| otázka   | odpověď   | 
        
        | začněte se učit |  |   system zasad, regulacji i dyrektyw - norm prawnych, związanych z funkcjonowaniem państwa lub innego uporządkowanego organizmu społecznego, ustanowionych i uznanych przez odpowiednie organy władzy  |  |  | 
|  začněte se učit Prawo w ujęciu przedmiotowym  |  |   uporządkowany, jednolity zbiór norm i zasad przyjętych i akceptowanych społecznie, których nieprzestrzeganie wiąże się z sankcjami  |  |  | 
|  začněte se učit Prawo w ujęciu podmiotowym  |  |   zbiór uprawnień, które posiada jednostka w świetle obowiązujących przepisów, dający jednostce określone prawa i nakładający na nią obowiązki  |  |  | 
| začněte se učit |  |   regulacja (wprowadzenie i utrzymanie ładu społecznego); kontrola (nad społeczeństwem); represja (wymierzanie kary); wychowanie (socjalizacja i resocjalizacja); stabilizacja (utrwalanie ładu społecznego); dynamizacja (wprowadzanie zmian); ochrona (jednostek i wartości); regulacja konfliktów; kulturotwórczość (wspólne prawo generuje wspólną kulturę); dystrybucja (zasady rozdziału dóbr)  |  |  | 
| začněte se učit |  |   w danym społeczeństwie ogół wiedzy na temat funkcjonującego prawa, a także sposób odnoszenia się do jego norm  |  |  | 
| začněte se učit |  |   stabilne; przejrzyste; spójne  |  |  | 
| začněte se učit |  |   stanowione; zwyczajowe; precedensowe; religijne; umów; system mieszany  |  |  | 
| začněte se učit |  |   akty prawne wydane przez organy ustawodawcze  |  |  | 
| začněte se učit |  |   niespisane, źródłem są zwyczaje (społecznie akceptowane zasady postępowania); wyznacznikami p.z. są: jego zastosowanie praktyczne i przekonanie społeczeństwa o jego mocy prawnej  |  |  | 
| začněte se učit |  |   podstawą tego typu prawa jest orzecznictwo sądowe (w danym typie sprawy, po raz pierwszy - precedens)  |  |  | 
| začněte se učit |  |   wynikające z wierzeń normy o charakterze etyczno-prawnym, wiążące dla wyznawców danej religii  |  |  | 
| začněte se učit |  |   zgodne oświadczenia woli; umowa to stan faktyczny polegający na złożeniu dwóch lub więcej zgodnych oświadczeń woli, które zmierzają do wygenerowania zmian w uprawnieniach lub obowiązkach podmiotów zawierających umowę  |  |  | 
| začněte se učit |  |   próba połaczenia prawa stanowionego i prawa zwyczajowego (głównie w byłych koloniach)  |  |  | 
|  začněte se učit Struktura sądów powszechnych w Polsce  |  |   sąd rejonowy (gmina/kilka gmin - sąd I instancji - II w przypadku wykroczeń); sąd okręgowy (min. 2 sądy rejonowe - sąd I instancji dla zbrodni i niektórych występków - są II instancji dla apelacji od wyroków sądów rejonowych); sąd apelacyjny (min. 2 sądy okręgowe - sąd II instancji od orzeczeń sądów okręgowych); Sąd Najwyższy (terytorium RP, z siedzibą w Warszawie)  |  |  | 
| začněte se učit |  |   najwyższy organ władzy sądowniczej w Polsce; sąd właściwy dla rozpoznania kasacji od wyroków kończących postępowanie sądowe; stwierdza prawomocność wyborów i referendów ogólnokrajowych; rozstrzyga zagadnienia prawne  |  |  | 
|  začněte se učit Struktura sądów wojskowych w Polsce  |  |   Wojskowy Sąd Garnizonowy (garnizon/kilka garnizonów - odpowiednik sądu rejonowego); Wojskowy Sąd Okręgowy (min. 2 garnizony - odpowiednik sądy rejonowego II instancji); Izba Wojskowa Sądu Najwyższego (teren całego kraju - rozpatrywanie apelacji i kasacji od wyroków w sądach wojskowych I i II instancji)  |  |  | 
|  začněte se učit Przestępstwa rozpatrywane przez sądy wojskowe  |  |   przeciwko obowiązkowi pełnienia służby wojskowej; przeciwko dyscyplinie wojskowej; przeciwko postępowaniu z podwładnymi; przeciwko zasadom pełnienia służby; przeciwko mieniu wojskowemu; przeciwko organowi wojskowemu lub innemu żołnierzowi; przestępstwa pełnione podczas lub w związku z pełnieniem obowiązków służbowych, w obrębie danego obiektu wojskowego, ze szkodą dla instytucji wojska  |  |  | 
| začněte se učit |  |   wojewódzkie (I instancji - jedno lub kilka województw); Naczelny Sąd Administracyjny (sąd kasacyjny dla orzeczeń sądów wojewódzkich)  |  |  | 
| začněte se učit |  |   cywilny (prawo cywilne); gospodarczy (prawo gospodarcze); grodzki (wykroczenia); karny (prawo karne); ksiąg wieczystych (prawo własności w zakresie nieruchomości); pracy (prawo pracy); rodzinny i ds. nieletnich (prawo rodzinne i opiekuńcze)  |  |  | 
| začněte se učit |  |   odwołanie od wyroku sądu pierwszej instancji do sądu drugiej instancji  |  |  | 
| začněte se učit |  |   odwołanie od ostatecznego wyroku sadu drugiej instancji do najwyższego organu sądowego  |  |  | 
|  začněte se učit Zasady postępowania procesowego  |  |   zasada domniemania niewinności (oskarżony pozostaje niewinny do udowodnienia winy); zasada obiektywizmu (sędzia zobowiązany jest do całkowitej bezstronności); prawo do obrony (przysługuje każdemu, jeżeli oskarżonego nie stać, jest mu przydzielany obrońca z urzędu, oskarżony może również bronić się sam); zasada kontradykcyjności (obie strony procesu mają prawo do równego udziału w procesie i przysługują im te same prawa); zasada publiczności (jawność procesu, chyba że sąd postanowi inaczej dla do  |  |  | 
|  začněte se učit Obywatel styka się z sądem w charakterze:  |  |   poszkodowanego; oskarżonego; podejrzanego; świadka  |  |  | 
|  začněte se učit Prawa i obowiązki obywatela w postępowaniu sądowym określają  |  |   Konstytucja RP; Powszechna Deklaracja Praw Człowieka; kodeks postępowania - cywilnego, karnego, administracyjnego  |  |  | 
| začněte se učit |  |   grzywna; ograniczenie wolności; pozbawienie wolności (miesiąc do 15 lat); 25 lat pozbawienia wolności; dożywotnie pozbawienie wolności  |  |  | 
|  začněte se učit Środki karne (kodeks karny)  |  |   pozbawienie praw publicznych; zakaz zajmowania określonego stanowiska, wykonywania określonego zawodu, prowadzenia określonej działalności gospodarczej; zakaz prowadzenia pojazdów; przepadek mienia; obowiązek naprawienia szkody; nawiązka; świadczenie pieniężne; upublicznienie wyroku  |  |  | 
| začněte se učit |  |   zbrodnia (kara pozbawienia wolności na czas nie krótszy niż 3 lata); występek (grzywna powyżej 30 stawek dziennych, kara ograniczenia wolności albo kara pozbawienia wolności przekraczająca miesiąc)  |  |  |