początki średniowiecza sprawdzian

chronologia dziejów Bizancjum

476 upadek c. z 527 początek panowania Justyniana I Wielkiego od 700 do 850 kryzys cesarstwa 867 panowanie dynastii macedońskiej odrodzenie cesarstwa od 850 do 1050 schyłek cesarstwa od 1050 do 1453 1071 klęska wojsk bizantyjskich w bitwie pod Manzikertem

jaka była władza cesarza

autokratyczna czyli władcą był cesarz który posiadał władzę nieograniczoną był zwierzchnikiem armii i źródłem prawa oraz teokratyczna cesarz był zwierzchnikiem kościoła a jego władza pochodziła od Boga

kiedy było powstanie Nika

532 rok były to rozruchy społeczne wywołane przez dwa rywalizujące ze sobą dotychczas stronnictwa kibiców konnych

Bizancjum w skrócie

powstało po podziale cesarstwa rzymskiego przez cesarza Teodozjusza Wielkiego w 395 roku. obejmował półwysep bałkański Azją mniejszą syrię i Egipt stolicą był Konstantynopol jego władcy czuli się spadkobiercami Rzymu

kiedy była epidemia dżumy

w 542 roku cesarstwo ocalało dzięki reorganizacji czyli podziale na temy (okręgi wojskowe) rządzone przez strategów

polityka wewnętrzna Justyniana

przeprowadził akcje kolonizacyjną czyli dał ziemię chłopom za służbę wojskową reformę administracji mniej prowincji a ukrócenie handlu sądami corpus iuris civilis czyli kodeks Justyniana kodyfikacja prawna w 534 rozwój kultury i sztuki

cechy kultury bizantyjskiej

jednorodna nawiązująca do tradycji antycznych Greka była językiem urzędowym chrześcijańska likwidacja reliktów pogańskich głównymi tematykami były filozofia rozprawy naukowe historiografia spory teologiczne na przykład spór o ikony

malarstwo w Bizancjum

mozaikowe ścienne (freski) tablicowe (ikony)

architektura w Bizancjum

materiałami cegła i marmur kopuła bizantyjska kolumnady budowle krzyżowo kopułowe na planie krzyża greckiego brak dekoracji zewnętrznej bogata dekoracja wewnętrzna złotą marmurkość słoniowa freski mozaiki

kryzys Bizancjum

najazdy longobardowie zajmują w drugiej połowie VI wieku italię chwilowy spokój po zwycięstwie Heraklesa pod niwią w 627 A warowie czyli początek oblężenia Konstantynopola Słowianie i Bułgarzy zajęli półwysep bałkański vii Syr i Egpt 717

nowe odrodzenie co to

nowe odrodzenie to 9 wiek początek rządów dynastii macedońskiej zwycięskie walki z Arabami i rusią rozgromienie bułgarów i podporządkowanie ich państwa bazylii II bułgarobójca 1018 sojusz z rusią misje krystalizacyjne ekspansja Turków seldżuckich

imiona germańskie

organizacja plemienna duża rola armii jej wódz był królem władza ting decyzje polityczne sądownicze prawo król wybierany przez Sting powinności udział w łupach brak podatków wierzenia od 5 wieku chrystianizacja wyznawcy herezji ariańskiej odrzucenie t.św

królestwa barbarzyńskie

królestwo fizykotów w Hiszpanii królestwo wandalów w Afryce państwa Franków i burgundów w gali królestwo ostrogutów na Bałkanach królestwa anglosaskie w Brytanii

organizacja monarchii

barbarzyńcy zwycięska mniejszość konieczny nadzór armii zachowanie instytucji rzymskich administracja podlegała armii bar sądownictwo pobór podatków i organizacja życia upadek pozostałości rzymskich wywłaszczenie degradacja arystokracji upadek kultury

upadek państw barbarzyńskich

przyczyny podboje cesarstwa wschodniorzymskiego odzyskanie Italii i Afryki północnej najazdy logo bardów zajęcie Italii rozwój Franków podbój gali i królestwa burgundów rozwój państwa Arabskiego zniszczenie Wizygotów i zdobycie Afryki w 8w

kościół

jedyna instytucja ciągła wzrost autorytetu przywództwo na najeżdżanych terenach zastępowania administracji wybitni w kościele papież Grzegorz Wielki chorał gregoriański spis melodii liturgicznych ojcowie kościoła Augustyn, Hieronim Izydor Ambroży

klasztory

podcz upadku stały się ośrodkami społecznymi i umysłowymi praktyki religijne działalność socjalna działalność intelektualna funkcjonowały według spisanych zasad dominacja reguły benedyktyńskiej Święty Benedykt – 6 w klasztor na Monte cassino ora et labora

chrystianizacja

Wyspy Brytyjskie stało się od v wieku terenem krystalizacji i działalności misyjnej Święty Patryk Irlandia zachowanie łaciny w czystej formie bez naleciałości działalność misjonarzy irlandzkich chrystianizacji a królestw anglosaskich misje plemion germańs

kim byli Arabowie

ludy pochodzenia semickiego na półwyspie Arabskim Wspólnota kulturowa podział na fellahów ludność to siadło i Beduinów koczowników główne zajęcia to pasterstwo

wierzenia

politeizm ruch pielgrzymkowy Mekka świątynia aj kable z czarnym kamieniem meteoryt lub lawa hagar uznane potem przez islam

Mahomet kim był

stworzył wiarę w jednego Boga allaha doznał objawienia około 610 islam oznacza poddanie się Bogu czerpała z idei judaizmu chrześcijaństwa Bóg objawiał się przez proroków wiara w życie pozagrobowe i sąd ostateczny

czym był Koran

święta księga islamu słowa Lacha zawiera prawdę wiary został objawiony mahometowi przez archanioła Gabriela składa się ze sól czyli rozdziałów inną ważną księgą jest Sunna zawierająca dzieje Mahometa

Medyna czyli miasto proroka

nauka Mahometa odrzucona była przez arystokrację Mekki jego samego spotkały prześladowania 622 ucieczka Mahometa z Mekki do Medyny tu zdobywał coraz większe rzesze zwolenników

szariat

prawo oparte na Koranie

pięć filarów islamu

jałmużna modlitwa pięć razy dziennie publiczne wyznanie wiary post w ramadanie pielgrzymka do Mekki jeden raz w życiu

symbole islamu

szahada islamskie wyznanie wiary półksiężyc

podboje

VII wiek zdobycie Persji pokonanie Bizancjum VIII wiek rozgromienie Wizygotów plany podboju Franków zatrzymani przez Karola młota pod poitiers W 732 na wschodzie dotarcie do Indii i Chin

kim byli kalifowie

po śmierci Mahometa 632 władza kalifa czyli następców po zamordowaniu kalifa alego w 661 doszło do rozłamu na sunitów ortodoksyjni szyitów zwolennicy Allegro nie uznawali sunny rządy dynastii u majadów wymordowani przez abbasydów rywalizacja

charakter gospodarki

produkcja broni tkanin dywanów kosmetyków wyrobów ze skóry hodowla ruchliwość kupców arabskich na licznych szlakach handlowych karawany

architektura

meczety czyli świątyni islamskie z wysokimi wieżyczkami mi na rety skąd muzin wzywał do modlitwy płacę kalifów zdobione mozaikami i motywami roślinnymi i geometrycznymi arabeski Koran zakazywał przedstawienia ludzi i zwierząt

osiągnięcia Arabów

szacunek i tolerancja dla kultur różnych narodów rozwój matematyki algebra trygonometria cyfry arabskie na podstawie indyjskich badania przyrodnicze i astronomiczne

Frankowie

wywodzili się germańskich mieszkających za Renem w połowie IVw osiedlili się w nadrenii (rypuarscy) i północnej galii(saliccy) w v wieku zostali zjednoczeni przez Chlodwiga i podbili całą galię dałem początek dynastii Merowingów panującej przez 300 lat

chrzest

w 496 doszło do konfliktu z Alemanami. Chlodwig miał zapowiedzieć że jeśli odniesie zwycięstwo to zerwie z dawnymi wierzeniami 496 Chlodwig przyjął chrzest ze skutkami integracji z podbitą ludnością galorzymską przejęcie kultury i obyczajów prawo salickie

monarchia patrymionalna

odbiegała od wzorów antycznych i władca tytułował się królem Franków ziemie królestwa traktował jako osobistą własność patrimonium dzielił je według własnego uznania między synów oraz przekazywał w użytkowanie tym których pragnął wyróżnić lub wynagrodzić

merowingowie

mino rozdrobnienia po śmierci Chlodwiga podział na pięć synów kontynuacja ekspansji 534 zajęcie królestwa burgundów a następnie podbój Prowansji i terenów na wschód od Renu w 7 wieku rozpad na cztery części Austrię neustrię akwitanię burgundię

karolingowie

od 687 major domem był Pepin z heristalu który na nowo zjednoczył państwo Franków od 714 zastąpił go Karol młot faktyczny władca państwa Franków choć nigdy nie przyjął tytułu króla rozpowszechnił system lenny powiększył terytoria powstrzymał Arabów

Pepin Mały

po śmierci Karola młota 741 podział władzy między synów carlomana i Pepina małego krótkiego kontynuacja polityki od 747 samodzielne rządy pepino w 751 Pepin dokonał zamachu stanu detronizując króla hilderyka koronował się ale jego prawo było dyskusyjne

kiedy powstało państwo kościelne

w 756 w środkowej Italii utworzył państwo kościelne pod władzą papieża patrimonium sancti petri które przetrwało do 1870

powstanie imperium Karola Wielkiego

po śmierci Pepina w 768 panowanie jego synów Karola i carlomana od 771 samodzielne rządy Karola zwanego potem Wielki

podboje Karola Wielkiego

rozszerzenie granic od Atlantyku po Łabę likwidacja państwa longboardów trzydziestoletnie wojny przeciw w sasom i bawarom chrystianizacja rozbicie państwo awarów nad Dunajem próby ekspansji na tereny w Hiszpanii ustalenie granic z Arabami na rzece Ebro

unifikacja

w państwie Karola Wielkiego była konieczna unifikacja poprzez reformy administracyjne podział na hrabstwa i marchwie monetarną wprowadzono srebrny denar i złoty solid ponadto jednolite państwo frankijskie silna władza monarchy wzmocnienie armii

renesans karoliński

rozwój kultury przypadający na panowanie Karolingów zwłaszcza Karola Wielkiego w którym nastąpiło odrodzenie kultury starożytnej zakładał współpracę z duchownymi mecenas naukowy reformy oświatową odnowe łaciny rozwój sztuki

odnowa łaciny

po upadku Rzymu łacina podupadła język Biblii i nauki zniekształcenia naleciałości błędne zapisy powodowały złą interpretację reforma języka dzięki mnichom irlandzkim reforma piśmiennictwa wprowadzenie jednolitego wyraźnego pisma minuskuła karolińska

reforma edukacji

reforma szkolnictwa przeprowadzona przez alku Ina szkoły klasztorne katedralne nauka siedmiu sztuk wyzwolonych trivium gramatyka retoryka dialektyka Quadrivium arytmetyka geometria astronomia muzyka

kryzys imperium

od 814 rządy Ludwika Pobożnego walka studencjami odśrodkowymi i kłótnie stronnictw ustanowienie zasady senioratu Lotar następcą opalenie senioratu długoletnie wojny zakończenie traktatem w verdun 843 podział państwa między scenów Ludwika

verdun 843 rok

lothar otrzymał tytuł cesarski i część środkową ciągnącą się od Italii Pomorze północne wschód głównie ludność germańską otrzymał Ludwik Niemiec część zachodnią czyli ludność mówiącą językami romańskimi otrzymał Karol łysy

upadek Karolingów

mimo podziału z verdun nadal wojny chwilowe zjednoczenie Karol otyły rozpad po jego śmierci zanik godności cesarskiej wymarcie Karolingów włoskich w 875 wschodniow frankiejskich w 911 zachodniofrankijskich w 987