matura ekologia

Populacja

Zbiór osobników jednego gatunku zamieszkujących określone teren

Ekologia populacji

Zależności między jej osobnikami oraz wpływ czynników zewnętrznych na nie

Ekologia organizmów

Bada zależność organizmów ze środowiskiem

Ekosystem

Biotop + Biocenoza

Biocenoza

Zespół populacji mieszkających na określonym terenie

biom

zespół podobnych biocenoz występujących na Dużych obszarach np. pustynia

Nisza ekologiczna

Niezbędne minimum do przeżycia miejsce pokarmu woda słońce Itp

Czynniki biotyczne

Zależności między gatunkowe oraz Konkurencja wewnątrz gatunkowa

Czynniki abiotyczne

Np. temperatura światło klimat czynniki chemiczne wilgotność powietrza inaczej fizykochemiczne wywierające wpływ na Ekosystem

Siedlisko

Fizyczny obszar w którym występuje osobnik. W jednym siedli zku mogą żyć organizmy o różnych niszach ekologicznych

Tolerancja ekologiczna

Zdolność przystosowania się organizmu do zmian czynników środowiska

prawo minimum Liebiga

Mówi że możliwość rozwoju organizmu określa składnik który występuje w niedomiarze

prawo tolerancji Shelforda

Możliwość bytowania organizmów określają dwie skrajne wartości minimum i maksimum wyróżniamy Stenobionty i Eurybionty

Stenobionty

Gatunki o wąskim zakresie tolerancji

Eurybionty

Gatunki o szerokim zakresie tolerancji

Bioindykatory

Organizmy o wąskim zakresie tolerancji wobec określonego czynnika dzięki temu wykazują wysoką wrażliwość na zmieniające się czynniki środowiska np. Porosty

porosty jako Bioindykatory SO2 malejaco

skorupiaste, listkowate, krzaczkowate

Wia indykator wody a powietrza

Małże Porosty

Czynniki składowe ekologii populacji

Liczebność i zagęszczenie, struktura płciową, struktura Wiekowa, struktura Przestrzenna

reguła Allego

Na populację Wypływa ograniczające zarówno za małe zagęszczenie i jaki za duże

Strategię rozrodu

typu R i typu K

Strategię rozrodu typu R

duża liczba dzieci brak opieki nad potomstwem duża śmiertelność młodych osobników. ryby owady

Strategię rozrodu typu K

Mała liczba dzieci opieka nad potomstwem mała śmiertelność młodych osobników np. kot człowiek

konkurencja Wewnątrz gatunkowa skutki

samoregulacja samoprzesadzanie Hierarchia społeczna

Konkurencja międzygatunkowa skutki

ograniczenie niszy ekologicznej 2 całkowite Wyparcie konkurenta

Allelopatia ujemna

wydzielanie przez roślinę do środowiska substancji hamujących wzrost i rozwójInnych organizmów np grzyb Pędzlak wydziela penicylinę która zabija bakterie

Allelopatia dodatnia przykład

Mac produkuje do gleby substancje chemicznie korzystnie wpływające na wzrost zbóż

przystosowanie do roślinożerności

Ostre siekacze do chwytania i odcinania kawałków szerokie zęby trzonowe cztero komorowy Żołądek symbiozę z bakteriami

Obrona mechaniczna roślin

Kolce i Ciernie

Strategia polowań

Pościg obezwładnianie ofiary Pułapki 4atak z ukrycia

Strategie obronne ofiar

Ucieczka obrona mechaniczne i chemiczne Autotomia

Autotomia

Odruchowe odrzucenie przez zwierzęta części ciała w chwili ataku drapieżnika

Mimikra

upodabnianie się do gatunkow jadowitych

mimetyzm

Upodabnianie się do otoczenia

Pasożytnictwo

Jeden osobnik odnosi korzyści drugi straty

Oddziaływania antagonistyczne

Drapieżnictwo Pasożytnictwo Konkurencja Allelopatia Amensalizm

Amensalizm

Osobniki danej populacji z szkodzą drugiej populacji ale nie mają z tego korzyści

Oddziaływania nieantagonistyczne

mutualizm obligatoryjny(symbioza) mutualizm fakultatywny(protokooperacja) Komensalizm

mutualizm obligatoryjny przykład

korzenie roslin motylkowych i balterie Rhizobium, mikoryza=grzyb+korzeń

mutualizm fakultatywny=protokooperacja przyklad

nosorożec i Bąkojady, pustelnik i ukwiał

Komensalizm współbiesiadnictwo

lewy udostępniają Pokarmy hienom Komensalizm transportowy pod nawka inaczej Remo no i rekin

Ekosystem półnaturalne

Powstaje w wyniku przekształcenia ekosystemu naturalnego przez człowieka np. Łąka

Ekosystem Autotroficzne

Ma dostęp do światła więc jest samowystarczalny

Ekosystem heterotroficzne

brak dostępu do światła nie są samowystarczalny np jaskinia

Łańcuch spasania przykład

Kończyna Królik Lis

Łańcuch DetrytusSowy

Martwa materia dżdżownica Sroka

tzn. że Ekosystem jest układem otwartym

Że do funkcjonowania potrzebuje energii zewnątrz

Przepływy energii w ekosystemie

Energia ma jednokierunkowy przepływ od producentów do destruentów

destruenci

Rozkładają materię organiczną do nieorganicznej powodując całkowite uwolnienie energii

Detrytus

Szczątki wydaliny organizmów którymi odżywiają się konsumenci

Fitoplankton

jedyny przypadek gdzie mniej liczna grupa o mniejszej biomasie na tak dużą produkcję związków organicznych że jest w stanie utrzymać przy życiu cieszy liczniejsze zooplankton

Denitryfikacja

redukcja jonów azotanowych do azotu cząsteczkowego NO3- do N2

amonifikacja

rozkład materii organicznej do amoniaku lub jonów amonowychNH4+

Nitryfikacja

utlenianie jonów amonowych NH4+ Nitrosomonas NO2- Nitrobacter NO3-

rola bakterii Nitryfikacyjnych

przekształcają nie przyswajalne przez roślinę formy azotu formy przyswajalne NO3-

Sukcesja ekologiczna

Proces ciągłych kierunkowych zmian prowadzących do stopniowego przekształcenia się ekosystemów

Końcowe Stadium sukcesji

klimaks

klimaks

Końcowe Stadium sukcesji

sukcesja pierwotna

na terenach które nigdy nie były zasiedlone rozpoczyna się od organizmów pionierskich które wydzielają kwasy organiczne przyśpieszające procesy wietrzenia gleby i skały pojawiają się bezkręgowce

Sukcesja wtórna

Na obszarach wcześniej zajętych przez inną Biocenoze np. Pożar

Różnorodność genetyczna

Zmienność wynikające z występowania w populacji wielu Allelutego samego genu

Różnorodność gatunkowa

Zróżnicowanie wszystkich gatunków mieszkających na ziemi

Różnorodność Ekosystemowa

Bogactwo siedlisk i żyjących w nich organizmów

Geograficzne czynniki kształtujące różnorodność

Klimat ukształtowanie ziemi prądy morskie

Antropogeniczne czynniki kształtujące różnorodność

Niszczenie siedlisk wprowadzenie gatunków obcych Konkurencja z innymi gatunkami

Środowisko antropogeniczne

Środowisko przekształcone w wskutek działalności człowieka

Gatunek inwazyjny

Gatunek obcy który stanowi zagrożenie dla rodzimych gatunków

Gatunek zwornikowy

Gatunek kluczowe czyli niezbędne do prawidłowego funkcjonowania całego ekosystemu

Efekt kaskadowy

wyginięcie jednego gatunku-zwornikowego Powoduje zakłócenia w łańcuchu pokarmowym oraz w zależnościach międzygatunkowych konsekwencją jest Wymieranie kolejny gatunków w ekosystemie

Tundra

wieczna zmarzlina gleby ubogie klimat okołobiegunowy Niskie rośliny i krzewiki

Tajga

Drzewa iglaste klimat umiarkowany chłodny gleby ubogie bielicowe Podszyt i runo słabo rozwinięte

Lasy liściaste

Gleby brunatne

Roślinność śródziemnomorska

gleby cynamonowe żyzne, klimat pod wzroknikowy sklerofity

Step

nie rosną drzewa gatunki traw z rozwiniętym ukorzenieniem klimat umiarkowany ciepły

Sawanna

Klimat równikowy ubogie glebę twardolistne trawy pojedyncze drzewa i kwiaty np. baobaby Akacje

pustynia

klimat zwrotnikowy suchy ubogie gleby Skąpa roślinność

Las równikowy

Wilgotny duża różnorodność gatunkowa np. Tukany

Efekt cieplarniany

Naturalny proces zatrzymywania ciepła blisko powierzchni ziemi dzięki obecności gazów cieplarnianych

Gazy cieplarniane

pochłaniają część promieniowania z ziemi i następnie emitują je w kierunku ziemi

Kwaśne opady co to

obecność W deszczu mocnych kwasów nieorganicznych głównie HNO3 i H2SO4. powstaja w skutek kontaktu NO2 i SO3 z H20

Kwaśne opady skutki

Obumieranie lasów degradacja wód i gleb skażenie żywności metalami ciężkimi

Czym są zanieczyszczone wody

Ścieki przemysłowe komunalne zanieczyszczenia rolnicze

Zanieczyszczenia wód skutki

spadek Bioróżnorodności metale ciężkie kumulują się w tkankach, zanieczyszczenia biologiczne wywołują choroby, Wzrost temperatury wody co prowadzi do eutrofizacji

Eutrofizacja

nadmierny wzrost żyzności zbiorników wodnych wywołane zanieczyszczeniami rolniczymi i wzrostem temperatury wody. Następuje gwałtowny rozwój fitoplanktonu ktory obumiera i opafa na dno-> wzrost livzny destrundetow-> spadek ilosci tlenu w wodzie

Gatunek endemiczny

unikatowy dla danego miejsca albo regionu np. kangur koale lemury

Ochrona Bierna przyrody przykład

Pomnik przyrody park narodowy

restytuscja

Czynne działanie nad przywróceniem przyrodzie gatunku zagrożonego wyginięciem

Reintrodukcja

Powtórne umieszczenie osobników danego gatunku w miejscu gdzie wcześniej ten gatunek wyginął

Park narodowy

Teren co najmniej 1000 ha którego przyroda jest zachowana w stanie niezmienionym lub małą zmienionym przez człowieka otoczony otuliną

Rezerwat przyrody

stworzony w celu ochrony Ekosystemów naturalnych lub mało zmienionych siedlisk zagrożonych wyginięciem gatunków oraz składników przyrody nieożywionej

Park Krajobrazowy

podlega ochronie ze względu na Walory przyrodnicze kulturowe i krajobrazowe

Obszar chronionego krajobrazu

Najmniej restrykcyjna forma jest często przeznaczony do wypoczynku

Użytki rolne

Niewielkie powierzchniowo obiekty ale cenne pod względem przyrodniczym ustala go rada gminy

Ochrona indywidualną przyrody przykłady

Pomnik przyrody użytki ekologiczne zespoły przyrodniczo krajobrazowe

pomnik przyrody

Pojedyncze szczególne cenne twory przyrody ożywionej i nieożywionej albo ich skupiska

Użytki Ekologiczne

Niewielkie obszary mające duże znaczenie dla zachowania różnorodności biologicznej

Zespoły przyrodniczo krajobrazowe

Fragmenty krajobrazu naturalnego zasługujące na ochronę ze względów przyrodniczych kulturowych czy estetycznych

UNESCO czlowiek i biosfera

promowanie zrównoważonych relacji między człowiekiem a przyrodą przez tworzenie rezerwatów biosfery. Są to miejsca szczególnie cenne pod względem przyrodniczym w których rozwój gospodarczy nie zakłóca równowagi biologicznej

Europejska sieć Natura 2000

celem jest zachowanie ekosystemów siedlisk przyrodniczych i gatunków które uważa się za cenne i zagrożona w skali Europy np. obszary specjalnej ochrony ptaków czy siedlisk

Umowy międzynarodowe Przykłady

konwencja ramsarska, konwencja waszyngtońska CITES, konwencja Bolońska

Konwencja ramsarska

ochrona obszarów wodno-błotnistych

konwencja Waszyngtońska CITES

Kontrola handlu i obrotu gatunkami zagrożonymi wyginięciem

Konwencja Bolońska

Ochrona dzikich zwierząt migrujących przez granicę państwa na jej mocy tworzone są listę gatunków chronionych

Zakwit wód

Z mętnie nie wody kolor zielony śmierdząca tworzy się Piana