polski sprawdzian semstralny literatura 2019

komizm

slowny, postaci sytuacji

liryka bezpośrednia

Liryka bezpośrednia – jeden z trzech rodzajów liryki (obok liryki pośredniej oraz liryki inwokacyjnej), w której uczucia, myśli oraz przeżycia są wyrażane bezpośrednio, a podmiot liryczny wypowiada się w pierwszej osobie.

liryka pośrednia

podmiot liryczny jest bardziej ukryty, nie wyznaje wprost lecz wyraża swe myśli przez sytuacje, zdarzenia, opisy. Utwory te mają charakter narracyjny lub dialogowy.

autematyzm

tendencja do wypowiadania refleksji na temat procesu powstawania dzieła, sposobów i celów pisania i uczynienie z tego tematu utworu; jest charakterystyczny dla różnych rodzajów literackich

złoty środek

w starożytności zasada oparta na przekonaniu, że w życiu należy cenić rozum, sprawny umysł, dopisujące zdrowie, pogodną starość. Żyć należy w zgodzie z naturą, brać od świata tyle, ile potrzeba, nie za wiele, ale i nie za mało.

paraleizm

1. jednoczesne występowanie, odbywanie się czegoś; jednoczesność, równoległość; 2. podobieństwo treści, kompozycji lub składni kilku części utworu, zdań lub wersów; 3. paralelizm psychofizyczny - harmonijne współistnienie duszy i ciała

heroizacja

nadawanie komuś lub czemuś cech bohaterstwa» • heroizować

puenta

zaskakujące sformułowanie podkreślające sens wypowiedzi lub utworu literackiego umieszczone na końcu.

epopeja

utwór literacki (epos) o istotnym znaczeniu dla danego narodu.

epos

to utwór epicki, którego bohaterem jest jakaś warstwa społeczna narodu a akcja toczy się w przełomowym momencie historycznym.

didaskalia

tekst poboczny

monolog

wewnętrzny to przedstawienie w utworze epickim przebiegu życia wewnętrznego postaci, jej myśli, spostrzeżeń, wyobrażeń w mowie niezależnej lub pozornie zależnej

dialog

a dialogue wypowiedź wielopodmiotowa, rozmowa dwóch lub większej liczby osób

gloryfikacja

to nie jest nadmierne wychwalanie czegoś lub kogoś, tylko zwykłe wychwalanie czegoś lub kogoś

idealizacja

wyobrażanie sobie lub przedstawianie czegoś jako dużo lepszego niż w rzeczywistości

wątek

threadciąg zdarzeń dotyczących jednej lub kilku postaci i łączących je wzajemnych relacji (np. wątek miłości bohaterów).

punkt kulminacyjny

Znalezione obrazy dla zapytania punkt kulminacyjnywww. aniaprzybylko.pl Punkt kulminacyjny (klimaks) – w utworze literackim moment, w którym konflikt, czyli napięcie sprzecznych dążeń bohaterów, ujawnia się w sposób najbardziej wyrazisty.

punkt zwrotny

fakt lub wydarzenie, po którym następuje zasadnicza zmiana sytuacji

perypetie

przygody, przejścia, najczęściej skomplikowane, trudne, takie, które pojawiły się gdzieś nieoczekiwanie, nagle; losy

ekspozycja

jest to jakby zapoznanie czytelnika z bohaterami utworu, najczęściej ekspozycja pojawia się na początku utworu, kiedy podawane są jakieś konkretne fakty dotyczące poszczególnych bohaterów.

charakterystyka bezpośrednia

informacje na temat bohatera przekazujemy wprost, np. Była mądra, dobra i sympatyczna.

charakterystyka pośrednia

informacje na temat bohatera ukryte są w jego zachowaniu, w sposobie postępowania, mówienia i reakcjach na różne zjawiska; a zatem zamiast napisać "mądra" napiszemy: Zawsze dawała sobie radę z rozwiązywaniem najtrudniejszych zadań

nostalgia

potocznie, doskwierająca tęsknota za ojczyzną

porównanie homoryckie

porównanie, którego jeden człon jest rozbudowanym opisem ludzkich czynów zestawionych z zachowaniem zwierząt lub ze zjawiskami przyrody

fraszka

krótki utwór liryczny, zazwyczaj rymowany lub wierszowany, o różnorodnej tematyce,

tren

threnody Tren(po grecku - żalę się, zawodzę) to pieśń lamentacyjna o charakterze elegijnym, w której przedstawione są czyny i myśli zmarłej osoby

pieśn

Pieśń jest to najstarszy gatunek liryczny związany z muzyką. Charakteryzuje się prostą budową stroficzną, występują rymy, rytm, proste słownictwo. Wyróżnia się np. pieśni biesiadne, kościelne, pożegnalne, harcerskie.

ballada

Gatunek pierwotnie związany z muzyką, śpiewem, o charakterze synkretycznym, łączący elementy liryczne (subiektywność narracji) z epickimi (fabuła) i dramatycznymi (elementy dialogowe).

satyra

Satyra – utwór z pogranicza gatunku literackiego wyrażający krytyczny stosunek autora do różnych zjawisk, np. wad ludzkich, obyczajów i stosunków społecznych

tragedia

Tragedia to utwór dramatyczny, w którym ośrodkiem akcji jest nieprzezwyciężalny i kończący się nieuchronną klęską konflikt wybitnej jednostki z siłami wyższymi – losem, fatum, prawami historii, prawami moralnymi, czy prawami społecznymi

archaizm (typy)

fenetyczne flekcyjne słowotwórczeleksealne znaczeniowe frazeologiczne składniowe

neologizm typy

frezeologiczne znaczeniowe słowotwórcze