Prawo karne

Prawo karne

jest to zespół norm (gałąź prawa), który reguluje stosowanie kar wymierzanych przez państwi za czyny podlegające odpowiedzialności karnej

Ważne daty prawne

6 czerwca 1997- kodeks karny, kodeks postępowanja karnego, kodeks wykonawczy, 20 maj 1971- kodeks wykroczeń, 1999- kodeks karny skarbowy

Kara

dolegliwość wymierzona sprawcy. Kara to paleta możliwych reakcji państwa na popełnione przestepstwa lub wykroczenia

1. Cele Kary

Represyjna- zaspokojenie społecznego poczucia sprawiedliwości i sankcjonowanie osoby które popełniła czyn zabroniony

2. Cele Kary

Prewencyjna- korzystnie wpływa na opinie publiczną i sprawcę. odstraszająca

3. Cele Kary

kompensacyjna- naprawienie lub zmniejszego społecznego zła

4. Cele Kary

Resocjalizacyjna- umożliwienie sprawcy powrotu do społeczeństwa

5. Cele Kary

Izolacyjna- oddzielenie przestępcy od społeczeństwa w celu zapobiegania kolejnym czynom zabronionym

1. Działy prawa karnego

materialne- normy określające kwestie odpowiedzialności karnej za popełnienie czynu zabronionego

2. Działy prawa karnego

procesowe (formalne)- normy regulujące postępowanie karne m. in kwestie zasad procesu karnego, przesłanek procesowych czy uczestników procesu karnego-> służy do realizacji prawa karnego materialnego

3. Działy prawa karnego

wykonawcze- normy regulujące wykonywanie orzeczeń wydanych w postępowaniu karnym i w sprawach o wykroczenia

Prawo wykroczeń

kary za wykroczenie- (od 5 do 30dni) w areszcie, ograniczenie wolności, grzywna od 20 do 5000zł

Prawo Karne skarbowe

czyn godzący w interes fiksalny Skarbu Państwa(przestępstwa i wykroczenia podatkowe)

Prawo dyscyplinarne i odpowiedzialności zawodowej

zasady potępienia w danych zawodach np. wyrzucenie z zawodu

1. Najważniejsze zasady prawa karnego materialnego oraz procesu karnego!

zasada odpowiedzialności karnej za czyn- jednostka odpowiada tylko za swoje działania zabronione przez przepisy

2. Najważniejsze zasady prawa karnego materialnego oraz procesu karnego!

Zasada winy- nie popełnja przestępstwa sprawca, któremu nie można przepisać winy w czasie czynu

3. Najważniejsze zasady prawa karnego materialnego oraz procesu karnego!

zasada subsydiarności prawa karnego- jeżeli jest inny, mniej dolegliwy środek do osiągnięcia tych samych celów, to należy z niego skorzystać

zasada ultima ratio prawa karnego

środek ostateczny, prawo karne „wjeżdża” na samym końcu, kiedy inne dziedziny prawa nie są w stanie sobie poradzić

5. Najważniejsze zasady prawa karnego materialnego oraz procesu karnego!

zasada odpowiedzialności indywidualnej i osobistej- okoliczności osobiste, wyłączające lub łagodzące albo zaostrzające odpowiedzialność karną, uwzględnia się tylko co do osoby, której dotyczą

6. Najważniejsze zasady prawa karnego materialnego oraz procesu karnego!

zasada humanitaryzmu- art. 3 KK „kary oraz inne środku przewidziane w tym kodeksie stosuje się z uwzględnieniem zasad humanitaryzmu w szczególniści z poszanowaniem godności człowieka”

7. Najważniejsze zasady prawa karnego materialnego oraz procesu karnego!

nieznajomość prawa szkodzi (ignorantia iuris nocet)

8. Najważniejsze zasady prawa karnego materialnego oraz procesu karnego!

Prawo nie działa wstecz (lex retro non agit)

1. Zasady postępowania karnego

zasada prawdy materialnej- podstawą wszelkich rozstrzygnięć powinny stanowić ustalenia faktyczne zgodne z rzeczywistością

2. Zasady postępowania karnego

zasada obiektywizmu- organy prowadzące postępowanie karne są obowiązane badać oraz uwzględniać okoliczności przemawiające zarówno na korzyść jak i na niekorzyść oskarżonego

3. Zasady postępowania karnego

zasada swobodnej oceny dowodów- organy postępowania kształtują swe przekonanie na podstawie wszystkich przeprowadzonych dowodów ocenianych swobodnje z uwzględnieniem zasad prawidłowego rozumowania oraz wskazań wiedzy i doświadczenia zyciowego

4. Zasady postępowania karnego

zasada kontradyktoryjności- zakłada istnienie dwóch przeciwstałych stron procesowych toczących spór

5. Zasady postępowania karnego

zasada domniemania niewinności

6. Zasady postępowania karnego

zasada wysłuchania drugiej strony (audiatur et altera pars)

7. Zasady postępowania karnego

Zasada prawa do obrony- oskarżony może mieć max trzech obrońców

8. Zasady postępowania karnego

zasada rozstrzygania wątpliwości na korzyść oskarżonego (in dubio pro reo)

9. Zasady postępowania karnego

Zakaz analogii (na niekorzyść sprawcy)

10. Zasady postępowania karnego

zakaz orzekania dwa razy w tej samej sprawie (ne bis in idem)

11. Zasady postępowania karnego

zasada ustności

Trzy części kodeksu karnego

część ogólna (podstawowa), część szczegółowa (poszczególne przestępstwa) i część wojskowa

Co to jest przestępstwo?

Przestępstwem jest czyn człowieka zabroniony pod groźbą kary przez ustawe obowiązująca w czasie jego popełnienia, bezprawny, zawiniony oraz społecznie szkodliwy w stopniu większym niż znikomy

Nie stanowi przestępstwa czyn zabroniony którego społeczna szkodliwość jest znikoma

Nie popełnia przestępstwa sprawca czynu, jeżeli nie można mu przepisać winy w czasie czynu

Czym jest wina w rozumieniu karnym?

możliwość postawienia komuś zarzutu że mógł postąpić w sposób dozwolony przez prawo, a mimo tego dopuścił się czynu zabronionego

Przestępstwa dzielą się na:

umyślne i nieumyślne

Przestępstwo umyślne

kiedy sprawca działał umyślnie, świadomie popełnił lub chciał popełnić dane przestępstwo (zamiar bezpośredni) lub przewidywał jego popełnienie i się na to zgodził (zamiar ewentualny inaczej wynikowy)

Przestępstwo nieumyślne

przestępca popełnił je niechcący

Zbrodnia

jest to czyn zagrożony karą pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3 lub karą surowszą. Można ją popełnić tylko umyślnie

Występek

Jest to czyn zabroniony zagrożony grzywną powyżej 30 stawek dziennych albo powyżej 5tys zł, karą pozbawienia wolności przekraczającą miesiąc albo karą ograniczenia wolności przekracającą miesiąc. Występek można popełnić także nieumyślnie

Kto ponosi w polsce odpowiedzialność karną?

Odpowiedzialność karną według polskiego prawa ponoszą co do zasady sprawcg którzh popełnili czyng zabronione po ukończeniu 17 lat

W jakich przypadkach wiek odpowiedzialności karnej się zmienia?

po ukończeniu 15 lat- za pewne najcięższe przestępstwa (np zabójstwo, gwałt, zamach na życie prezydenta) a w szczególnych postaciach zabójstw (np ze szczególnym okrucieństwem) to już w wieku 14 lat

1. Zasada wymiaru kary dla osób niepełnoletnich i młodocianych

wymierzając kare nieletniemu albo młodocianemu sąd kieruje się przede wszystkim tym, aby sprawce wychować. Wobec sprawcy który w czasie popełnienia przestępstwa nie ukończył 18 lat, nie orzeka się kary dożywotniego pozbawienia wolności

2. Zasada wymiaru kary dla osób niepełnoletnich i młodocianych

orzeczona kara wobec nieletniego nie może przekroczyć 2/3 górnej granicy ustawowego zagrożenia

3. Zasada wymiaru kary dla osób niepełnoletnich i młodocianych

śtodek poprawczg to umieszczenie nieletniego w zakładzie poprawczym. Jest to środek stosowany wobec osoby, która dopuściła się czynu karalnego po ukończeniu 13 lat, jeśli przemawia za tym wysoki stopień demoralizacji tej osoby oraz okoliczności

4. Zasada wymiaru kary dla osób niepełnoletnich i młodocianych

Nieletni odpowiada co to zasady przed sądem rodzinnym, a przed sądem powszechnym w przypadku gdy wszczęto postępowania po ukończeniu przez niego 18 roku życia, gdy popełnił czyn zagrożony karą wraz z osobą dorosłą i gdy łaczne rozpatrywanie

Jakie są stosowane środku wychowawcze?

upomnienie zobowiązanie do naprawienia szkody, do przeproszenia poszkodowanego, zakaz przebywanje w określinych środowiskach lub miejscach, nazdór rodzica, kurator

Kiedy się stosuje takie środki wychowawcze?

Środki wychowawcze stosuje się wobec nieletniego, który w chwili czynu nie ukończył 13 lat oraz w stosunkach do nieletniego który 13 lat ukończył ale zastosowanie wobec niego środka poprawczego jest niecelowe

Przestępstwo można popełnić na dwa sposoby:

działanie- aktywność, wpływ na rzeczywistość zewnętrzną lub zaniechanie- bierność, kiedy oczekiwana jest aktywność

Są trzy rodzaje uszczerbku na zdrowiu

ciężki- pozbawienie wzroku, słuchu, mowy; średni- trwający dłużej niż 7 dni ale nie będący uszczerbkiem ciężkim; lekki- trwający nie dłużej niż 7 dni

Przestępstwo skutkowe z zaniechania

odpowiedzialności karnej za przestępstwo skutkowe popełnione przez zaniechanie podlega ten tylko, na którym ciążył prawny szczególny obowiązek zapobiegnięcia skutkowi

Zasady stosowania kodeksu karnego

Jeżeli w czasie orzekania obowiązuje ustawa inna niż w czasie popełnienia przestępstwa, stosuje się ustawę nową jednkaże należy stosować ustawe obowiązującą poprzednio, jeżeli jest względniejsza dla sprawcy

mechanizm redukcyjny

Jeżeli według nowej ustawy za czyn objęty wyrokiem nie można orzecz kary w wysokości kary orzeczonej, wymierzoną karę obniża się do wysokości najsurowszej kary możliwej do orzeczania na podstawie nowej ustawy

Jeżeli według nowej ustawy czyn objęty wyrokiem nie jest już zagrożony karą pozbawienia wolności, wymierzoną karę pozbawienia wolności podlegają wykonaniu zamienia się na...

grzywne albo kare ograniczenia wolności przyjmując że jeden miesiąc pozbawienia wolności równa się 60 stawkom dziennym grzywny albo 2 miesiącom ograniczenia wolności

Ipso iure- z mocy prawa

Jeżeli według nowej ustawy czyn objęty wyrokiem nie jest już zabroniony pod groźbą kary, skazanie ulega zatarciu z mocy prawa

Zasada terytorialności

ustawę karną stosuje się do sprawcy, który popełnił czyn na terenie RP, jak również na polskim statku wodnym lub powietrznym chyba ze umowa miedzynarodowa stanowi inaczej

Czas i miejsce popełnionego czynu zabronionego

czyn zabroniony uważa się za popełniony w czasie w którym sprawca działał lub zaniechał działania do którego był obowiązany

Czyn ciągły

dwa lub więcej zachowań podjętyh w krótkich odstępach czasu w wykonaniu z góry powziętego zamiaru uważa się za jeden czyn zabroniony