rozdział 3

akt normatywny

zbiór przepisów prawnych odpowiednio uporządkowanych, wydanych przez upoważniony podmiot (np. przez parlament, prezydenta, ministra), wyrażających normy w zasadzie generalne i abstrakcyjne przy czym zbiór opatrzony nazwą (np."ustawa)

akt prawny (znaczenie szerokie)

akt wyrażający zarówno normy generalne i abstrakcyjne, jak i i indywidualne i konkretne. (każdy akt normatywny jest aktem prawnym (nie odwrotnie!)

akt prawny

jedynie taki akt który zawiera normy konkretne i indywidualne (np. wyrok sądu skazujący imiennie określoną osobę na określoną karę). określenia „akt prawny” i „akt normatywny” wykluczają się

przedmiot unormowania

akty normatywne różnią się między sobą przedmiotem unormowania np. jedne regulują ustrój i funkcjonowanie szkół wyższych, inne ochronę powietrza atmosferycznego przed zanieczyszczaniem

pozycja

akty normatywne różnią się między sobą pozycją jaką zajmują w systemie prawa (np. pozycja ustawy jest wyższa niż rozporządzenia jako aktu względem niej wykonawczego, ale niższa w stosunku do konstytucji jako aktu normatywnego)

budowa aktu normatywnego według określonego schematu

przepisy są zamieszczane w aktach normatywnych w wyznaczonej kolejności, nie w sposób dowolny, a każdy akt opatrzony jest tytułem oraz podpisem zazwyczaj tego podmiotu który jest twórcą danego aktu.

Przepis merytoryczny

wyraża normę prawną wyznaczającą czyjeś postępowanie; musi być zamieszczony w określonym kontekście, opatrzony tytułem, zawierać przepis o swoim wejściu w życie, być opatrzonym podpisem

Przepisy uchylające (derogacyjne, „klauzule derogacyjne”)

prawodawca rozstrzyga w nich jakie dawne przepisy prawne uchylić, ażeby uniknąć niezgodności [oraz przepisy przejściowe i dostosowujące]

Przepisy nowelizujące

nowelizują (zmiana treści) inne akty normatywne, tak żeby uzyskać rozwiązania spójne z nowym aktem normatywnym

Przepisy o wygaśnięciu mocy obowiązującej danego aktu

prawodawca w chwili tworzenia aktu decyduje, że normy w nim zawarte będą obowiązywały przez ściśle określony czas

Części (elementy) aktu normatywnego:

1. tytuł 2. przepisy merytoryczne 3. przepisy o zmianie przepisów obowiązujących (nowelizujące) 4 przepisy przejściowe i dostosowujące

Części (elementy) aktu normatywnego c.d

e) przepisy końcowe, na które składają się przepisy uchylające, przepisy o wejściu aktu normatywnego w życie oraz przepisy o wygaśnięciu mocy aktu normatywnego

W akcie normatywnym wyróżniamy:

1. część artykułowaną – zawarte są w niej przepisy prawne2. część nieartykułowana – składają się na nią tytuł aktu, preambuła, tzw. Podstawa prawna oraz podpis

Tytuł aktu normatywnego – przekazuje informacje o:

1. rodzaju aktu (np. ustawa, rozporządzenie) i zazwyczaj o tym kto jest twórcą aktu (prawodawcą) 2. dacie wydania aktu 3. treści tego aktu – jakie sprawy dany akt reguluje

„kodeks”, „prawo”

ustawy, które regulują jakąś obszerną dziedzinę spraw w sposób wyczerpujący, oparty na wspólnych zasadach

„ordynacje”

ustawy, które normują tryb wyborów do Sejmu i Senatu w Polsce

Preambuła (łac. preambulus – idący przodem)

uroczysty wstęp zamieszczony po tytule aktu normatywnego, który normuje jakieś dziedziny spraw szczególnie doniosłych dla życia danej społeczności;

Podstawa prawna

przepis upoważniający do unormowania określonej dziedziny spraw aktem wykonawczym; zamieszcza się ją po tytule aktów normatywnych, które mają charakter wykonawczy względem ustawy;

funkcje podania podstawy prawnej:

1. legitymizuje akt wykonawczy, ponieważ ukazuje, że do jego wydania udzielono stosownego upoważnienia 2. wskazuje, z jaką ustawą akt wykonawczy jest powiązany tematycznie i funkcjonalnie

Wśród przepisów merytorycznych wydziela się:

1. przepisy ogólne – wskazuje się w nich, jakie sprawy są regulowane w danym akcie, a jakie są spod jego regulacji wyjęte, do jakich podmiotów odnoszą się

Wśród przepisów merytorycznych wydziela się: (cd)

2. przepisy merytoryczne szczegółowe – regulowane są w nich poszczególne sprawy; w szczególności wyznacza się komuś określone zachowania

Przepisy o zmianie przepisów obowiązujących

zmianę należy rozumieć nie tylko jako zmianę treści lub brzmienia jakiegoś przepisu, ale także jako dodanie do jakiegoś zbioru przepisów nowych lub uchylenie przepisu albo przepisów.

Przepisy końcowe: (1)

1. przepisy uchylające – takie, poprzez które dokonuje się wyeliminowania jakichś przepisów czy całych aktów normatywnych z systemu prawnego

Przepisy końcowe: (2)

2. przepisy o wejściu aktu normatywnego w życie – jest w nich zawarte adresowane do każdego, kogo to dotyczy, polecenie, od kiedy należy realizować normy zawarte w danym akcie

Przepisy końcowe: (3)

przepisy o wygaśnięciu mocy aktu normatywnego – zamieszcza się je tylko wtedy, gdy prawodawca już w chwili stanowienia danego aktu decyduje, do kiedy ma on obowiązywać

Grupy tematyczne

łączy się w nie przepisy dla uzyskania większej komunikatywności aktu normatywnego; rozdziały -> działy -> tytuły; części -> księgi -> tytuły