otázka |
odpověď |
Ius est ars boni et aequi (Celsus -> Ulpian) začněte se učit
|
|
Prawo jest sztuką (stosowania) tego, co dobre i słuszne
|
|
|
Scire leges non hoc est verba earum tenere, sed vim ac potestatem začněte se učit
|
|
Znać ustawy to nie trzymać się ich słów, ale rozumieć sens i znaczenie.
|
|
|
Quod initio vitiosum est non potest temporis tractu convalescere začněte se učit
|
|
To, co od początku jest wadliwe nie może być uzdrowione z upływem czasu
|
|
|
Nemo plus iuris ad alium transferre potest quam ipse haberet začněte se učit
|
|
Nikt nie może przenieść na innego więcej praw, niż ma sam
|
|
|
Ignorantia iuris nocet, ignorantia facti non nocet začněte se učit
|
|
Nieznajomość prawa szkodzi, nieznajomość faktów nie szkodzi.
|
|
|
Summum ius summa iniuria začněte se učit
|
|
Szczyt prawa to szczyt bezprawia
|
|
|
Dura lex sed lex začněte se učit
|
|
|
|
|
Ius civile vigilantibus scriptum est začněte se učit
|
|
Prawo cywilne jest tworzone dla osób starannych.
|
|
|
Qui suo iure utitur neminem laedit začněte se učit
|
|
Kto korzysta ze swojego prawa, nikogo nie krzywdzi
|
|
|
Iustitia est constans et perpetua voluntas ius suum cuique tribunendi začněte se učit
|
|
Sprawiedliwość jest niezmienną i trwałą wolą zagwarantowania każdemu jego prawa.
|
|
|
Lex retro non agit začněte se učit
|
|
|
|
|
Mulier autem familiae suae et caput et finis est začněte se učit
|
|
Kobieta jest początkiem i końcem swojej rodziny.
|
|
|
Quot generationes, tot gradus začněte se učit
|
|
Ile urodzeń, tyle stopni.
|
|
|
Nasciturus pro iam nato habetur, quotiens de commodis eius agitur začněte se učit
|
|
Dziecko poczęte, ale jeszcze nie narodzone (nasciturus) uważa się za już narodzone, wtedy gdy chodzi o jego korzyść
|
|
|
Mater semper certa est, pater vero est, quem nuptiae demonstrant začněte se učit
|
|
Matka jest zawsze znana, ojcem jest ten, na kogo wskazuje związek małżeński.
|
|
|
Nuptias non concubitus sed consensus facit začněte se učit
|
|
Nie fakt współżycia, ale porozumienie czyni małżeństwo.
|
|
|
... [possessionem] enim rem facti, non iuris esse začněte se učit
|
|
Posiadanie jest rzeczą faktu, a nie prawa
|
|
|
Traditionibus et usucapionibus dominia rerum, non nudis pactis transferuntur. začněte se učit
|
|
Własność rzeczy przenosi się przez wręczenie i zasiedzenie, a nie wskutek samej umowy.
|
|
|
Accessio cedit principali začněte se učit
|
|
Przyrost przypada temu, co główne.
|
|
|
Superficies solo cedit začněte se učit
|
|
To, co znajduje się na powierzchni (gruntu), przypada gruntowi.
|
|
|
Neminem sibi ipsum causam possessionis mutare posse. začněte se učit
|
|
Nikt nie może sam sobie zmienić podstawy prawnej posiadania.
|
|
|
Ei incumbit probatio, qui dicit, non qui negat. začněte se učit
|
|
Ciężar dowodu spoczywa na tym, kto twierdzi, a nie na tym, kto zaprzecza.
|
|
|
Vim vi repellere licet. začněte se učit
|
|
Siłę wolno odeprzeć siłą.
|
|
|
Servitus in faciendo consistere nequit. začněte se učit
|
|
Służebność nie może polegać na działaniu.
|
|
|
Servitus servitutis esse non potest začněte se učit
|
|
Nie można ustanowić służebności na służebności.
|
|
|
Nulli (nemini) res sua servit. začněte se učit
|
|
Nikt nie może mieć służebności na rzeczy własnej.
|
|
|
Servitutis causa debet (esse) perpetua. začněte se učit
|
|
Przyczyna ustanowienia służebności powinna być trwała.
|
|
|
(In aeguali iure) melior est condicio possidentis. začněte se učit
|
|
(Przy równych prawach) lepsza jest sytuacja posiadającego.
|
|
|
Prior tempore potior iure. začněte se učit
|
|
Pierwszy w czasie- lepszy w prawie.
|
|
|
Hereditas nihil aliud est, quam successio in universum ius quod defunctus habuerit. začněte se učit
|
|
Spadkobranie to nic innego, jak wejście w ogół praw, które posiadał zmarły.
|
|
|
... Neque enim idem pro parte testatus pro parte intestatus decedere potest začněte se učit
|
|
Nikt zaś sam nie może umrzeć, pozostawiając pozostawiając dziedzica do części spadku, część zaś beztestamentowo.
|
|
|
Praetor heredes facere non potest začněte se učit
|
|
Pretor nie może czynić (kreować) spadkobiercy.
|
|
|
(Testamentum) ambulatoria est enim voluntas defuncti usque ad vitae supremum exitum začněte se učit
|
|
Testament zmienną jest bowiem wolą zmarłego aż do samego kresu życia.
|
|
|
Semel heres semper heres. začněte se učit
|
|
Kto raz został spadkobiercą, jest nim na zawsze.
|
|
|
Iuris praecepta sunt haec: honeste vivere, alterum non laedere, suum cuique tribuere (Ulpian) začněte se učit
|
|
Nadrzędnymi zasadami prawa są: żyć szlachetnie, innym nie szkodzić, dać każdemu, co mu się należy
|
|
|
Iuris prudentia est divinarum atque humanarum rerum notitia, iusti atque iniusti scientia začněte se učit
|
|
Nauka prawa jest znajomością spraw boskich i ludzkich, wiedzą o tym, co słuszne i niesłuszne
|
|
|
Impossibilium nulla obligatio est/ Ad impossibilia nemo obligatur začněte se učit
|
|
Nikt nie jest zobowiązany do rzeczy niemożliwych
|
|
|
Genus perire non censetur začněte se učit
|
|
Uważa się, że gatunek nie ginie
|
|
|
Species perit ei cui debetur začněte se učit
|
|
Rzecz oznaczona indywidualnie przepada temu, komu się należy
|
|
|
Duae res sunt in obligatione, una in solutione začněte se učit
|
|
W treści zobowiązania istnieją dwa świadczenia, ale wykonanie może być tylko jedno (istota zobowiązania przemiennego = obligatio alternativa)
|
|
|
Una res est in obligatione, duae in solutione začněte se učit
|
|
W treści zobowiązania istnieje tylko jedno świadczenie, ale wykonane mogą być dwa (istota upoważnienia przemiennego = facultas alternativa)
|
|
|
Periculum est emptoris začněte se učit
|
|
|
|
|
Commodum eius esse debet, cuius periculum est začněte se učit
|
|
Korzyść musi przypadać temu, kto ponosi ryzyko
|
|
|
Do ut des začněte se učit
|
|
|
|
|
Do ut facias začněte se učit
|
|
|
|
|
Facio ut des začněte se učit
|
|
|
|
|
Facio ut facias začněte se učit
|
|
|
|
|
Pacta conventa servabo začněte se učit
|
|
Zapowiedź uznania zawartych porozumień nieformalnych
|
|
|
Lis infitiando crescit in duplum začněte se učit
|
|
Sprzeciw/zaprzeczanie w sporze powoduje wzrost zasądzenia na podwojoną wartość
|
|
|
Dies interpellat pro homine začněte se učit
|
|
Termin wzywa za człowieka
|
|
|
Mora debitoris perpetuat obligationem začněte se učit
|
|
Zwłoka dłużnika utrwala zobowiązanie
|
|
|
Ne eat iudex ultra petita partium začněte se učit
|
|
Niech sędzia nie wychodzi ponad żądanie stron
|
|
|
Negantis probatio nulla est začněte se učit
|
|
Zaprzeczający nie musi nic udowadniać
|
|
|
Bona fides non patitur, ut bis idem exigatur (Gaius) začněte se učit
|
|
Dobra wiara nie pozwala występować dwukrotnie z tym samym żądaniem
|
|
|
Ne bis in idem začněte se učit
|
|
Nie dwa razy w tym samym (nie można orzekać dwa razy w tej samej sprawie)
|
|
|
Confessus pro iudicato est začněte se učit
|
|
Kto uznał powództwo, uważany jest za zasądzonego
|
|
|
Res iudicata pro veritate accipitur začněte se učit
|
|
(Prawomocny) wyrok przyjmuje się jako prawdę
|
|
|
Testis unus testis nullus začněte se učit
|
|
Jeden świadek, żaden świadek
|
|
|