prawo podmiotowe - rozdzial IV

prawo podmiotowe

wynikająca ze stosunku cywilnoprawnego możność postępowania w określony sposób przyznawana i zabezpieczona przez normę prawną, moze byc tez obowiazkiem np wladza rodzicielska

koncepcja prawnonaturalna

prawa podmiotowe są ważniejsze niż normy prawne ich systemu, mają pierwszeństwo

koncepcja pozytywistyczna

prawa podmiotowe to pochodne systemu norm stanowionych przez organy państwa

komcepcja umiarkowanego pozytywizmu

uznaje prorytet norm prawa stanowionego przez organy kompetentne nad prawami podmiotowymi - prawa podmiotow są wyznaczane przez obowiazujący systen prawny - ale muszą być zgodne z pewnymi powszechnie akceptowanymi wartosciami

stosunek cywilnoprawny

składa się z prawa podmiotowego i odpowiadającego mu obowiązku

stos. prosty

jednej stronie przysluguje prawo podmiotowe, z ktorym sprzeżony jest obowiązek drugiej strony

stos. złożony

każdej stronie przysługuje zarazem prawo podmiotowe skuteczne wobec drugiej strony (strona jesr uprawniona i zobowiązana zarazem)

elementy stosunku cywilnoprawnego

1. podmioty 2. przedmiot 3. treść (prawo podmiotowe i obowiazek)

uprawnienie

wyrozniony element PP, blizsze wyznaczenie zachowania objetego prawem podmiotowym

rodzaje uprawnień

roszczenia, uprawnienia kształtujące, zarzuty

roszczenia

polega na tym, że jakaś indywidualnie wskazana osoba ma obowiązek wykonania świadczenia na rzecz uprawnionego

jakie mogą być roszczenia?

1. wymagalne - termin spelnienia świadczenia upłynął 2. niewymagalne - termin świadczenia jeszcze nie upłynął 3. windykacyjne - o wydanie rzeczy roszczenie nieposiadającego właściciela od posiadajacego niewlasciciela 4. negatoryjne -zaprzestanie naruszen

uprawnienie kształtujące

podmiotowi uprawnionemu przysługuje prawo to zakonczenia lub zmiany stosunku cywilnoprawnego przez jedną czynność prawną. nie wymaga aktywności drugiej strony

obowiązek

polega na konieczności uznania przed podmiot nowej sytuacji prawnej i dostosować do niej swoje postępowanie

zarzut

uprawnienie polegające na odmowie spełnienia roszczenia. chroni interesy osoby, przeciwko której roszczenie jest kierowane

rodzaje zarzutów

1. peremptoryjny - trwały (przedawnienie) 2. Dylatoryjny - przejściowy

skutki zarzutu

zarzut moze trwale (peremptoryjnie) lub przejsciowo (dylatoryjnie) obezwładnić roszczenie; przysluguje tylko w przypadkach przewidzianych prawem

czynność konwencjonalna

zachowanie, któremu przypisano jakieś znaczenie

PP bezwzgledne

skuteczne erga omnes, obowiazek nieingerowania w strefe spraw okreslonych PP, spoczywa na wszystkich

PP wzgledne

skuteczne inter partes, strony mogą je swobodnie kreować np stosunki zobowiązaniowe

zobowiązania realne

podmioty takiego stosunku są ustalane pośrednio przez wskazanie okreslonej sytuacji prawnej w odniesieniu do rzeczy

PP w zobowiazaniach realnych

nie traci cech prawa wzglednego, mimo że zobowiązanym staje się każdoczesny podmiot w określonej sytuacji prawnorzeczowej

prawa akcesoryjne

skonstruowane są dla umocnienia innych praw podmiotowych (samoistnych) i ich tresc jest uzalezniona od praw podmiotowych z ktorymi sa zwiazane np bezwzgledne - zastaw, hipoteka; wzgledne - poręczenie

prawa związane

podmiotem prawa zwiazanego może być tylko podmiot okreslonego prawa wolnego, nie moga byc przedmiotem samodzielnego obrotu prawnego (np służebność drogi), mozna je przenosic na inne podmioty tylko łącznie z tym prawem, z ktorym są zwiazane

prawa majątkowe

prawa rzeczowe, majątkowo małżeńskie, własność intelektualna i wierzytelnosci opiewające na majątek

prawa niemajątkowe

prawa osobiste, rodzinne niemajątkowe

prawa przenoszalne

dopuszczalna jest zmiana ich podmiotów

prawa nieprzenoszalne

niedopuszczalna jest zmiana ich podmiotow

zbywalność

podmiot uprawniony ma kompetencje do przeniesienia przyslugującego mu PP na inne podmioty za pomocą czynnosci prawnej - nie mozna przekształcic zbywalnego PP w niezbywalne i odwrotnie

możliwości

nie mozna ograniczac uprawnień do przenoszenia, zmiany, obciazenia PP zbywalnego, ale mozna sie zobowiazac, że nie dokona się rozporzadzeń związanych z jakimś PP

dziedziczność

po śmierci uprawnionego PP przechodzi na osoby wskazane w testamencie/ustawie - zande inne czynnosci prawne uprawnionego nie mogą pozbawic dziedzicznosci PP (zbywalne)

ekspektatywa

PP tymczasowe, sytuacja prawna, ktora zabezpiecza i przygotowuje przyszle prawo podmiotowe

pierwotne nabycie PP

nie nabywamy tego prawa od okreslonej osoby, lub nabywamy je wbrew woli poprzednika (poprzednio to prawo nie istniało)

PP pierwotne konstytutywne

prawo przedtem nie istniało - zawłaszczenie, stworzenie

PP pierwotne translatywne

nabywamy „od nowa” prawo, ktore juz istniało - wywłaszczenie, zasiedzenie, nacjonalizacja

PP pochodne

prawo nabywamy od poprzednika (nie mozna przeneisc wiecej praw niz sie posiada)

PP pochodne konstytutywne

nabywamy zmienione prawo (z szerszego na weższe), wiec tak na prawdę wycinek prawa, pod warunkiem, że poprzedni własciciel posiadal szersze prawo, z którego mogl xrobic wezsze (ustanowienie użytkowania rzeczy)

PP pochodne translatywne

nabywamy prawo o niezmienionej tresci (przeniesienie włanosci, dziedziczenie)

sukcjesja uniwersalna

nabycie prawa pod tytułem ogólnym, całego lub czesci majątku na podstawie jedego zdarzenia prawnego (dziedziczymy po kimś stol, obraz, szafe, komode (calosc, grupa mebli))

sukcjesja syngularna

nabycie pod tytułem szczególnym, ktora prowadzi do nabycia szczegolnie oznaczonego prawa lub praw podmiotowych (np kupienie 1 mebla z kolekcji w sklepie)

utrata praw podmiotowych

1. zbycie (sprzedaz, przeniesienie na inna osobe) 2. wygasniecie (zbicie wazy, splata dlugu) 3. konfuzja (polaczenie prawa i obowiazku w jednym reku)