norge før og nå

 0    174 kartičky    joannawernik
stáhnout mp3 Vytisknout hrát zkontrolovat se
 
otázka odpověď
szczególny
začněte se učit
særegne
popularny artysta
začněte se učit
en populær entertainer
Børretzen zadebiutował jako pisarz w 1959 roku,
začněte se učit
Børretzen debuterte som forfatter i 1959,
napisał szereg książek dla dzieci i dorosłych.
začněte se učit
har skrevet en rekke bøker for barn og voksne.
Ten fragment pochodzi z książki
začněte se učit
Dette utdraget er hentet fra boka
Książka została nakręcona w 2000 roku: Kiedy spotkałem Jezusa... z procą
začněte se učit
Boka ble filmatisert i 2000: Da jeg traff Jesus ... med sprettert
mój świat z dzieciństwa
začněte se učit
min barndoms verden
Myślałem, że świat składa się z mojego świata
začněte se učit
trodde jeg at Verden bestod av min verden
kartki świąteczne
začněte se učit
julekort
lotnik
začněte se učit
flyveren
Świat był bardzo duży
začněte se učit
Verden var meget stor
Świat z czasem się zmniejszył
začněte se učit
Verden er jo blitt mindre etter hvert
nieskończenie duże
začněte se učit
uendelig stor
próba
začněte se učit
forsøke
ze strony matki
začněte se učit
på morssiden
nigdy nie widziałem Murzyna
začněte se učit
hadde aldri sett en neger
Był Murzynem i zamordował cztery osoby w Wisconsin i został stracony w St. Quentin w 1921 roku
začněte se učit
Han var neger og myrdet fire mennesker i Wisconsin og ble henrettet i St. Quentin i 1921
parowiec opalany drewnem
začněte se učit
vedfyrt dampbåt
Stamtąd pojechała pociągiem do Flekkefjord, gdzie spędziła noc z inną siostrą, która była żoną poczmistrza.
začněte se učit
Derfra reiste hun med tog til Flekkefjord, hvor hun overnattet hos en annen søster som var gift med postmesteren
Trzeciego dnia wybrała nadmorską trasę
začněte se učit
Tredje dagen tok hun kystruta
I jak powiedziałem wcześniej, przyjechała na Boże Narodzenie i, o ile pamiętam, została z nami o godz
začněte se učit
Og som jeg har fortalt før, så kom hun en jul på besøk, og såvidt jeg husker, ble hun hos oss på
Kiedy przybyła, najpierw przeszła na nogach trzydzieści mil od Oslo. Tam spędziła noc ze swoją siostrą, która tam mieszkała
začněte se učit
. Da hun kom, hadde hun først gått, på sine bein, tre mil fra oslo. Der overnattet hun hos sin søster, som bodde der
i prawdopodobnie nigdy nie widziałem Szweda
začněte se učit
og sannsynligvis aldri sett en svenske
Jørn, został dźgnięty nożem przez Szweda w barze w Detroit w 1918 roku.
začněte se učit
Jørn, ble stukket med kniv av en svenske på en bar i Detroit i 1918.
był dość mały wzrost
začněte se učit
var ganske liten av vekst
pani w czarnej sukience do kostek z guzikami na całej długości
začněte se učit
dame i svart fotsid kjole med knapper hele veien
Wyglądała egzotycznie, chociaż wtedy tak nie sądziłem.
začněte se učit
Hun så eksotisk ut, selv om jeg ikke syntes det den gangen.
Egzotyczny jak tubylec.
začněte se učit
Eksotisk som en innfødt.
Usmażyła plastry ryżu i powiedziała: „Teraz muszą być ucztowane, laleczki i jeść nasycone.
začněte se učit
Hun stekte rislapper og sa: «No må de vera gilde, bodn, og ete dokke mette.
Babcia wiedziała, że Murzyni zabijają ludzi w Ameryce, że Szwedzi pchają nożem i że mieszkańcy Oslo są szczęśliwi
začněte se učit
bestemor visste altså at negre drepte folk i Amerika, at svensker stakk med kniv og at oslofolk var gærne
Dodatkowo
začněte se učit
Dertil
nie lubiła katolików, Niemców, Żydów i obcokrajowców
začněte se učit
mislikte hun katolikker, tyskere, jøder og utlendinger
Uważała ich za niechrześcijańskich (była głęboko wierząca), niemoralnych, niewiarygodnych, a zatem chętnych.
začněte se učit
Hun regnet dem som ukristelige (hun var sterkt troende), umoralske, upålitelige og, altså, gærne
W dodatku uzależnieni od picia, bo po co chodzili do tego baru w Detroit
začněte se učit
Dertil henfalne til drikk, for hva skulle de ellers på den baren i Detroit
Bała się mieszkańców Stavanger, mojej babci, kiedy żyła
začněte se učit
Hun var redd for stavangerfolk, min mormor, mens hun levde
mały
začněte se učit
vesle
Widziała Świętego Mikołaja kilka razy w wieczornych ciemnościach za szybą w kuchni.
začněte se učit
Hun hadde sett nissen flere ganger i kveldsmørket utenfor kjøkkenglaset.
Imigracja
začněte se učit
Innvandring
emigracja
začněte se učit
utvandring
W lipcu 1825 r. Łódź „Restauration” opuściła Stavanger z 52 osobami na pokładzie
začněte se učit
juli 1825 reiste båten «Restauration» fra Stavanger med 52 personer om bord
Był to początek szerokiej emigracji z Norwegii do Ameryki
začněte se učit
Dette var starten på en omfattende utvandring fra Norge til Amerika
obszerny
začněte se učit
omfattende
W okresie od 1825 do 1915 wyemigrował w sumie prawie
začněte se učit
I perioden fra 1825 til 1915 utvandret til sammen nesten
Na tle ówczesnej liczby ludności Norwegia zajmowała drugie miejsce pod względem emigracji z Europy do Ameryki.
začněte se učit
Sammenliknet med folketallet i landet på den tiden var Norge på andreplass i utvandring fra Europa til Amerika.
W porównaniu do
začněte se učit
Sammenliknet med
populacja
začněte se učit
folketallet
Tylko Irlandia miała więcej migrantów w stosunku do liczby ludności
začněte se učit
Bare Irland hadde flereemigranter i forhold til folketall
w stosunku do
začněte se učit
i forhold til
więcej
začněte se učit
mer
Podróżowali szczególnie biedni ludzie
začněte se učit
Det var særlig fattige folk som reiste
ubogi
začněte se učit
fattige
biedni ludzie
začněte se učit
fattige folk
szczególnie
začněte se učit
saærlig
Populacja znacznie wzrosła
začněte se učit
Folketallet hadde økt mye
znacznie wzrosła
začněte se učit
økt mye
wzrosła
začněte se učit
økt
gospodarstwa były w wielu miejscach małe.
začněte se učit
gårdene var små mange steder.
Nie można ich było podzielić między dzieci
začněte se učit
De kunne ikke bli delt mellom barna
najstarszy przejął gospodarstwo
začněte se učit
den eldste overtok gården
Dlatego reszta rodzeństwa często nie miała z czego żyć
začněte se učit
Dermed sto resten av søsknene ofte uten noe å leve av
a zatem
začněte se učit
dermed
pozostał reszta
začněte se učit
sto resten
dokładny
začněte se učit
nøyaktig
rozważać
začněte se učit
å overveie; overveier
zapewniać
začněte se učit
å forsikre; forsikrer
zawierać
začněte se učit
å inneholde; inneholder
ilość
začněte se učit
en mengde
uniknąć
začněte se učit
unngå
świadomy
začněte se učit
bevisst
stał bez niczego do życia
začněte se učit
sto uten noe å leve av
natychmiast
začněte se učit
umiddelbart
wpłynąć
začněte se učit
påvirke
wymagać
začněte se učit
krever
chyba że rodzina była bogata
začněte se učit
med mindre familien var rik
chyba że
začněte se učit
med mindre
Wtedy mogliby zostać urzędnikami państwowymi
začněte se učit
Da kunne de bli embetsmenn
urzędnicy
začněte se učit
embets
rozwiązanie
začněte se učit
løsningen
W niektórych miejscach gminy płaciły również za bilet biednym.
začněte se učit
Noen steder betalte også kommunene billetten for de fattige.
gminy
začněte se učit
kummunene
wspierać ich w funduszu ubogich, ówczesnym urzędzie socjalnym
začněte se učit
forsørge dem på fattigkassen, den tidas sosialkontor
zaopiekować się
začněte se učit
å forsørge
na funduszu dla ubogich
začněte se učit
på fattigkassen
W tym samym czasie wielu wyemigrowało do Norwegii
začněte se učit
Samtidig innvandret mange til Norge
jednoczesny, równocześnie
začněte se učit
samtidig
Większość pracowała w rolnictwie, kopalniach lub rybołówstwie
začněte se učit
De fleste arbeidet med jordbruk, i gruver eller med fiske
kopalnie
začněte se učit
gruver
Niektórzy pracowali również jako robotnicy budowlani na kolei
začněte se učit
En del arbeidet også som anleggsarbeidere på jernbanen
kolej żelazna
začněte se učit
jernbanen
budowlańcy
začněte se učit
anleggsarbeidere
Ostatecznie w Norwegii powstało wiele kopalni.
začněte se učit
Etter hvert ble det laget mange gruver i Norge.
stopniowo, powoli
začněte se učit
etter hvert
Były to zwłaszcza kopalnie srebra i miedzi
začněte se učit
Det var særlig sølvgruver og kobbergruver
kopalnie srebra
začněte se učit
sølvgruver
kopalnie miedzi
začněte se učit
kobbergruver
Do pracy przyjeżdżało tu także wielu niemieckich imigrantów
začněte se učit
Hit kom det også mange tyske innvandrere for å arbeide
oto nadeszło
začněte se učit
hit kom det
Po 1915 roku emigracja do Ameryki spadła
začněte se učit
Etter 1915 avtok utvandringen til Amerika
spadła
začněte se učit
avtok
Ta emigracja była uwarunkowana finansowo i religijnie
začněte se učit
Denne utvandringen haddevært økonomisk og religiøst betinget
warunkowy
začněte se učit
betinget
religijnie
začněte se učit
religiøst
gospodarczy
začněte se učit
økonomisk
Emigranci podróżowali, aby spróbować stworzyć życie na wyższym poziomie niż to było możliwe w Norwegii
začněte se učit
Utvandrerne reiste for å prøve åskape et liv med bedre levestandard enn det som var mulig i Norge
co było możliwe w Norwegii
začněte se učit
som var mulig i Norge
tworzyć
začněte se učit
å skape
standard życia
začněte se učit
levestandard
W tym czasie w Ameryce panowała większa swoboda religijna niż w Europie
začněte se učit
På den tiden var det større grad av trosfrihet i Amerika enn i Europa
wolność religijna
začněte se učit
trosfrihet
Podczas II wojny światowej emigracja z Norwegii ponownie nabrała rozpędu
začněte se učit
Under andre verdenskrig tok utvandringen fra Norge seg opp igjen
Jednak większość z tych Norwegów wróciła do Norwegii po zakończeniu wojny w 1945 roku
začněte se učit
De fleste av disse nordmennene vendte imidlertid tilbake til Norge da krigen varslutt i 1945
wrócił jednak do
začněte se učit
vendte imidlertid tilbake til
jednak
začněte se učit
imidlertid
dlaczego ludzie odeszli
začněte se učit
hvorfor har folk dratt
Wielu tęskniło za domem i często wzywali z domu listy
začněte se učit
Mange lengtet hjem, og de etterlyste ofte brev hjemmefra
Drodzy Rodzice, o ich przemyśleniach związanych z podróżą do Ameryki:
začněte se učit
Kjære foreldre, om deres tanker om å reise til Amerika:
Radzę nie wychodzić z bezpiecznego domu w poszukiwaniu niebezpiecznego tutaj
začněte se učit
Jeg råder dere til ikke å forlate deres trygge hjem for å søke det usikre her
radzę ci
začněte se učit
Jeg råder dere til
zostawiać, opuszczać
začněte se učit
å forlate
nie jest zbyt szczęśliwy, że tu przyjechał, ponieważ nie dostał tego dokładnie tak, jak oczekiwał
začněte se učit
han er ikke særlig glad for at han har kommet hit siden han ikke akkurat har fått det slik som han ventet
"Tutaj" używane dla czasowników wyrażających ruch.
začněte se učit
hit
Inni starzy ludzie, którzy tu przybyli, również nie są zadowoleni z tego, co zrobili.
začněte se učit
Andre gamle folk som har kommet hit, er heller ikke glade over det de har gjort.
Kradzieże i morderstwa są na porządku dziennym, a wielu z nich trafia do więzienia
začněte se učit
Ran og mord er dagligdags, og mange havner i fengsel
i wielu kończy w więzieniu
začněte se učit
og mange havner i fengsel
kończy się w
začněte se učit
havner i
więzienie
začněte se učit
fengsel
rozbój
začněte se učit
ran
morderstwo
začněte se učit
mord
Ale ponieważ takie przypadki są rzadko lub nigdy nie są właściwie badane, moby często wyznaczają siebie na sędziów.
začněte se učit
Men siden slike saker sjelden eller aldri blir etterforsket ordentlig, utnevner ofte pøbelenseg selv til dommer
Ale ponieważ takie przypadki są rzadko lub nigdy właściwie badane
začněte se učit
Men siden slike saker sjelden eller aldri blir etterforsket ordentlig
rzadko lub nigdy
začněte se učit
sjelden eller aldri
jest badany
začněte se učit
blir etterforsket
prawidłowo
začněte se učit
ordentlig
często sam wyznacza mafię na sędziego
začněte se učit
utnevner ofte pøbelenseg selv til dommer
mianuje
začněte se učit
utnevner
tłum
začněte se učit
pøbelenseg
Tłum
začněte se učit
pøbelen
20, tak może 50, zamaskowani i uzbrojeni mężczyźni wpadają do ratusza, segregator i bez zbędnych ceregieli zabierają ze sobą więźnia lub jeńców
začněte se učit
20, ja kanskje 50, maskekledde og bevæpnede menn stormer bort til byens rådhus, bindervakten og tar uten videre fangen eller fangene med
Lubią przychodzić w nocy.
začněte se učit
De kommer gjerne om natten.
zamaskowani i uzbrojeni mężczyźni szturmują ratusz
začněte se učit
maskekledde og bevæpnede menn stormer bort til byens rådhus
zamaskowany
začněte se učit
maskekledde
uzbrojony
začněte se učit
bevæpnede
łatwo zabiera ze sobą więźnia lub więźniów
začněte se učit
tar uten videre fangen eller fangene med
wiąże strażnika
začněte se učit
binder vakten
więzień
začněte se učit
fangen
Odciągają ich, zarzucając pętlę więźniom na szyje
začněte se učit
De sleper dem av gårde, kaster en løkke om fangenes hals
zawiesza je na najbliższym drzewie, a następnie opuszcza, nie zatrzymując ich nikogo
začněte se učit
henger dem i nærmeste tre for deretter å dra igjen uten at noen stopper dem
Tak kochanie, mówię teraz to samo co wcześniej, że jestem szczęśliwy i dziękuję mojemu twórcy za przybycie tutaj!
začněte se učit
Ja kjære, jeg sier det samme nå som før at jeg er glad og takker min skaper for at jeg kom hit!
880 Bitwa pod Hafrsfjordem - Harald Hårfagre jednoczy Norwegię w jedno królestwo.
začněte se učit
880Slaget i Hafrsfjord – Harald Hårfagre samler Norge til ett rike.
1350 Czarna śmierć uderza w Norwegię i osłabia norweski aparat państwowy
začněte se učit
1350Svartedauden rammer Norge og svekker det norske statsapparatet
Krach na giełdzie nowojorskiej. Spowolnienie gospodarcze będzie miało duże znaczenie dla Norwegii
začněte se učit
Krakket på børsen i New York. Den økonomiske nedgangen får stor betydning for Norge
Wikingowie atakują klasztor w Lindisfarne, rozpoczyna się era Wikingów
začněte se učit
Vikinger angriper klosteret på Lindisfarne, vikingtiden starter
Norwegia będzie wolnym krajem. Monarchia została zachowana. Książę Karol Danii zostaje królem Norwegii Haakonem
začněte se učit
Norge blir et fritt land. Monarkiet opprettholdes. Prins Carl av Danmark blir Kong Haakon av Norge
1914–1918: I wojna światowa Norwegia jest neutralna, ale wielu norweskich marynarzy ginie w wojnie, ponieważ norweskie statki przewożą towary między walczącymi krajami.
začněte se učit
1914–1918: 1. verdenskrig. Norge er nøytralt, men mange norske sjøfolk blir drept i krigen fordi norske skip frakter varer mellom de krigførende landene.
Tak kochanie, mówię teraz to samo co wcześniej, że jestem szczęśliwy i dziękuję mojemu twórcy za przybycie tutaj
začněte se učit
Ja kjære, jeg sier det samme nå som før at jeg er glad og takker min skaper for at jeg kom hit
Bóg pobłogosławił moją pilność i gorliwość moich dzieci,
začněte se učit
Gud har velsignet både min og mine barns flid og strevsomhet,
tak abym teraz, nie daj Boże, ujrzeć przed sobą lepszą i łatwiejszą przyszłość
začněte se učit
slik at jeg nå, gud skje lov, kan se en bedre og lettere framtid i møte
Przyszłość, której nigdy nie miałem w Norwegii, bez względu na to, jak bardzo walczyłem i ciągnąłem
začněte se učit
En framtid som jeg aldri hadde fått i Norge, uansett hvor mye jeg slet og slepte
Ale nie tylko dla mnie
začněte se učit
Men ikke for meg alene
Przede wszystkim nie mogę się doczekać moich dzieci, ponieważ tutaj nie ma oznak przymusu ani obaw o dochody, o ile masz dobre zdrowie i pracę, a także trzeźwe i szczere zachowanie
začněte se učit
Aller mest gleder jeg meg for mine barn, for her finnes det ikke tegn til noen tvang eller inntektssorger, så sant man har god helse og arbeidskraft, og dessuten en edruelig og oppriktig vandel
wynagrodzenie
začněte se učit
hensyn
wyższe wynagrodzenie
začněte se učit
høyere lønn
W okresie poprzedzającym II wojnę światową politycy w Norwegii chcieli, aby kraj był neutralny również podczas II wojny światowej.
začněte se učit
I opptaktentil andre verdenskrig ønsket politikerne i Norge at landet skulle værenøytralt under andre verdenskrig også
Było jednak wielu Norwegów, którzy uciekli do Szwecji podczas wojny i pozostali tam w latach wojny.
začněte se učit
Imidlertid var det mange nordmenn som flyktet til Sverige under krigen, og som fikk opphold der i krigsårene.
Udało im się to między innymi dlatego, że norweski fort przybrzeżny zdołał zatopić niemiecki okręt wojenny „Blücher”, gdy płynął do fiordu Oslo.
začněte se učit
Det klarte de blant annet fordi et norsk kystfort greide å senke det tyske marineskipet «Blücher» da det var på vei inn Oslofjorden.
Na pokładzie „Blüchera” znajdowali się niemieccy żołnierze, którzy mieli wziąć udział w ataku na Norwegię.
začněte se učit
Om bord i «Blücher» var det tyske soldater som skulle delta i angrepet på Norge.
To opóźniło atak tak bardzo, że królowi i rządowi udało się dostać w bezpieczne miejsce.
začněte se učit
Dette forsinket angrepet så mye at kongen og regjeringen klarte å komme seg i sikkerhet.
Norwescy żołnierze przez jakiś czas walczyli z niemieckimi żołnierzami, ale w końcu musieli skapitulować.
začněte se učit
. Norske soldater kjempet mot de tyske soldatene en stund, men til slutt måtte de kapitulere.
W tym czasie Norwegia miała nowy rząd, na którego czele stał norweski nazista Vidkun Quisling
začněte se učit
Da hadde Norge fått en ny regjering ledet av den norske nazisten Vidkun Quisling
On i jego partia, Nasjonal Samling, dokonali zamachu stanu tego samego dnia, w którym zaatakowano Norwegię.
začněte se učit
Han og partiet hans, Nasjonal Samling, gjorde statskupp samme dag som Norge ble angrepet.
Niemieckie siły okupacyjne mocno stłumiły wszelki opór
začněte se učit
. Den tyske okkupasjonsmakten slo hardt ned på all motstand
Na początku norwescy bojownicy woleli prowadzić tajne audycje radiowe, gazety i tym podobne, ale w końcu udało im się również zorganizować operacje wojskowe.
začněte se učit
I starten drev norske motstandsfolk helst med hemmelige radiosendinger, aviser og liknende, men etter hvert klarte de å organisere militæraksjoner også
Powstało wiele stacji transmisyjnych, które wysyłały tajne wiadomości do Anglii, a drogi ucieczki zarówno przez Morze Północne, jak i przez granicę do Szwecji były dobrze zorganizowane.
začněte se učit
Det ble etablert mange sendestasjoner som sendte hemmelige meldinger tilEngland, og fluktruter både over Nordsjøen og over grensa til Sverige var godt organisert.
Na co dzień ludzie najbardziej odczuwali wojnę z powodu niedoborów żywności i bombardowań, zwłaszcza z Anglii
začněte se učit
Til daglig merket folk krigen mest gjennom matmangel og bombeangrep, særlig fra England

Chcete-li přidat komentář, musíte se přihlásit.