rozdział 1, 10, 14

prawo

zbiór norm postępowania ustanowionych lub uznanych przez kompetentne organy państwa.

Funkcje wypowiedzi

wypowiedź ma osiagnac jakis rezultat, informuje o stanie rzeczy, wpłynie na zachowanie, wyraża emocje;

wypowiedzi opisowe

stwierdzają stan faktyczny, przez to że coś stwierdzają mogą być prawdziwe lub fałszywe

wypowiedzi dyrektywalne

mają wpływ na zachowanie osób do których są skierowane, pełnią funkcje sugestywna (są bodźcem do określonego zachowania, nie mozna stwierdzic czy sa prawdziwe lub fałszywe)

dyrektywa celowościowa (teleologiczna)

wyrażenie mówiące co należy zrobić aby osiągnąć dany rezultat, nie jest adresowana do konkretnej osoby, jest to wypowiedź doradzająca co zrobić aby osiągnąć określony stan rzeczy

czynność konwencjonalna

czynność której reguły sensu każą przypisać określony sens kulturowy (sporządzenie testamentu)

reguły sensu

wskazują kto i w jaki sposób może dokonać czynności konwencjonalnej

norma postępowania

wypowiedź która określonym podmiotom (jej adresatom) nakazuje albo zakazuje aby w okreslonych okolicznosciach postępowały w określony sposób

struktura normy postępowania

określenie adresata — określenie okoliczności — nakaz/zakaz zachowania się

adresat normy

ktoś, komu norma nakazuje albo zakazuje określonego zachowania

norma indywidualna

adresata można wskazać imiennie lub nazwa rodzajowa

norma generalna

może mieć wiele adresatów, jednego, albo żadnego

norma konkretna

wyznacza konkretny niepowtarzalny czyn

norma abstrakcyjna

wyznacza zachowanie określonego rodzaju

norma autonomiczna

normodawca stanowi je sam dla siebie

norma heteronomiczna

normodawca stanowi je dla innych podmiotów

normodawca

osoba ustanawiająca normy

zakres zastosowania normy

możliwe przyszłe okoliczności w których norma znajduje zastosowanie

zakres normowania normy

możliwe przyszłe zachowania adresata normy, które ta norma wyznacza do spełnienia

realizacja normy

adresat zachowuje się w sposób wyznaczony przez normę

naruszenie/przekroczenie normy

adresat zachowuje się w sposób niezgodny z normą

rozkazująca postać normy

"zatrzymaj się!” normodawca zwraca się bezpośrednio do adresata

hipotetyczna postać normy

Jeśli A posiadający cechy B, znajdzie się w sytuacji C powinien zrobić D”,

kategoryczna postać normy

“Każdy A posiadający cechy B w okolicznościach C powinien zrobić D”

kiedy norma ma charakter obowiązujący?

norma ma charakter obowiązujący gdy wpływa ona na zachowanie jej adresatów

tetyczne uzasadnienie normy

norma obowiązuje gdy uznał ja (lub jej nie odwołał) ktoś o szczególnej pozycji społecznej, jest obdarzony autorytetem przez adresatów normy

aksjologiczne uzasadnienie normy

norma obowiązuje gdy czyny dobre nakazane przez nią są godne aprobaty, a czyny złe - dezaprobaty

autonomiczne uzasadnienie normy

odwołuje się do ocen własnych osoby która normę uznaje za obowiązującą

heteronomiczne uzasadnienie normy

odwołuje się do ocen autorytetu

norma prawna

norma postępowania, która została ustanowiona lub uznana przez upoważniony organ państwa, u nas są one generalne i abstrakcyjne

trójczłonowa koncepcja normy:

hipoteza —-- dyspozycja —--- sankcja

hipoteza

adresat i okolicznosci

dyspozycja

nakaz lub zakaz postępowania

sankcja

konsekwencja przekroczenia normy

normy niedoskonale

(leges imperfectae) - bez norm sankcjonujących

lex imperfecta

określa adresatowi określone zachowanie ale nie wyznacza sankcji za jej niezrealizowanie

norma sankcjonowana

norma postępowania wyznaczająca określonemu podmiotowi w okreslonych okolicznosciach jakieś zachowanie i jest z nią związana norma sankcjonująca

norma sankcjonująca

określonym adresatom nakazuje wymierzanie sankcji za niezrealizowanie nakazów wyznaczonych w innej normie

norma merytoryczna

zakazuje lub nakazuje jakieś zachowanie

norma kompetencyjna

udziela jakiemuś podmiotowi kompetencji do dokonania określonych czynności konwencjonalnych

realizowanie normy prawnej

nieświadome realizowanie normy prawnej

przestrzeganie normy prawnej

świadome przestrzeganie normy prawnej

motywacja interesowna

do przestrzegania normy podmiot nakłania sankcja

motywacja bezinteresowna

podmiot przestrzega norm poniewaz uwaza ja za słuszną

Na czym opiera się aprobatą i dezaprobatą normy prawnej?

Aprobata i dezaprobata normy prawnej opiera sie na ocenie moralnej.

sytuacja przymusowa

sytuacja wymagająca wyboru jednego zachowań przy czym każde z nich ma niekorzystne następstwa, wybór mniejszego zła

przymus

może mieć charakter fizyczny, psychiczny lub prawny

sankcja skupiona

wymierzana przez powołane do tego instytucje

sankcja rozsiana

spontaniczne reakcje ludzi z określonego środowiska na przekroczone normy

sankcja karna

zło wyrządzane przez państwo temu, kto dopuścił się przestępstwa, pozbawienie dóbr osobistych lub majątkowych

nulla poena sine lege

nie ma kary bez ustawy

rodzaje sankcji karnych, kara

dożywotnie pozbawienie wolności, 25 lat pozbawienia wolności, pozbawienie wolności, ograniczenie wolności, grzywna

rodzaje sankcji karnych, środek karny

pozbawienie praw publicznych, zakaz zajmowania okrelonego stanowiska, zakaz wykonywania określonego zawodu, zakaz prowadzenia określonej działalności gospodarczej, zakaz prowadzenia pojazdów, przepadek przedmiotów, podanie wyroku do publicznej wiadomości

sankcje wymierzane w postępowaniu dyscyplinarnym

upomnienie, nagana, wydalenie studenta z uczelni, zwolnienie nauczyciela akademickiego z pracy,

sankcja egzekucji

w sytuacji gdy adresat nie spełnia ciążących obowiązków, upoważnione do tego organy czynią to w imieniu zobowiązanego obciążając go kosztami

sankcja nieważności

związana jest z nieprzestrzeganiem reguł sensu dokonywania czynności konwencjonalnych u polega na tym, że taka czynność zostanie uznana za nieważna

warunki efektywności sankcji

skuteczne stwarzanie warunków sytuacji przymusowej by oddziaływać na postępowanie adresatów norm

konformizm

przystosowanie swojego postępowania do tego jak w danej sytuacji uważają za właściwe ludzie z określonej grupy społecznej z która chce się identyfikować

oportunizm

podporządkowanie się normom w obawie przed sankcja lub w oczekiwaniu na nagrodę za jej przestrzeganie

legalizm

podporządkowanie się normom prawnym z racji tego że są normami prawnymi

legalizm krytyczny

podporządkowanie się normom prawnym jeśli przewidują one możliwość legalnej zmiany ich treści w przypadku gdy nie spełniają one podstawowych wymagań

podmiot prawa

osoba lub odpowiednio zorganizowana grupa osób która może być nosicielem różnego rodzaju praw i obowiązków

zdolność prawna

zdolność osoby fizycznej do bycia nosicielem praw i obowiązków (posiadania ich)

kiedy nabywa się i traci zdolność prawna?

Człowiek nabywa zdolność prawna w momencie narodzin a traci w momencie śmierci.

nasciturus

płód jeszcze nie narodzony, prawa i obowiązki będą mu przysługiwać w momencie gdy urodzi się zywy

zdolność do czynności prawnych

zdolność do wykonywania czynności konwencjonalnych przez które można nabyć lub stracić określone prawa

kiedy nabywa się zdolność do czynności prawnych?

nabywa się je w momencie uzyskania odpowiedniej dojrzałości warunkującej świadome podejmowanie decyzji

kiedy traci się zdolność do czynności prawnych

kiedy traci się zdolność do świadomego podejmowania decyzji, np na wskutek choroby psychicznej

kiedy nabywa się pełna zdolność do czynności prawnych

w momencie ukończenia 18 r.ż. nie będąc ubezwłasnowolnionym

kto posiada ograniczona zdolność do czynności prawnych

posiadają ja osoby od 13 do 18 r.ż. oraz częściowo ubezwłasnowolnione

kto nie posiada zdolności do czynności prawnych?

osoby poniżej 13r.ż. i osoby całkowicie ubezwłasnowolnione

osoba prawna

jednostki organizacyjne konstruowane na wzór osób fizycznych i wyposażone przez te normy w zdolność prawna i zdolność do czynności prawnych

przykłady osób prawnych - trudniące się działalnością gospodarczą

np. spółki handlowe, banki, przedsiębiorstwa

przykłady osób prawnych - realizujące cele społeczne

stowarzyszenia, szkoły wyższe, związki zawodowe

przykłady osób prawnych - typu korporacyjnego

powstałe w wyniku organizowania się ludzi zmierzających do osiągania określonych celów, płacąc składki lub wnosząc udział tworzą majątek i decydują o jej działalności

przykłady osób prawnych - typu fundacyjnego

zakładane przez założyciele który wyposaża osobę prawną w pierwotny majątek, określa jej cele i strukturę organizacyjną oraz sposób dzialania

przykłady osób prawnych - komunalne

wyposażone w osobowość prawną przez ustawę o samorządzie terytorialnym

sposób powstawania osoby prawnej - tryb erekcyjny

powoływana aktem władzy państwowej, akt kreuje daną osobę prawną

sposób powstawania osoby prawnej - tryb koncesyjny

powstała z inicjatywy jej założycieli pod warunkiem że otrzyma zezwolenie organu państwa

sposób powstawania osoby prawnej - tryb rejestracyjny

uzyskuje osobowość prawną z chwilą wpisania jej do rejestru osób prawnych prowadzonego przez organ państwa

sposoby likwidacji osoby prawnej

na wskutek decyzji kompetentnego organu osoby prawnej (z jej inicjatywy); decyzji kompetentnego organu państwaz który cofa zgodę na działalność osoby prawnej; w drodze ogłoszenia upadlosci