otázka |
odpověď |
Prawo jest sztuką tego, co dobre i słuszne začněte se učit
|
|
Ius est ars boni et aequi
|
|
|
Prawo to możliwość działania začněte se učit
|
|
Ius est facultas agendi
|
|
|
Prawo natury jest niezmienne začněte se učit
|
|
Ius naturae est immutabile
|
|
|
Ustawa niesprawiedliwa nie jest prawem začněte se učit
|
|
Lex iniustissima non est lex
|
|
|
Ustawa uwzględnia porządek natury začněte se učit
|
|
Lex spectat naturae ordinem
|
|
|
Ustawą jest to, co lud nakazuje i ustanawia začněte se učit
|
|
Lex est quod populus iubet atque constituit
|
|
|
začněte se učit
|
|
Lex retro non agit
|
|
|
surowsza ustawa karna nie działa wstecz začněte se učit
|
|
Lex severior poenans retro non agit
|
|
|
Ustawa patrzy do przodu, nie wstecz začněte se učit
|
|
Lex prospicit, non respicit
|
|
|
Ustawa karna łagodniejsza może działać wstecz začněte se učit
|
|
Lex mitior, lex benignior retro agere potest
|
|
|
Słuszność nie stanowi prawa, lecz prawo wspomaga začněte se učit
|
|
Aequitas non facit ius, sed iuri auxiliatur
|
|
|
Prawo ma na względzie słuszność začněte se učit
|
|
Ius respicit aequitatem
|
|
|
We wszystkim wprawdzie, szczególnie zaś w prawie, należy mieć na względzie słuszność začněte se učit
|
|
In omnibus quidem, maxime tamen in iure, aequitas spectanda est
|
|
|
Prawa nie zmieniają się w zależności od mniejszego lub większego znaczenia osoby začněte se učit
|
|
De maiore et minore non variant iura
|
|
|
Rzecz w tym, jakie są prawa, a nie jakie osoby začněte se učit
|
|
Questio fit de legibus, non de personis
|
|
|
Wszelkie prawo ustanawia się ze względu na człowieka začněte se učit
|
|
Hominum causa omne ius constitutum sit
|
|
|
Gdzie prawo, tam i środek do jego realizacji (dzisiaj) začněte se učit
|
|
Ubi ius, ibi remedium
|
|
|
Gdzie środek do realizacji, tam uprawnienie (Rzym) začněte se učit
|
|
Ubi remedium, ibi ius
|
|
|
Prawa dane są po to, aby silniejszy nie mógł wszystkiego začněte se učit
|
|
Inde datae leges, ne fortior omnia posset
|
|
|
W sądach nie należy mieć względu na osoby začněte se učit
|
|
In iudiciis non est acceptio personarum
|
|
|
Ustawa nie obowiązuje, jeżeli nie jest ogłoszona začněte se učit
|
|
Lex non obligat, nisi promulgata
|
|
|
W takich samych okolicznościach należy stosować takie samo rozwiązanie prawne začněte se učit
|
|
Ubi eadem legis ratio, ibi eadem legis dispositio
|
|
|
Kto może stanowić [prawo], ten może [je] uchylić začněte se učit
|
|
Cuius est condere, eius est abrogare
|
|
|
začněte se učit
|
|
Lex lege tollitur
|
|
|
Ustawy niekiedy drzemią, ale nigdy nie przestają obowiązywać začněte se učit
|
|
Dormiunt aliquando leges, numquam moriuntur
|
|
|
Gdy ustaje przyczyna wydania ustawy, traci moc i sama ustawa začněte se učit
|
|
Cessante ratione legis, cessat lex ipsa
|
|
|
Prawa dostosowuje się do tych przypadków, które zdarzają się często začněte se učit
|
|
Ad ea, quae frequentius accidunt, iura adaptantur
|
|
|
Ustawy nie troszczą się o drobiazgi začněte se učit
|
|
De minimis non curat lex
|
|
|
W ustawach lepsza jest prostota niż zawiłość začněte se učit
|
|
In legibus magis simplicitas quam difficultas placet
|
|
|
Ustawa powinna być zwięzła začněte se učit
|
|
Legem brevem esse oportet
|
|
|
Ustawy powinny być zrozumiałe dla wszystkich začněte se učit
|
|
Leges ad omnibus intellegi debent
|
|
|
Prawa są stanowione nie ze względu na konkretne osoby, lecz dla wszystkich začněte se učit
|
|
Iura non in singulas personas, sed generaliter constituuntur
|
|
|
W podobnych sprawach powinno zapadać podobne rozstrzygnięcie začněte se učit
|
|
De similibus idem est iudicium
|
|
|
Sądzić należy na podstawie ustaw, nie przykładów začněte se učit
|
|
Legibus, non exemplis iudicandum
|
|
|
Zwyczaj powinien być trwały začněte se učit
|
|
Consuetudo certa esse debet
|
|
|
Utrwalony zwyczaj stosuje się jak prawo začněte se učit
|
|
Inverterata consuetudo pro lege servatur
|
|
|
Zwyczaj jest najlepszą wykładnią ustawy začněte se učit
|
|
Consuetudo est optima legum interpres
|
|
|
Słusznie przestrzega się od dawna istniejącego zwyczaju na równi z ustawą, jest to właśnie prawo, o którym mówi się, że powstało ze zwyczaju začněte se učit
|
|
Inverterata consuetudo pro lege non immerito custoditur, et hoc est ius, quo dicitur moribus constitutum
|
|
|
Jasne wyrażenia nie podlegają interpretacji začněte se učit
|
|
Clara non sunt interpretanda
|
|
|
Należy trzymać się słów ustawy začněte se učit
|
|
A verbis legis non est recedendum
|
|
|
Znać ustawy to nie przyswoić sobie ich słowa, ale znać ich treść i moc działania začněte se učit
|
|
Scire leges non hoc est verba earum tenere, sed vim ac potestatem
|
|
|
Do interpretacji prawa upoważniony jest ten, kto je stanowi začněte se učit
|
|
Eius est interpretari leges, cuius est condere
|
|
|
Wyjątek powinien być interpretowany ściśle začněte se učit
|
|
Exceptio est strictissimae interpretationis
|
|
|
Należy uznać za wyłączne to wszystko, czego ustawa wyliczając, nie włączyła začněte se učit
|
|
Exclusa censentur omnia, quae lex enumerando non inclusit
|
|
|
Dokładne wyrażenia wykluczają wykładnię rozszerzającą začněte se učit
|
|
Expressio specialis omnem impedit extensionem
|
|
|
Fikcja nie wywiera skutków prawnych poza przypadkiem, dla którego została ustanowiona začněte se učit
|
|
Fictio non operatur ultra casum fictium
|
|
|
Słowa należy rozumieć zgodnie z ich znaczeniem začněte se učit
|
|
Verba cum effectu accipienda
|
|
|
Ustawa późniejsza uchyla ustawę wcześniejszą začněte se učit
|
|
Lex posterior derogat legi priori
|
|
|
Ustawa szczegółowa uchyla ustawę ogólną začněte se učit
|
|
Lex specialis derogat legi generali
|
|
|
Ustawa wyższa uchyla ustawę niższą začněte se učit
|
|
Lex superior derogat legi inferiori
|
|
|
Ustawa późniejsza ogólna nie uchyla ustawy wcześniejszej szczegółowej začněte se učit
|
|
Lex posterior generalis non derogat legi priori speciali
|
|
|
Prawo publiczne nie może być zmieniane umowami [osób] prywatnych začněte se učit
|
|
Ius publicum privatorum pactis mutari non potest
|
|
|
Nie powinniśmy źle korzystać z naszego prawa začněte se učit
|
|
Male nostro iure uti non debemus
|
|
|
Nie wszystko, co dozwolone, jest uczciwe začněte se učit
|
|
Non omne quo licet, honestum est
|
|
|
Każde przyrzeczenie pojmowane jest jako obowiązujące w określonych warunkach začněte se učit
|
|
Rebus sic stantibus omnis promissio intellegitur
|
|
|
Zobowiązanie jest węzłem prawnym, który zmusza nas do świadczenia pewnej rzeczy według praw naszego państwa začněte se učit
|
|
Obligatio est iuris vinculum, quo necessitate adstringimur alicuius solvendae rei secundum nostrae civitatis iura
|
|
|
Istota zobowiązania polega nie na tym, aby jakąś rzecz lub służebność uczynić naszą, lecz aby zmusić kogoś do dania nam czegoś, albo do czynienia, albo do świadczenia [innego rodzaju] začněte se učit
|
|
Obligationum substantia non in eo consistit, ut aliquod corpus nostrum aut servitutem nostram faciat, sed ut alium nobis obstringat ad dandum aliquid vel faciendum, vel praestandum
|
|
|
začněte se učit
|
|
Pacta sunt servanda
|
|
|
Właściciel ma pełną władzę nad rzeczą začněte se učit
|
|
Proprietatis dominus plenam in re potestatem habet
|
|
|
Rzecz przypada samemu właścicielowi začněte se učit
|
|
Res perit suo domino
|
|
|
Kupno rzeczy własnej nie ma prawnego znaczenia začněte se učit
|
|
Suae rei emptio non valet
|
|
|
začněte se učit
|
|
Vim vi repellere licet
|
|
|
Powinno oddzielać się posiadanie od własności začněte se učit
|
|
Separata esse debet possessio a proprietate
|
|
|
Posiadanie nie jest prawem, lecz stanem faktycznym začněte se učit
|
|
Possessio non est iuris, sed facti
|
|
|
Posiadanie nabywamy przez fizyczne objęcie rzeczy i zamiar zatrzymania jej dla siebie začněte se učit
|
|
Possessionem adquirimus et animo et corpore
|
|
|
Działa podstępnie, kto próbuje osiągnąć zysk z cudzego niepowodzenia začněte se učit
|
|
Dolum malum facit, qui ex aliena iactura lucrum quaerit
|
|
|
Dziedziczenie jest wejściem w ogół praw zmarłego začněte se učit
|
|
Hereditas nihli alium est, quam successio in universum ius, quo defunctus habuerit
|
|
|
Określenie „spadek” niewątpliwie obejmuje także spadek nadmiernie zadłużony začněte se učit
|
|
Hereditatis appellatio sine dubio continet etiam damnosam hereditatem
|
|
|
Testament to prawne wyrażenie naszej woli dotyczące tego, czego ktoś sobie życzy, by się stało po jego śmierci začněte se učit
|
|
Testamentum est voluntatis nostrae iust sententia de eo, quod qui post mortem suam fieri velit
|
|
|
Testament jest to właściwe wyrażenie naszej woli, dokonane w formie uroczystej dlatego, aby miało moc po naszej śmierci začněte se učit
|
|
Testamentum est mentis nostrae iustia contestatio in id sollemniter fatum, ut post mortem nos tram valeat
|
|
|
Wola testatora może być zmieniona aż do ostatniej chwili jego życia začněte se učit
|
|
Ambulatoria est voluntas defuncti usque ad vitae supremum exitum
|
|
|
Dla prawo dotyczącego kodycylu to jest szczególne, że wszystko co w nim zostało napisane traktowane jest tak, jakby było napisane w testamencie začněte se učit
|
|
Codicillorum ius singulare est, ut quaecumque in his scribentur, perinde habuerentur, as si in testamento scripts essent
|
|
|
W testamentach badamy zamiar spadkodawcy dogłębniej začněte se učit
|
|
In testamentis plenius testatoris intentionem scrutamur
|
|
|
Zapis jest uszczupleniem spadku, przez które testator chce uczynić komuś przysporzenie z tego, co przypada jako całość spadkobiercom začněte se učit
|
|
Legatum est delibatio hereditatis, qua testator ex eo, quod universum heredis foret, alicui quid collatum velit
|
|
|
Zapis jest pozostawioną przez testatora darowizną začněte se učit
|
|
Legatum est donatio testamento relicta
|
|
|
Spadkobierców [własnych] należy albo powołać do spadku albo wydziedziczyć začněte se učit
|
|
Sui heredes instituendi sunt vel exherandi
|
|
|
Prawo nie pochodzi od reguły, lecz to reguła wywodzi się z prawa začněte se učit
|
|
Non ex regula ius sumatur, esd ex iure quo est regula fiat
|
|
|
Nie ma reguły, która nie potrafiłaby wprowadzić w błąd začněte se učit
|
|
Non est regula quin fallit
|
|
|