Sprawdzian 1

Człowiek jako istota społeczna

Ponieważ nie może żyć poza społeczeństwem, w którym zaspokaja swoje potrzeby i ma możliwość rozwoju.

PODSTAWY ŻYCIA SPOŁECZNEGO

biologiczne i psychologiczne

Biologiczne

postawa, dobrze rozwinięty mózg, zdolność do obróbki narzędzi, stały popęd płciowy

Psychologiczne

potrzeby biologiczne, potrzeba przedłużenia gatunku, potrzeby: Bezpieczeństwa, przynależności, uznania.

POZYCJA SPOŁECZNA

Miejsce danej jednostki w grupie społecznej wynikające z praw i obowiązków.

ROLA SPOŁECZNA

Funkcja danego człowieka w społeczeństwie, wynikająca z pozycji społecznej.

Konflikt ról

Pojawią się gdy, osoba znajduje się pomiędzy dwiema grupami ludzi, wymagającymi od niej odmiennego postępowania.

STATUS SPOŁECZNY

Wartość wynikająca z określonej pozycji i roli społecznej. Rola prestiżu i autorytetu.

ZBIOROWOŚĆ SPOŁECZNA

Zespół ludzi skupionych przestrzennie na pewnym obszarze.

SPOŁECZNOŚĆ

Zbiorowości, w której wykształciły się różnego rodzaju więzi.

WIĘZI

Podstawowe spoiwa między jednostkami, jednostkami a grupami, grupami a grupami.

ELEMENTY WIĘZI

Styczność przestrzenna, łączność przestrzenna, styczność społeczną.

RODZAJE WIĘZI

naturalne, zrzeszeniowe, stanowione, przypisane, dobrowolne, trwałe, nietrwałe, osobiste, rzeczowe, formalne i nieformalne.

GRUPA SPOŁECZNA

Zbiór osób o poczuciu wspólnej tożsamości, występują interakcje, istnieje struktura wewnętrzna i poczucie odrębności.

RODZAJE GRUP SPOŁECZNYCH

Wielkość: małe i duże. Członkonkostwo: ekskluzywne, ograniczone i inkluzywne. Typ więzi: pierwotne i wtórne. Stopień sformalizowania: formalne i nieformalne.

CECHY GRUPY SPOŁECZNEJ

Liczebność, interakcje społeczne, więź społeczna, wspólne cele i wartości, normy grupowe, struktura grupowa, role grupowe, poczucie odrębności i wspólnoty, współdziałanie.

KONFORMIZM

Dopasowywanie się do norm obowiązujących w danej grupie.

Grupy odniesienia

Grupy w relacji, do których jednostka ocenia swoją pozycję w społeczeństwie. Źródło postaw, wartości i norm akceptowanych przez jednostki. Podstawa do ich porównania z wartościami konkurencyjnymi.

Style kierowania grupą

Atokratyczny, demokratyczny i liberalny.

Postawa

Stosunek danej osoby do ludzi i zjawisk.

MECHANIZMY REGULUJĄCE ŻYCIE SPOŁECZNE

Wartości społeczne + normy społeczne.

DEWIACJA

Postępowanie, które nie jest Zgodne z normami i regułami.

Dewiant

Wymykający się z pod norm obywatel.

STYGMATYZACJA

Przypisywanie komuś negatywnych cech, których nie posiada.

ANOMIA

Pojęcie wprowadzone przez E. Durkheina(przełom XIX i XX w.) Polega nie bezprzewiu, osłabieniu norm społecznych. Określany jako Stan sprzeczności między wartościami a normami.

Porządek Społeczny

Zgodność między normami a postępowaniem jednostki.

Kontrola społeczna

Środki zapewniające zachowanie zgodne z normami. System nakazów, zakazów i sankcji. Kontrola: formalna, nieformalno, zewnętrzna wewnętrzna.

SOCJALIZACJA

Proces i wynik procesu przyswajania przez człowieka systemy wartości, norm i wzorców.

Etapy socjalizacji

Pierwotna i wtórna.

Modele socjalizacji

Laissez faire, lepie nie z gliny, konfliktowy, wzajemności.

INSTYTUCJA SPOŁECZNA

Jest zorganizowanym zespołem ludzi, Utróry funkcjonuje w celu realizacji zamierzonych celów i posiada do tego środki materialne, sformalizowane przywództwo i rzeczywiste możliwości działania.

Instytucjonalny charakter rodziny

Realizuje określone zadania, posiada określone przywileje, posiada strukturę, pełni ważne funkcje społeczne, podlelego kontroli społecznej, podlega normom i przepisom egzekwowanych przez państwo.

Ewolucja rodziny

Rodzina tradycyjna---> rodzina demokratyczna---> rodzina przemysłowa---> rodzina przemysłowo-miejska---> rodzina ponowoczesna

WSPÓŁCZESNE MODELE RODZINY

Rodzina nuklearna (mała), Rodzina duża: złożona i wielopokoleniowa, Rodzina pełna i niepełna, Rodzina biologiczna i zastępcza, Rodzina bez małżeństwa, Rodzina patrylinearna i matrylinearna, Monogamia i poligamia.

Nowe formy rodziny

konkubinat, związek partnerski, DINK, kółko przyjacielskie, rodziny homoseksualne.

FUNKCJE RODZINY

prokreacyjna, seksualna, ekonomiczna, opiekuńczo- zabezpieczająca, socjalizacyjna, satysfakcyjna, rekreacyjne i kulturowa.

T YPOLOGIA SPOŁECZEŃSTW

zbieracho- łowieckie, nomadyczne, rolnicze, przemysłowe (industrialne), postindustrialne

Społeczeństwo zbieracho-łowieckie

zbieractwo i łowiectwo, wędrowny tryb życia, niewielkie zbiorowości, ważne relacje rodzinne - wspólne pochodzenie i pokrewieństwo, podział pracy uzależniony od wieku i płci.

Społeczeństwo nomadyczne (pasterskie)

wypas zwierząt, wędrowny tryb życia, duża rola związków rodzinnych i pokrewieństwa, podział pracy uzależniony od wieku i płci.

Społeczeństwo rolnicze

uprawa i hodowla, osiadły tryb życia, wieloletnie siedziby, nowe formy życia społecznego, warsztaty i manufaktury.

Społeczeństwo przemysłowe

powstanie przemysłu, intensywny rozwój miast, wolność osobista i swoboda zawierania umów, nowe grupy społeczne i zawodowe, początki demokratycznego państwa.

Społeczeństwo współczesne

postindustrialne, otwarte, konsumpcyjne, informacyjne, masowe.

Społeczeństwo postindustrialne

zatrudnienie głównie w strefie usług i informacji, automatyzacja i komputeryzacja, produkcji, duża rola specjalistów w wąskich dziedzina, rosnąca mobilność i otwartość ludzi.

Społeczeństwo otwarte

obywatelstwo zamiast poddaństwa, równość i wolność osobista, rola indywidualizmu, konieczność tolerancji, prawne gwarancje praw człowieka.

Społeczeństwo konsumpcyjne

"mieć" zamiast "być", dążenie do dobrobytu, dynamiczny rozwój handlu i usług, handel dobrami intelektualnymi, bezrefleksyina konsumpcja, zakup i konsumpcja jako styl i cel życia.

Społeczeństwo informacyjne

Informacja jako wartość i towar, globalna wymiana danych i informacji, rywalizacja o dostęp do najnowszych technologi, szum informacyjny, konieczność selekcji i weryfikacji informacji, odbiorca zagubiony i bierny.

Społeczeństwo masowe

Masa podobnych jednostek podejmuje podobne decyzje, ujednolicenie wzorów, postow i norm, dostęp do informacji i danych na całym świecie, komercjalizacja, dominacja jednego wzorca gustów, łatwa przyswajalność wzorców kultury masowej.

SPOŁECZEŃSTWO TRADYCYJNE

Najstarsze sposoby gospodarowania, podział pracy na? podstawie tradycyjnych ról płciowych, pielęgnuje odwieczne zwyczaje i tradycje, duża rola religii, hierarchia patriarchalna.

Tradycyjna społeczność wiejska

Sile poczucie wspólnoty, duża rola relacji rodzinnych i sąsiedzchich, kultywowanie tradycji i rytałałów, silna nieformalna kontrolka społeczna.

SPOŁECZEŃSTWO NOWOCZESNE

Większość mieszka w miastach, bardzo zróżnicowane wewnętrznie, skomplikowany podział pracy, duża roIa technologi informatycznych i komunikacyjnych, podważanie ustalonych reguł i wzorców, duża rola mediów i kultury masowej.

RELIGIA

System wierzeń i praktyk, określający relację pomiędzy różnie pojmowaną strefa boską a społeczeństwem, grupą lub jednostką.

Główne religie świata

Chrześcijaństwo, Islam, Buddyzm, Hinduizm, Judaizm.

Postawy wobec religii

wiara, wierzący niepraktykujący, Ateiem, Deizm, Agnostycym.

WYZNANIE

Grupa religijna oparta na jednym zestawie przewod wiary. Jedna religia może mieć wiele wyznań.

Możliwe relacje władzy świeckiej i duchowej -

Państwo wyznaniowe, Religia podporządkowana państwu, Państwo ateistyczne, uprzywilejowania głównego wyznania, Państwo neutrale Światopoglądowo.

Podstawy prawne relacji państwo-kościół katolicki w RP

Konstytucja RP i Konkordat (RP-Stolica Apostolska)