PIERWOTNIAKI I KOLOKWIUM

 0    94 kartičky    lumbagokochane
stáhnout mp3 Vytisknout hrát zkontrolovat se
 
otázka język polski odpověď język polski
Pierwotniaki
začněte se učit
Protoza
• Należą do królestwa itd
začněte se učit
Protista, podkrólestwo Protoza, domena Euceriota
jakie organizamy, wymiary
začněte se učit
• Organizmy jednokomórkowe o długości od kilku do 150 mikrometrów.
w jakiej postaci wystepują
začněte se učit
w postaci wegetatywnej (trofozoit), zaś niektóre z nich tworzą postaci przetrwalnikowe – cysty
rozmnażanie
začněte se učit
• Mogą rozmnażać się bezpłciowo lub płciowo (gametogonia)
• Charakterystyczne dla pierwotniaków
začněte se učit
są liczne organella, (jądro, mitochondria, plastydy, wodniczki pokarmowe i tętniące o funkcji osmoregulacyjnej, cytostom i cytopyge). Większość ma 1 jądro lub aparat jądrowy, na który składają się mikro- i makronukleus, u niektórych kilka jąder
• Czynności lokomotoryczne pełnią
začněte se učit
wici, błona falująca (rozpostarta między powierzchnia komórki), rzęski, nibynóżki (pseudopodia) lub płatowate wypustki (lobopodia)
• Adaptacja fizjologiczna
začněte se učit
zapewnia przeżycie
adaptacja morfologiczna
začněte se učit
(przystosowanie w budowie
adaptacja behawioralna
začněte se učit
zapewniająca kontakt.
• Kinetosom
začněte se učit
ciałka podstawowe wici
CYKLOMORFIZM.
začněte se učit
Celem jest zwiększenie zjadliwości postaci końcowej
które mają jednego żywiciela
začněte se učit
Pierwotniaki z rodzaju Eimeria, Isospora i Cryptosporidium, i odbywają rozwój w komórkach nabłonkowych przewodu pokarmowego. W wydalonych cystach znajdują się soporocysty i sporozoity
które występują u dwóch żywicieli
začněte se učit
pierwotniaków Toxoplasma, Sarcosystis i Neospora, U żywicieli ostatecznych w nabłonku przewodu pokarmowego ma miejsce schizogonia i gamogonia. Sporulacja, prowadząca do wytworzenia inwazyjnych oocyst ma miejsce w środowisku,
jedynie w przypadku przedstawicieli z rodzaju Sarcocystis
začněte se učit
odbywa się ona w przewodzie pokarmowym żywiciela ostatecznego
Charakterystyczny cykl rozwojowy występuje u pierwotniaków z rodzaju Plasmodium
začněte se učit
u żyw ost (komara) ma miejsce gamogonia i sporogonia, prowadząca do wytworzenia inwazyjnych sporozoitów, brak jest natomiast stadiów rozwojowych w środowisku
rozmnażanie pierwotniaki
začněte se učit
Pierwotniaki mogą rozmnażać się bezpłciowo (głównie przez podział pojedynczy lub wielokrotny, rzadko przez pączkowanie wewnętrzne) lub płciowo poprzez wytwarzanie gamet.
Rodzaj Trypanosoma
začněte se učit
– świdrowce
Świdrowce są wiciowcami o
začněte se učit
wrzecionowatym, rzadziej kulistym lub owalnym kształcie, zaopatrzone w jedną wić biegnącą wzdłuż ciała i stabilizującą błonę falującą, środkowe jądro i kinetonukleus.
Świdrowce formy, zywiciele
začněte se učit
Formy owalne i kuliste (Leishmania) pozbawione są wolnej wici, zaś u form wydłużonych (Trypanosoma, Crithidia) występuje drugi narząd ruchu w postaci błony falującej. W rozwoju świdrowców często występuje żywiciel pośredni.
Świdrowce pasożytujące w tkankach są
začněte se učit
kuliste lub owalne
Pasożyty we krwi, przewodu pokarmowego, owadów i naczyń mlecznych roślin są
začněte se učit
 kształtu wrzecionowatego. Posiadają gładką, cieniutką otoczkę - pellikula, otaczającą ciało, zaś pod błoną mogą występować kurczliwe włókna mionemy. Sama zaródź przybiera strukturę piankowatą.
j.w
začněte se učit
Wewnątrz zarodzi niejednokrotnie występują chromatyczne granulacje oraz wodniczka w pobliżu kinetoplastu. Jądro leży zwykle pośrodku. Jako narząd ruchu świdrowców występuje wić i błona falująca.
Pasożyty we krwi, przewodu pokarmowego, owadów i naczyń mlecznych roślin są
začněte se učit
W bud wici wyróżniamy nić osiową - axonem i pochewkę. Nić osiowa odchodzi od blefaroplastu i przebijając pellikulę przechodzi w wić wolną. U rodzajów, posiadających błonę falującą (Trypanosoma, Crithidia) nić osiowa biegnie wzdłuż jej wolnej krawędzi
Najważniejsze rodzaje z rzędu Trypanosomaidea to
začněte se učit
Trypanosoma, Crithidia, Leptomonas (promastigota), Leishmania
Wszystkie gatunki z rzędu Trypanosomaidea rozmnażają się
začněte se učit
przez podział podłużny. Początkowo dzieli się jądro i kinetoplast, potem tworzy się nowa nić osiowa i błona falująca.
Trypanosoma
začněte se učit
posiadają kinetoplast w pobliżu tylnego końca ciała i długą błonę falującą. Pasożyty mogą przechodzić przez postać Blastocrithidia, Leptomonas i Leishmania. Zarażenie nimi następuje przez ukłucie skóry lub poprzez odchody, zawiera wolne świdrowce
Forma Trypanosoma
začněte se učit
po zakończeniu cyklu rozwojowego i przejściu przez pozostałe postaci jest bardziej zjadliwa. U Trypanosom występuje także zjawisko zmienności antygenowej, polegające na zmianie struktury antygenowej kolejnych generacji pasożytów
Rodzaj Trypanosoma
začněte se učit
jest kształtu wrzecionowatego, jednak niektóre świdrowce mogą mieć tylny koniec ciała zaokrąglony, tępy lub ostro zakończony. Cechy te jednak nie są stałe, ponieważ w obrębie każdego gatunku występuje znaczna zmienność kształtów (polimorfizm).
Rodzaj Trypanosoma
začněte se učit
Pozycja jądra jest najczęściej środkowa, może być przesunięte w pobliżu przed lub tyl końca. Kinetoplast nigdy nie przesuwa się przez jądro. U niektórych osobników brak ciałka parabazalnego i wtedy mówimy o świdrowcach akinetoplastycznych.
• Świdrowce pochłaniają z organizmu żywiciela
začněte se učit
znaczne ilości węglowodanów, czego wynikiem jest hipoglikemia u żywicieli. Cechą charakterystyczną metabolizmu świdrowców jest także duże zużycie tlenu rozpuszczonego we krwi i glukozy.
• Świdrowce pasożytujące u ssaków
začněte se učit
nie utrzymują się we krwi ptaków (prawdopodobnie na skutek zbyt wysokiej temperatury ich ciała), zaś u ssaków rozwój świdrowców zostaje zahamowany na skutek obniżenia temperatury podczas snu zimowego.
• Świdrowce działają szkodliwie na organizmy swoich żywicieli na skutek
začněte se učit
wydzielanych toksyn, powodując osłabienie, gorączkę, wykwity, porażenia, objawy ze strony układu nerwowego
• Białko świdrowców może również działać jako
začněte se učit
anafilaktogen. Padanie zwierząt przy chorobie świdrowcowej jest wynikiem hipoglikemii lub zakwaszenia krwi (pod wpływem działania świdrowców na cukier i jego przetwarzania na kwas mlekowy), a także wyczerpaniem zapasów glikogenu
wszystkie Trypanosoma (wyjątkiem T. equiperdum i niektórych przenoszonych przez owady
začněte se učit
)wymagają przejścia przez żywiciela pośredniego, którym są bezkręgowce (w przypadku ssaków i ptaków - owady kłujące).
• U żywicieli pośrednich świdrowce
začněte se učit
zmieniają kształt i przechodzą różne postacie rozwojowe (cyklomorfizm) ostatecznie dając formę typową dla Trypanosoma (forma metacykliczna). Cechują się też zmienną strukturą antygenową.
Kinetoplast jest to
začněte se učit
pojedyncze ciałko, o budowie podobnej do mitochondriów, ale zwykle większe od nich. Kinetoplast leży zawsze za kinetosomem wici, z jego prawej strony.
Klasyfikacja rodzaju Trypanosoma
začněte se učit
zostały podzielone na 4 grupy:
Grupa A –
začněte se učit
Lewisi - ich stadium inwazyjne tworzy się w końcowym odcinku jelita żywiciela pośredniego. Inwazja następuje poprzez odchody lub poprzez żywiciela pośredniego. Należą tu gatunki: o T. lewisi – trypanosomoza gryzoni o T. cruzi – choroba Chagasa
• Grupa B –
začněte se učit
Brucei - żywicielami ostatecznymi są ssaki domowe i liczne ssaki dzikie. Głównym źródłem zarazy są antylopy. Pasożyty umiejscawiają się w osoczu krwi, chłonce i płynie mózgowo - rdzeniowym. Ich żywicielami pośrednimi są muchy tse- tse
Brucei Najważneisjzze na terenie Europy Należą tu:
začněte se učit
o T. brucei  nagana o T. gambiense, o T. rhodesiense, o T. equiperdum, o T. evansi  surra o T. equinum o T. suis,
• Grupa C
začněte se učit
Congolense - jednopostaciowe świdrowce pozbawione wolnej wici. Rozwój u żywicieli pośrednich odbywa się w żołądku i ssawce. Należy tu gatunek o T. congolense,
• Grupa D
začněte se učit
Vivax- są jednopostaciowe i zawierają wić. U żywiciela pośredniego rozwijają się w ssawce. Należy tu gatunek o T. vivax.
• Trypanosoma Lewisi -
začněte se učit
świdrowiec szczurzy - świdrowce smukłe, łukowato wygięte, wąska błona falująca, spiczasto zakończony tylny koniec ciała, dobrze rozwinięta wić. Żywicielem pośrednim są pchły, zaś ostatecznym są szczury, gdzie pasożyt umiejscawia się w osoczu krwi
• Trypanosoma Lewisi - rozwój
začněte se učit
Świdrowce z krwi szczura pobrane przez pchły przenikają do żołądka pchły, dzielą się aktywnie i w postaci zbliżonej do Blastocrithidia wpadają do żołądka. Po przejściu do jelita prostego przyczepiają się do nabłonka i przybierają postać Trypanosoma.
Choroba  Trypanosoma Lewisi
začněte se učit
Wywołują u gryzoni trypanosomozę. Szczury zarażone w sposób naturalny nie wykazują widocznych objawów chorobowych. Szczury zarażone doświadczalnie wykazują posmutnienie, obrzęki kończyn i objawy ze strony dróg oddechowych.
• Trypanosoma cruzi -
začněte se učit
świdrowiec amerykański. Są krępe, mało sfałdowane o wąskiej błonie falującej, ostro zakończone na tylnym końcu i dużym kinetoplaście. Żywicielem pośrednim są pluskwiaki różnoskrzydłe, zaś ostatecznym: człowiek, pies, kot i inne ssaki.
trypanosoma cruzi
začněte se učit
• żywiciel pośr: pluskwiaki, tzw.– całujące robaki • żywiciel ost: człowiek, pies, kot, dziko żyjące ssaki ◦ nieliczne w osoczu krwi obwodowej – postać Trypanosoma ◦ wewn komórek włókien mm, układu siateczkowo-śródbłonkowego – postać Leishmania
• Trypanosoma cruzi -
začněte se učit
• powoduje chorobę Chagasa ◦ objawy różne w zależności od lokalizacji pasożytów ◦ postać ostra - tylko u dzieci ▪ wysoka temperatura ciała ▪ obrzęki (twarz lub całe ciało) – jeśli inwazja nastąpiła przez oko, często obrzęk powieki tego oka
• Trypanosoma cruzi -
začněte se učit
▪ rzadkie komplikacje, wyzdrowienie po kilku dniach, do miesiąca ▪ bardzo rzadko przechodzi w postać przewlekłą ◦ postać przewlekła ▪ najczęściej objawy ze strony serca (arytmia) -> jeśli występuje uszkodzenie serca – ryzyko śmierci
Trypanosoma equiperdum
začněte se učit
świdrowiec koński.
Trypanosoma equiperdum
začněte se učit
• 24-28 μm – 2,6 μm • bł falująca szeroka, silnie pofałdowana • wolny koniec wici – 6-7 μm • owalne jądro umiejscowione poza środkiem ciała • kinetoplast w odległości 2-3 μm od tylnego końca ciała • świdrowiec jednopostaciowy (monomorficzny) – trofozoit
Trypanosoma equiperdum
začněte se učit
• rozmnaża się przez podział podłużny • żywiciel ostateczny – koniowate • żywiciel pośredni – brak • umiejscowienie – krew, tkanki • w osoczu krwi porusza się wężykowatymi ruchami
Trypanosoma equiperdum
začněte se učit
• wywołuje zarazę stadniczą koni (exanthema coitale paralyticum equorum, dourine) • do zarażenia dochodzi podczas krycia • początkowo namnaża się w błonie śluzowej pochwy, worka napletkowego, c moczowej • następnie do krwi i płynu mózgowo-rdzeniowego
Trypanosoma equiperdum
začněte se učit
• 3 okresy rozwoju choroby:
o zmiany na zewnętrznych narządach rodnych
začněte se učit
– plamy bielacze – depigmentacja w ok odbytu, sromu, puzdra i żołędzi, także na wargach i powiekach
o zmiany chorobowe dotykające skóry i węzłów chłonnych
začněte se učit
obrzęki talarowate – na pośladkach, udach i bokach klatki piersiowej, pojawiają się nagle, utrzymują kilka dni, szybko znikają i pojawiają się w innej okolicy
o zmiany dotyczące OUN –
začněte se učit
przejściowe niedowłady lub bezwłady mięśni uszu, warg, powiek; nadwrażliwość w okolicy lędźwiowej i drżenie skóry, mięśnie kończyn tylnych wiotczeją, niepewny chód, powłóczenie nogami, zataczanie się i upadanie podczas chodu
• badanie laboratoryjne
začněte se učit
o poszukiwanie pierwotniaków w rozmazie wycieku z dróg rodnych o poszukiwanie pierwotniaków w płynie pobranym z obrzęków skórnych o badanie krwi o testy immunologiczne – ELISA, OWD, IFAT
Trypanosoma brucei
začněte se učit
świdrowiec nagany.
Trypanosoma brucei
začněte se učit
• wywołuje śpiączkę afrykańską (?) i naganę • wiciowce pasożytują w postaci trypomastigota w osoczu krwi, chłonce i płynie mózgowo-rdzeniowym • żywiciel ostateczny – ssaki, głównie antylopy – rezerwuar, nie chorują • żywiciel pośredni – mucha tse-tse
Trypanosoma brucei
začněte se učit
• wywołuje śpiączkę afrykańską (?) i naganę • wiciowce pasożytują w postaci trypomastigota w osoczu krwi, chłonce i płynie mózgowo-rdzeniowym • żywiciel ostateczny – ssaki, głównie antylopy – rezerwuar, nie chorują • żywiciel pośredni – mucha tse-tse
o Nagana psy
začněte se učit
 okres wylęgania ok 2 tygodni  objawy: gorączka, wychudzenie, brak apetytu, osowiałość, obrzęki, sztywne kończyny, wychudzenie, albuminuria, hemoglobinuria, rzadko – zmiany w rogówce  obrzęk wątroby i śledziony, uszkodzenia rdz kręgowego
o nagana konie
začněte se učit
 okres wylęgania to około 10 dni  przebieg ostry  objawy: wyciek z nosa, chudnięcie, gorączka, nacieki spojówkowe  śmierć po 2 – 3 miesiącach
o nagana świnie
začněte se učit
nagana powodowana prawdopodobnie przez T. suis
o nagana bydło
začněte se učit
 przebieg przewlekły choroby  objawy: podwyższona temperatura, wyciek z nosa i oczu, nastroszenie sierści, obajwy ze strony układu pokarmowego
Trypanosoma gambiense
začněte se učit
• wywołuje przewlekłą postać trypanosomozy szerzącą się wzdłuż rzek i jezior, rezerwuarem są zarażeni ludzie i muchy tse-tse
Trypanosoma rhodesiense
začněte se učit
• ostry przebieg, trudniejsze leczenie, bardzo często prowadzi do śmierci • cykl rozwojowy złożony, 2 żywicieli: mucha z rodzaju Glossina – tse-tse – wektor; ssak, w tym człowiek
Trypanosomy z grupy B rozwój
začněte se učit
W tkankach kręgowców (głównie węzłach chłonnych) namnażają się przez podział podłużny. W muchach namnażają się w żołądku i jamie gębowej, zaś ostatecznie dostają się do gruczołów ślinowych w stadium Blastocritidii
Trichomonas
začněte se učit
rzęsistki
Trichomonas
začněte se učit
• 3 wici skierowane do przodu, 1 do tyłu • obecny aksostyl – służy do przyczepiania się do żywiciela • błona falująca • ciałko parabazalne – zmodyfikowany aparat Golgiego
Trichomonas
začněte se učit
o T. foetus (zaraza rzęsistkowa, rzęsistkowica bydła) o T. gallinae (rzekoma błonica, trichomonadoza gołębi) o T. gallinarum o T. suis o T. ruminantium o T. vaginalis - człowiek o T. hominis – człowiek
Trichomonas foetus
začněte se učit
rzęsistek bydlęcy
Trichomonas foetus
začněte se učit
• 10-25 μm x 5-10 μm, kształt gruszkowaty lub wrzecionowaty, w przedniej części ciała odchodzą 3 wici, 4 wić wzdłuż krawędzi ciała skierowana ku tyłowi, ogranicza bł falującą, grzbiet do jądra ciałko parabazalne, aksostyl, sztywnym włókienkiem – costa
Trichomonas foetus
začněte se učit
• żywiciel – bydło • umiejscowienie – błona śluzowa układu rozrodczego • przenoszenie drogą płciową • namnaża się przez podział podłużny • nie tworzy postaci przetrwalnikowych
• zaraza rzęsistkowa - przebieg kliniczny:
začněte se učit
o u buhajów stan zapalny worka napletkowego i żołędzi rozwija się w ciągu kilku dni, po ok. 3 tygodniach proces przechodzi w stan przewlekły, bezobjawowy o takie buhaje stanowią największe zagrożenie inwazjologiczne, będąc rezerwuarem
• zaraza rzęsistkowa - przebieg kliniczny:
začněte se učit
o u krów już kilka-kilkanaście godzin po zarażeniu pojawia się zaczerwienienie i obrzęk sromu, pochwy, śluzowy wyciek, guziczkowe zapalenie pochwy o wypływ z pochwy staje się mętny i zawiera białawe pasemka ropy – objaw patognomoniczny
• zaraza rzęsistkowa - przebieg kliniczny:
začněte se učit
o po ok. miesiącu pasożyty przenoszą się do macicy – główne miejsce usadowienia o przy zarażeniu płodu dochodzi do poronienia w okolicach 16 tygodnia ciąży
• zaraza rzęsistkowa - przebieg kliniczny:
začněte se učit
o u krowy niekrytej przez 3 kolejne ruje dochodzi do samowyleczenia – rozwój odporności miejsciowej o niekiedy inwazja utrzymuje się do 10 miesięcy
zaraza rzęsistkowa rozpoznanie
začněte se učit
o charakterystyczne objawy, wywiad, badanie kliniczne o śluzie z dróg rodnych krów lub wypłuczynach z worka napletkowego o świeże preparaty mikroskopowe lub utrwalone metodą Giemsy
zaraza rzęsistkowa rozpoznanie
začněte se učit
o test śluzowy – aglutynacja rzęsistków przez przeciwciała obecne w śluzie pochwowym o PCR o badanie śluzu – roztwór soli kuchennej, szkiełko nakrywkowe, 20-40x - pierwotniaki nie są widoczne, widać ruch
Giardia lamblia – Lamblia intestinalis
začněte se učit
• występuje w postaci trofozoitu i cysty – na czas pasażu jelitowego, trofozoit tylko w przypadku silnej biegunki • trofozoit – dwubocznie symety, gruszkowaty, wypukły po stronie grzbiet, płaski po brzusznej • po stronie brzusz krążek czepny
Giardia lamblia – Lamblia intestinalis
začněte se učit
• 9-21 μm x 5-15 μm • 2 owalne jądra, połączone włókienkami z blefaroblastem • dobrze rozwinięty cytoszkielet • wzdłuż osi ciała dwa aksostyle, 2 ciałka parabazalne • brak mitochondriów i peroksysomów
Giardia lamblia – Lamblia intestinalis
začněte se učit
• 4 pary wici skierowane ku tyłowi - 3 odchodzą od krążka czepnego, jedna od końca ciała • pasożyt zewnątrzkomórkowy – przysysa się do rąbka szczoteczkowego jelita • cysta owalna, 8-18 μm x 7-10 μm • widoczne zawiązki wici
Giardia lamblia – Lamblia intestinalis
začněte se učit
• umiejscowienie: jelito cienkie, rzadziej drogi żółciowe i przewód trzustkowy • inwazja drogą pokarmową • pierwotniak kosmopolityczny
Giardia lamblia – Lamblia intestinalis - CHOROBOTWÓRCZOŚĆ
začněte se učit
o przylegają do enterocytów i niszczą powierz nabł upośledzając wchł jelitowe o zespół złego wchłaniania, uporczywe biegunki – prowadzą do niedoborów, dotkliwe zwłaszcza dla osobników młodych o bezobjawowe siewstwo cyst – wskazane bad właściciela
• metabolizm pierwotniaka:
začněte se učit
o beztlenowe spalanie glukozy – brak mitochondriów o wchłanianie przez błonę cytoplazmatyczną
• rozmnażanie
začněte se učit
: fuzja binarna i podział (bezpłciowe)
• patologia u ludzi:
začněte se učit
o nie inwadują tkanek o groźniejsze u pacjentów z niedoborem IgA o mogą spłaszczać kosmki
• rozpoznawanie:
začněte se učit
o badanie kału (mikroskopowe, poszukiwanie koproantygenów – metoda immunochromatograficzna, ELISA, PCR) o biopsja jelita o badanie treści dwunastnicy – sonda, test sznurkowy (enterotest) o badanie serologiczne IgG, IgM; metoda immunofluorescencyjna
Leishmania donovani
začněte se učit
lejszmanioza narządowa (trzewna) – kala-azar, splenomegalia tropica, wrzody skórne
Leishmania donovani
začněte se učit
(kala-azar) znana na Dalekim Wschodzie, wywoływana jest przez L. donovani i objawia się arytmiczną gorączką, niedokrwistością, osłabieniem i wychudzeniem, zaś nieleczona wywołuje owrzodzenia i krwawe biegunki. Pierwotniak roznoszony jest do n wew
o L. infantum
začněte se učit
wywołuje leiszmaniozę śródziemnomorską (nazywaną dziecięcą kala-azar), która występuje u dzieci poniżej 8 roku życia i psów. Objawia się ona arytmiczną gorączką (na którą nie działa chinina
o L. infantum
začněte se učit
powiększeniem śledziony a czasem i wątroby (wzdęty brzuch), niedokrwistością, osłabieniem i wychudzeniem, zaś przypadki nieleczone wywołują owrzodzenia w przewodzie pokarmowym. Śmiertelność w przypadku dorosłych wynosi 90-95%, a u dzieci 75-85%.

Chcete-li přidat komentář, musíte se přihlásit.