|
otázka |
odpověď |
Nie należy odstępować od słów ustawy začněte se učit
|
|
A verbis legis non est recendendum
|
|
|
Nie należy skazywać za przestępstwo nieobecnego. začněte se učit
|
|
Absentem in criminibus damnari non oportet.
|
|
|
Zamiar jest karalny nawet wtedy gdy nie nastąpił skutek začněte se učit
|
|
Affectus punitur, etsi non sequatur effectus.
|
|
|
Wola spadkodawcy może być zmieniana aż do ostatniego tchnienia. začněte se učit
|
|
Ambulatoria enim est voluntas defuncti usque ad vitae supremum exitum.
|
|
|
Sztuczki prawne to nie prawo. začněte se učit
|
|
Apices iuris non sunt iura.
|
|
|
Stosowanie [prawa] jest życiem normy prawnej. začněte se učit
|
|
Applicatio est vita regulae.
|
|
|
Argumenty należy oceniać nie wedle ich liczby, ale wagi. začněte se učit
|
|
Argumenta non numeranda, sed ponderanda sunt.
|
|
|
Ustawy winny być interpretowane dla zachowania ich ducha. začněte se učit
|
|
Benignius leges interpretandae sunt, quo voluntas earum conservetur.
|
|
|
Skarga nie przysługuje dwa razy w tej samej sprawie. začněte se učit
|
|
Bis de eadem ne sit actio.
|
|
|
Gdy ustaje przyczyna, dla której wydano ustawę, traci moc sama ustawa. začněte se učit
|
|
Cessante ratione legis cessat ipsa lex.
|
|
|
Porównanie nie jest dowodem. začněte se učit
|
|
Comparatio non est argumentum.
|
|
|
Z odrzucającym zasady nie ma dyskusji. začněte se učit
|
|
Contra principia negantem non est disputandum
|
|
|
Zepsute państwo mnoży ustawy. začněte se učit
|
|
Corruptissima re publica plurimae leges.
|
|
|
Prawa nie zmieniają się w zależności od większego bądź mniejszego znaczenia osoby. začněte se učit
|
|
De maiore et minore non variant iura.
|
|
|
Przez wątpienie dochodzimy do prawdy. začněte se učit
|
|
Dubitando ad veritatem venimus.
|
|
|
Nie należy czynić bytów ponad potrzebę. začněte se učit
|
|
Entia non sunt multiplicanda praeter necessitatem.
|
|
|
W interesie państwa leży, aby nikt nie używał źle swojej rzeczy. začněte se učit
|
|
Expedit enim rei publicae, ne quis re sua male utatur.
|
|
|
Dla państwa korzystne jest, aby procesy nie trwały zbyt długo. začněte se učit
|
|
Expedit rei publicae, ut finis sit litium.
|
|
|
Na sprawców i wspólników nakłada się równą karę. začněte se učit
|
|
Facientes et consentientes pari poena plectuntur.
|
|
|
Fakty wymagają udowodnienia, prawo zna sąd. začněte se učit
|
|
Facta probantur, iura novit curia. -
|
|
|
Możliwość dowodzenia nie może być ograniczana. začněte se učit
|
|
Facultas probationum non est angustanda.
|
|
|
Ludzie na ogół są skłonni wierzyć w to, co chcą. začněte se učit
|
|
Fere libenter homines id, quod volunt, credunt.
|
|
|
Niech stanie się sprawiedliwość, choćby świat miał szczeznąć (niebo miało sie zawalić). začněte se učit
|
|
Fiat iustitia, pereat mundus.
|
|
|
Próżny dowód, który nie odnosi się do sprawy. začněte se učit
|
|
Frustra probatur quod probatum non relevat.
|
|
|
Im większa wina, tym surowsza kara. začněte se učit
|
|
Graviore culpa gravior poena.
|
|
|
Dziedziczenie nie jest niczym innym, jak wejściem w ogół praw, które posiadał zmarły. začněte se učit
|
|
Hereditas nihil aliud est, quam succesio in universum ius, quod defunctus habuerit.
|
|
|
Przyjmuje się, że spadkobierca wstąpił w prawa zmarłego już z chwilą śmierci, niezależnie od tego, kiedy objął spadek. začněte se učit
|
|
Heres quandoque adeundo hereditatem iam tunc a morte successisse defuncto intellegitur.
|
|
|
Wszelkie prawo powinno być stanowione ze względu na człowieka. začněte se učit
|
|
Hominum causa omne ius constitutum sit.
|
|
|
|
začněte se učit
|
|
In medio stat veritas.
|
|
|
Przy szacowaniu wysokości odszkodowania bierze sie pod uwagę nie tylko wyrządzoną szkodę, lecz także utracony zysk. začněte se učit
|
|
In quod interest, non solum ex damno dato, sed etiam ex lucro cessante.
|
|
|
Bezprawie stąd bierze swą nazwę, że dzieje się coś niezgodnie z prawem, mówi się bowiem iż wszystko, co dzieje się niezgodnie z prawem, staje się bezprawiem. začněte se učit
|
|
Iniuria ex eo dicta est, quod non iure fiat; omne enim quod non iure fit, iniuria fieri dicitur.
|
|
|
Rzeczą sędziego jest orzekać, nie tworzyć prawo. začněte se učit
|
|
Iudicis est ius dicere, non dare.
|
|
|
Tam, gdzie ustawa nie rozróżnia, nie naszą jest rzeczą wprowadzać rozróżnienie. začněte se učit
|
|
Lege non distinguente nec nostrum est distinguere.
|
|
|
Ustawy powinny być zrozumiałe dla wszystkich. začněte se učit
|
|
Leges ab omnibus intellegi debent.
|
|
|
Przy powtórnym złamaniu prawa niech wzrasta wymiar kary. začněte se učit
|
|
Multiplicata transgressione crescat poenae inflictio.
|
|
|
Dziecko poczęte traktuje się jak już narodzone ilekroć chodzi o jego korzyść. začněte se učit
|
|
Nasciturus pro iam nato habetur quotiens de commodo eius quaeritur.
|
|
|
Nikogo z własnego domu nie można zabierać siłą. začněte se učit
|
|
Nemo de domo sua extrahi debet.
|
|
|
Nikogo nie wolno uznać za winnego przed skazaniem. začněte se učit
|
|
Nullus describatur reus, priusquam convincatur.
|
|
|
Zabija, kto nie udziela pomocy tam, gdzie może. začněte se učit
|
|
Occidit, qui non servat periturum, ubi potest.
|
|
|
|
začněte se učit
|
|
Pacta sunt servanda.
|
|
|
We wszystkich sprawach zasada sprawiedliwości i słuszności powinna mieć pierwszeństwo nad zasadą ścisłego prawa. začněte se učit
|
|
Placuit in omnibus rebus praecipuam esse iustitiae aequitatisque quam stricti iuris rationem.
|
|
|
Polityka powinna dopasowywać się do ustaw, a nie ustawy do polityka. začněte se učit
|
|
Politia legibus, non leges politiae adaptandae.
|
|
|
Posiadacz w zlej wierze bez względu na czas nie może zasiedzieć rzeczy. začněte se učit
|
|
Possessor malae fidei ullo tempore non praescribit.
|
|
|
Pierwszy co do czasu, silniejszy w prawie. začněte se učit
|
|
Primo tempore, fortior lege.
|
|
|
Kto udziela zlecenia spełnienia świadczenia, tego uważa się, jakby sam świadczył. začněte se učit
|
|
Qui mandat solvi, ipse videtur solvere.
|
|
|
Kto zbyt wiele dowodzi, nie dowodzi niczego. začněte se učit
|
|
Qui nimium probat, nihil probat.
|
|
|
kto wydaje wyrok bez wysłuchania drugiej strony, jest niesprawiedliwy, chociażby nawet wydał wyrok słuszny. začněte se učit
|
|
Qui statuit aliquid parte inaudita altera, aequum licet statuerit, haud aequus fuit.
|
|
|
Co było do udowodnienia; czego należało dowieść. začněte se učit
|
|
Quod erat demonstrandum.
|
|
|
Każde przyrzeczenie pojmowane jest jako obowiązujące w oznaczonych warunkach. začněte se učit
|
|
Rebus sic stantibus omnis promissio intellegitur.
|
|
|
Rzecz niczyja przypada temu, kto pierwszy ją zawłaszczył začněte se učit
|
|
Res nullius cedit primo occupant.
|
|
|
Oskarżony nie jest zobowiązany zeznawać przeciw sobie. začněte se učit
|
|
Reus non tenetur loqui contra se.
|
|
|
Mądry człowiek nie twierdzi niczego, czego nie zdołałby dowieść. začněte se učit
|
|
Sapiens nihil affirmat, quod non probat.
|
|
|
Rzeczą mądrego jest zmieniać zdanie; człowiek mądry powinien umieć zmienić zdanie. začněte se učit
|
|
Sapientis est mutare consilium.
|
|
|
Powinno się oddzielać posiadanie od własności. začněte se učit
|
|
Separata esse debet possessio a proprietate.
|
|
|
Służebność nie może polegać na działaniu. začněte se učit
|
|
Servitus in faciendo consistere nequit.
|
|
|
Jeżeli jeden spełni świadczenie, wszyscy są uwolnieni. začněte se učit
|
|
Si unus solvat, omnes liberantur.
|
|
|
Zasiedzenie jest nabyciem własności na skutek ciągłego posiadania przez oznaczony prawem czas. začněte se učit
|
|
Usucapio est adiectio dominii per continuationem possessionis tempore lege definiti.
|
|
|
Słowa należy rozumieć zgodnie z ich znaczeniem. začněte se učit
|
|
Verba cum effectu accipienda.
|
|
|
Prawda jes to to zgodność rzeczy i myśli. začněte se učit
|
|
Veritas est adaequatio rei et intellectus
|
|
|
Nie ma poręczenia za wady widoczne. začněte se učit
|
|
Vitia aperta non praestantur.
|
|
|
Chwalebną jest rzeczą czynić to, co wypada, no to, co wolno. začněte se učit
|
|
Id facere laus est, quod decet, non quod licet.
|
|
|
