nowożytność VI: Powrót RP

 0    58 kartičky    ffite
stáhnout mp3 Vytisknout hrát zkontrolovat se
 
otázka język polski odpověď język polski
kolonizatorzy am płn
začněte se učit
najpierw Francuzi(rzeka św. Wawrzyńca), Holendrzy(rzeka Hudson) i ostatnia Anglia(wschodnie wybrzeże))
przyczyny rewolucji amerykańskiej
začněte se učit
Idee oświeceniowe, decyzja o zatrzymaniu kolonizacji na appalachach, nowe podatki(1765r. opłaty stemplowe), Ustawa o herbacie z 1773r. (tylko brytyjska kompania mogła handlować herbatą) z tego powodu bostońskie picie herbaty
I kongres kontynentalny
začněte se učit
1774r. poparcie reszty kolonii dla zbutowanego Bostonu, deklaracja wierności wobec króla, zobowiązanie się do pokrycia strat kompani wschidnioindyjskiej, potępienie reoresji, bojkot angielskich towarów i utworzenie milicji
bitwa pod Lexington
začněte se učit
1775r. pierwsza bitwa, wygrana Anglików ale duże straty
II Kongres Kontynentalny
začněte se učit
1775r. powołanie regularnej armii-Jerzy Waszyngton dowódcą
II Kongres Kontynentalny
začněte se učit
1775r. powołanie regularnej armii-Jerzy Waszyngton dowódcą
uchwalenie deklaracji niepodległości
začněte se učit
4 lipca 1776r. przygotowana przez Thomasa Jeffersona, kolonie niezależnymi państwami tworzącymi unię
bitwa pod Saratogą i Yorktown
začněte se učit
1777r. wygrana Amerykanów dzięki szkoleniu na wzór pruski. Wygrana w Yorktown w 1781r.
pokój w Wersalu
začněte se učit
1783r. uznanie niepodległości USA, UK przekazuje USA ziemię między Appalachami a Missisipi, a Hiszpania zdobywa Florydę
skutki rewolucji amerykańskiej
začněte se učit
nowe niezależne państwo w Ameryce, nowy ustrój państwa-przyszły wzór dla innych narodów, UK traci kox kolonię, rozwój handlu
Polacy w rewolucji amerykańskiej
začněte se učit
Tadeusz Kościuszko i Kazimierz Pułaski-Kościuszko fortyfikowal amerykańskie obozy, walczył pod Saratogą i dowodził fortem West Point/Pułaski uratował Waszyngtona i wielokrotnie walczył, zginął w 1779r. Pod Savannah
uchwalenie konstytucji amerykańskiej
začněte se učit
1787r. pierwsza na świecie-USA państwem federacyjnym
władza w Ameryce
začněte se učit
trójpodział-ustawodawczą-dwuizbowy Kongres (izba reprezentantów i senat), wykonawczą prezydent(zwierzchnik wojska, szef rządu itp) niezależne sądy z sądem najwyższym na czele.
System dwupartyjny w USA
začněte se učit
federaliści(urzędy federacyjne o dużych kompetencjach(od XIXw. repiblikanie)) i antyfederaliści(potem demokraci)
wprowadzenie dolara
začněte se učit
1785r.
przyczyny rewolucji francuskiej
začněte se učit
kryzys ekonomiczny w Francji po 1715r., duże podatki(mimo to szlachta i duchowni nie płacili), tylko szlachta miała fajje urzędy, wzrost wykształcenia wśród mieszczuchów, niepopularność króla
zwołanie stanów generalnych przez Ludwika XVI
začněte se učit
1788r. miały zająć się reformą podatkową, stany zwołane po raz pierwszy od 1614r.
posiedzenie stanów generalnych
začněte se učit
5 maja 1789r. przedstawiciele szlachty i duchowieństwa odmówili współpracy z stanem trzecim, ten ogłosił się Zgromadzeniem Narodowym
powstanie zgromadzenia konstytucyjnego
začněte se učit
1789r do zgromadzenia narodowego dołącza się dużo duchowieństwa i część szlachty. chcieli opracować konstytucję. Paryżanie tworzą gwardię mieszczańską
zdobycie Bastylii
začněte se učit
14 lipca 1789r. bastylia symbolem absolutyzmu, uznawany za początek rewolucji
uchwalenie deklaracji praw człowieka i obywatela
začněte se učit
1789r lud francuski jest suwerenny i może wybierać parlamentarzystów, wolność i równość, wolność słowa, prasy i religijna, koniec feudalizmu "wolność równość i braterstwo"
próba ucieczki króla z Paryża
začněte se učit
1791r.
podział konstytuanty
začněte se učit
prawica(arystokraci przeciwni zmianom) lewica (radykalni jakobini- Maksymilian Robespierre i korydylierzy- Georges Danton i Jean Paul Marat) na początku chcieli Monarchie konstytucyjną, ale potem się zradykalizowani
konstytucja Francji
začněte se učit
1791r. Francja to Monarchia konstytucyjną, trójpodział władzy, władza ustawodawczą-Zgromadzenie Prawodawcza(Legislatywa), ministrowie odpowiedali przed legislatywą, niezależne sądy, król nie mógł wypowiadać wojny, Podział państwa na departamenty
aresztowanie i egzekucja króla
začněte se učit
aresztowany 1792r. a w 1793r. stracony jako Ludwik Kapet
ogłoszenie Francji republiką
začněte se učit
1792r. rozwiązanie legislatywy i zawiązanie Konwentu Narodowego
lata Dyktatury jakobinów
začněte se učit
1793/94 przez wojnę wypowiedzianą przez Wielką Koalicję (Austria, Prusy, UK, Niderlandy, Hiszpania, Portugalia, włosi i Niemcy) oraz powstanie chłopskie-największe w Wandei
powstanie Komitetu Ocalenia Publicznego
začněte se učit
1793r. stał się rządem Francji, władze przejęli jakobini- dyktatura. W tym samym roku uchwalono nową konstytucję-prawa wyborcze dla facetów powyżej 21r., wprowadzenie powszechnej oświaty i gwarancji pomocy dla biednych
Wielki Terror
začněte se učit
Terror wprawadzony przez jakobinów, gilotynowanie wrogów politycznych, powołano po to Trybunał Rewolucyjny/nowy kalendarz, kult najwyższej Istoty(bóg istnieje ale ma wyjebane), usunięcie chrześcijaństwa z życia publicznego
przewrót termidoriański
začněte se učit
przejęcie władzy przez przeciwników jakobinów. Robespierre i jego koledzy skazani na śmierć
skutki rewolucjii francuskiej
začněte se učit
Francja republiką, zniesienie osobistych podatków chłopów, wolność słowa, sumienia, wyznania i druku, obowiązek służby wojskowej, oświata, inspiracja innych narodów, śmierć dużej ilości ludzi
Sejm konwokacyjny(ostatnie bezkrólewie)
začněte se učit
1763r. brak opozycji (obecność Rosji) Reformy: nowy regulamin sejmu, koniec kierowania się instrukcjami, koniec liberum Veto w sprawach skarbowych, powołanie komisji skarbowej i wojskowej, uporządkowanie systemu celnego, lustracja dóbr królewskich
reformy Stanisława Augusta Poniatowskiego
začněte se učit
uporządkowanie systemu monetarnego, powołanie komisję dobrego porządku działające w miastach i je unowocześniając je
założenie szkoły rycerskiej
začněte se učit
1765r. placówka mająca uczyć synów szlacheckich
konfederacja w Słucku, Toruniu i Radomiu
začněte se učit
1767r Słuck(prawosławni) i Toruń (protestanci) Radom(katolicy przeciwko prawom innowierców-wsparcie Rosjan)
Sejm w sprawie dysydentów
začněte se učit
1767/68 tylko posłowie prorosyjscy, uchwalono prawa dysydentów oraz prawa kardynalne(wolna elekcja, Unia, sejm najważniejszy, liberum Veto, prawo wypowiedzenia posłuszeństwa, nietykalność osobista, dożywotność urzędów, zwierzchność szlachty nad chłopami
konfederacja barska
začněte se učit
1768/72 zawiązana w Barze na Podolu, katolicka, detronizacja króla (1770), w 1771 próba porwania, działania partyzanckie, zdobycie Częstochowy, ostatecznie klęska
skutki konfederacji barskiej
začněte se učit
koliszczyzna(bunt chłopów prawosławnych), zajęcie Spisza przez Austrię, I Rozbiór
traktaty rozbiorowe
začněte se učit
5 sierpnia 1772r. w Petersburgu
Sejm rozbiorowy
začněte se učit
1773/75 akceptacja zmian terytorialnych, król nie mógł już bezpośrednio ministrów, senatorów i oficerów, 1773r. powstanie Komisji Edukacji Narodowej, 1775r. powołanie rady nieustającej-najwyższa władza wykonawcza
Sejm wielki /czteroletni
začněte se učit
1788/92 zawiązanie konfederacji, marszałkowie Stanisław Małachowski i Kazimierz Nestor Sapieha podział na 3 stronnictwa-Patryjotyczne(familia), Królewskie i Hetmańskie.
reformy sejmu czteroletniego
začněte se učit
likwidacja rady nieustającej, stały podatek dla szlachty i duchowieństwa(od ziemi), lustracja dóbr królewskich, uchwalenie 100tys wojska(ostatecznie 65tys), 1791r. prawa o miastach oraz reforma sejmików-zniesienie instrukcji poselskich
konstytucja 3 maja
začněte se učit
3 maja 1791r. RP monarchią konstytucyjną, monarchia dziedziczna dla wettinów, trójpodział władzy (wykonawczą król i straż praw), katolicyzm uprzywilejowany
konfederacja w targowicy
začněte se učit
1792r. Szczęsny Potocki, Ksawery Branicki i Seweryn Rzewuski proszą o pomoc Katarzynę II, początek wojny polsko rosyjskiej
przebieg wojny polsko rosyjskej
začněte se učit
bitwa pod Zieleńcami w 1792r wygrana, ustanowienie Virtuti Militari, dowódcy Józef Poniatowski i Tadeusz Kościuszko, król dołącza do konfederacji, w 1793r. podpisanie układu rozbiorowego w Petersburgu
przebieg powstania kościuszkowskiego
začněte se učit
24 marca 1794r. Tadeusz Kościuszko ogłasza akt powstania, 04.04 wygrana pod Racławicami, maj 1794 Uniwersał połaniecki(wolność osobista dla chłopów), bitwa pod Szczekocinami, przegrana z prusakami, 10.10 bitwa pod Maciejowicami-przegrana, rzeź pragi
konsekwencje powstania Kościuszki
začněte se učit
III rozbiór RP-3 stycznia 1795r. koniec RP, abdykacja Stanisława Augusta Poniatowskiego
oświecenie Stanisławowskie
začněte se učit
1764/95 okres rozwoju myśli oświeceniowych za panowania Stanisława Augusta
rzeczy utworzone przez Poniatowskiego
začněte se učit
czasopismo Monitor, Zabawy Przyjemne i Pożyteczne oraz Teatr Narodowy, Szkoła Rycerska, Komisja Edukacji Narodowej
nowa prywatna rezydencja monarchy
začněte se učit
Łazienki Królewskim
obiadki czwartkowe
začněte se učit
do dyskusji różnych rzeczy-chodzili tam Igancy Krasicki, Adam Naruszewicz, Stanisław Trembecki, Franciszek Bohomalec, Hugo Kołłątaj, Grzegorz Piramowicz i bracia Śniadeccy
artyści na dworze Królewskim Poniatowskiego
začněte se učit
Marcello Bacciarelli, Bernardo Belotto zwany Canaletto(malarze) i architekt Domenico Merlin
charakterystyka dworu szlacheckiego
začněte se učit
pod koniec XVIIIw. parterowy, murowany, prostokątny, z gankiem z kolumnami zakończony trójkątem
klasycyzm Stanisławowski
začněte se učit
oficjalny nurt propagandowy w polskiej literaturze, mający zwalczać sarmatyzm
powołanie teatru narodowego
začněte se učit
1765r. propagował ideały oświecenia. Najbardziej się mu przysłużył dyrektor Wojciech Bogusławski, stworzył pierwszą operę
założenie szkoły rycerskiej
začněte se učit
1765r. uczono tam młodych szlachcicow patryjotyzmu. Absolwenci to np Tadeusz Kościuszko i Józef Wybicki
założenie KEN
začněte se učit
1773r. przejęcie kolegiów skasowanych jezuitów, powołano Towarzystwo do Ksiąg Elementarnych-sekretarz Grzegorz Piramowicz, hierarchizacja szkół
wybitni uczeni epoki oświecenia
začněte se učit
Jan Śniadeckich i Marcin Poczobutt-Odlanicki (astronomowie i matematycy), Jędrzej Śniadecki-chemik i lekarz

Chcete-li přidat komentář, musíte se přihlásit.