażały im dzikie zwierzęta, 5 zagrażały im choroby – nie mieli lekarstw, 6 zagrażały im zjawiska przyrody – burze, pożary
|
|
|
Cechy wyglądu praczłowieka začněte se učit
|
|
1 owłosienie całego ciała, 2 pochylona postawa ciała, 3 dłuższe ręce, krótsze nogi, 4 masywna szczęka wysunięta do przodu, 5 niższy wzrost, 6 łuki nadoczodołowe. Ludzie pierwotni żyli w gromadach do 30 osobników
|
|
|
Jak podzielono dzieje człowieka? začněte se učit
|
|
1 epoka kamienia od ok. 4mln lat temu do ok. 3400 lat p.n.e., 2 epoka brązu od ok. 3400 lat p.n.e. do ok. 1000 lat p.n.e. 3 epoka żelaza od około 1000 lat p.n.e. do chwili obecnej
|
|
|
začněte se učit
|
|
w czasach prehistorycznych życie w dużej mierze od nich zależała – ogrzewanie, pieczenie, rośnięcie roślin, przetrwanie zim – dlatego oddawano im cześć
|
|
|
zalety odkrycia techniki uprawy roli: (rewolucje neolityczne) začněte se učit
|
|
około 10 tyś lat temu człowiek zauważył że z ziaren rosną rośliny i że da się oswoić zwierzęta. Zaczęto siać zboże i hodować zwierzęta. W ten sposób z koczowniczego trybu życia przeszli w osiadły tryb życia.
|
|
|
Cechy osiadłego trybu życia: začněte se učit
|
|
1 uprawianie ziemi i hodowla zwierząt. 2 mieli czas na robienie narzędzi i ozdób. 3 wynalezienie koła garncarskiego 4. wytwarzanie ubrań ze skór i wełny zwierząt. 5 było więcej jedzenia niż potrzebowali – pojawiło się rzemiosło i handel
|
|
|
W czym pomagało koło gancarskie začněte se učit
|
|
pomagało w wytwarzaniu naczyń
|
|
|
Z czego robiono narzędzia pierwotnych rolników? začněte se učit
|
|
narzędzia z kamienia i drewna okazują się nietrwałe, zaczęto odlewać je z brązu i żelaza (stąd pochodzi nazwa epoki brązu i epoki żelaza)
|
|
|
Jakie były narzędzia pierwotnych rolników? začněte se učit
|
|
1 sierp z brązu – do cięcia zboża, 2 radło – do spulchniania ziemi, 3 topór żelazny do rąbania drewna
|
|
|
Prehistoryczna osada w Polsce začněte se učit
|
|
Biskupin, Osada w Biskupinie została zbudowana na wyspie leżącej w pobliżu brzegu jeziora biskupińskiego. Powstała w 8 wieku przed naszą erą (800-701 lat p.n.e.). Mieszkało w niej około 800-1000 osób. Po niespełna 200 latach ludność opuściła swoje domy.
|
|
|
Po co budowano zamki (1)? začněte se učit
|
|
1 średniowiecze było niespokojnym okresem były wojny, 2 były to siedziby królów i świadczyły o bogactwie, 3 służyły obronie granic, ważnych szlaków handlowych
|
|
|
Po co budowano zamki (2)? začněte se učit
|
|
4 kontrolowano z nich okolicę, 5 zapewniały bezpieczeństwo, 6 miały magazyny żywności i studnie, 7 pracowali tam rzemieślnicy (piekarze, kowale, zbrojarze)
|
|
|
začněte se učit
|
|
1. Gniew – zamek krzyżacki – Pomorze. 2 Zamek Książ w Wałbrzychy – trzeci co do wielkości. 3 Będzin na Śląsku, 4 Malbork – zamek krzyżacki – największy w Europie,
|
|
|
začněte se učit
|
|
5 Łęczyca – zbudował go Kazimierz Wielki, 6 Czorsztyn (ruiny), 7 Olsztyn – koło Częstochowy, 8 Bobolice, 9 Ogrodzieniec, 10 Kraków
|
|
|
začněte se učit
|
|
1 most zwodzony, 2 wieże, 3 studnia na dziedzińcu, 4 dziedziniec – organizowano tam uroczystości/turnieje, 5 mury obronne do 3 m, 6 budynki mieszkalne
|
|
|
začněte se učit
|
|
most przed bramą – rozkładał się i składał nad rowem – fosą, wypełnionym wodą
|
|
|
začněte se učit
|
|
obserwacyjne oraz do trzymania więźniów
|
|
|
začněte se učit
|
|
w miejscach które ułatwiały obronę: w górach, na wzgórzach, nad rzekami, jeziorami, na wyspach
|
|
|
začněte se učit
|
|
impreza na zamku dla rozrywki króla. Były uczty pokazy, śpiewali wędrowni śpiewacy. Dla rycerza były okazją do sprawdzenia swych umiejętności.
|
|
|
Co dawało rycerzowi zwycięstwo w turnieju? začněte se učit
|
|
Zwycięstwo dawało mu sławę. Śpiewano o nich pieśni. Otrzymywał za to nagrodę pierścień, złote piórko, NIGDY pieniądze.
|
|
|
začněte se učit
|
|
1 o przynależności do stanu decydowało pochodzenie, 2 duchowieństwo, 3 rycerstwo, 4 mieszczaństwo, 5 chłopstwo
|
|
|
jako 16 latek zostawał giermkiem czyścił zbroję, dbała o konia, towarzyszył mu w polowaniach i turniejach, brał udział w wojnach, za szczególne zasługi giermek mógł zostać rycerzem. Na wielkiej uroczystości władca uderzał mieczem rycerza w ramię. začněte se učit
|
|
rycerzem mógł zostać tylko syn rycerza, od najmłodszych lat kandydat uczył się jazdy konnej i władania bronią, jako 7 latek służył jako paź na dworze,
|
|
|
začněte se učit
|
|
1 służba wojskowa, 2 obrona kraju, 3 obrona religii, 4 pomoc słabszym, 5 postępowanie zgodnie z kodeksem rycerskim
|
|
|
začněte se učit
|
|
w zamian za służbę dostawał ziemię i chłopów
|
|
|
začněte se učit
|
|
1 silny i odważny, 2 dobrze wychowany, 3 wierny prawu i ojczyźnie, 4 nie wolno krzywdzić poddanych, 5 dżentelmen wobec dam, 6 postępował zgodnie z kodeksem rycerza, 7 obrona najsłabszych, 8 był honorowy, 9 stawiał dobo innych ponad swój zysk
|
|
|
začněte se učit
|
|
1 kopia, 2 przyłbica z zasłoną, 3 zbroja, 4 tarcza, 5 miecz, 6 ostrogi, 7 zbroja końska
|
|
|
začněte se učit
|
|
3 m długości, służyła do zrzucenia nieprzyjaciela z konia
|
|
|
začněte se učit
|
|
|
|
|
začněte se učit
|
|
|
|
|
začněte se učit
|
|
ochrona przed ciosami, nosiła herb rodu rycerza
|
|
|
začněte se učit
|
|
najważniejsza broń, symbol przynależności do rycerstwa, nadawano im imię
|
|
|
začněte se učit
|
|
służyły do poganiania konia
|
|
|
začněte se učit
|
|
osłaniała zwierzę podczas walki.
|
|
|