Starożytny Rzym

 0    75 kartičky    kamilawozniakwyrwal
stáhnout mp3 Vytisknout hrát zkontrolovat se
 
otázka odpověď
jakie skutki społeczne niosły podboje w I w p. n. e
začněte se učit
zmiany
spór patrycjusze - plebejusze, upadek małych gospodarstw rolnych, zwiększenie się liczny niewolników
jak nazywał się dowódca Galów pokonany przez Cezara
začněte se učit
Wercyngetoryks
w którym roku Cezar przekroczył Rubikon i co powiedział n
začněte se učit
49 r. p.n.e. - Alea iacta est
jakie tereny obejmowała Italia
začněte se učit
Kraina zwana Italią obejmowała tylko południową i środkową część Półwyspu, a jej granicę z rozciągającą się aż po Alpy Galią Przedalpejską wyznaczała rzeka Rubikon.
opisz rządy Cezara
začněte se učit
Cezar
formal. sprawował ją jako konsul albo dyktator (wł. dyktator. została mu przyznana najpierw na 10 lat, a następnie dożywotnio). zmiany w administracji. zwiększył liczbę senatorów (do 900) i urzędników. Zreformował kalendarz, zniósł część długów.
kiedy zamordowano Cezara
začněte se učit
15 marca 44 r. p.n.e
kim był dla Cezara Oktawian
začněte se učit
Oktawian, wnuk siostry Cezara i jego przybrany syn
gdzie i kiedy Antoniusz i Oktawian pomścili Cezara, pokonując spiskowców
začněte se učit
w bitwie pod Filippi (42 r. p.n.e.)
gdzie i kiedy Oktawian pokonał Antoniusza
začněte se učit
bitwa morska pod Akcjum w 31 r. p.n. e, na zachodnim wybrzeżu Grecji,
Jaka datę uważa się za symboliczny początek pryncypatu
začněte se učit
W dniu 16 stycznia 27 r. p.n. e senat nadał Oktawianowi nowy tytuł Augusta. Owa data uznawana jest za symboliczny początek cesarstwa rzymskiego.
opisz system rządu - pryncypat
začněte se učit
pryncypat (I w. p.n.e.–koniec III w. n.e.).
Oficjalnie senat władał imperium, a August był tylko pierwszym spośród urzędników, republikańską tradycją i w jej ramach. mówiono o nim: princeps („pierwszy”). Był to honorowy tytuł
przyczyny kryzysu w III w
začněte se učit
III w n. e.
wojny, zmiany cesarzy zwiększenie roli pretorianów, epidemie, rekrutacja żołnierzy spośród barbarzyńców
co wiesz o Gotach
začněte se učit
atakowali Bałkany, zdobyli Ateny
germ. plemię za Szwecji, na pocz I w. wyemigrowali na płd-wsch i w III w osiedlili się na stepach na pn. od M. Czarnego. Potem podzielili się na 2 odłamy osiadłe po obu str Dniestru: Ostrogotów = Goci ze wsch i Wizygotów (Goci z zach)
w którym roku Goci zdobyli Ateny
začněte se učit
267 n. e
byli to Herulowie
kiedy żył Dioklecjan
začněte se učit
na pocz. IV w n. e.
co to była tetrarchia
začněte se učit
2. augustów i 2 cezarów
reformy Dioklecjana
začněte se učit
Diocletian's reforms
ufortyfikował liczne miasta, wzmocnił granice, reforma podatkowa, administracyjna
w jakiej bitwie zginął cesarz rozgromiony przez barbarzyńców
začněte se učit
bitwa pod Arianopolem 378 r ne
Bitwa pod Adrianopolem – 9 sierpnia 378 roku, na pn od miasta Adrianopol (obecnie w europejskiej części Turcji). Spotkały się w niej siły wodza wizygockiego i cesarza wschodniorzymskiego Walensa, który zginął w czasie bitwy,
kiedy dokonano podział cesarstwa na część zach i wsch
začněte se učit
395
395 r. n.e. po śmierci cesarza Teodozjusza Wielkiego esarstwo zachodniorzymskie, ze stolicą w Rawennie, i cesarstwo wschodniorzymskie, ze stolicą w Konstantynopolu.
kto założył miasto Konstantunopol
začněte se učit
Konstantyn Wielki
Konstantynopol został założony przez cesarza Konstantyna Wielkiego, który w 324 r. n.e. podjął decyzję o wzniesieniu miasta na miejscu greckiego Byzantionu. W 330 roku awansowało ono na administracyjną stolicę cesarstwa, która kontrolował
jak nazywał się pierwszy germański wódz, który złupił Rzym
začněte se učit
Alaryk 410 z plemiona Wizygotów
Wizygoci zdobyli Rzym i wspólnie z rzyms. niewolnikami przez trzy dni łupili go, podpalając znaczniejsze budynki, oszczędzając przy tym jedynie kościoły[ze względu na fakt, że sami byli arianami[a].
co się stało z Alarykiem po złupieniu Rzymu
začněte se učit
Alaryk zmiarł, ale skarbu nie znaleziono
Alaryk udał się na pd Italii z zamiarem popłynięcia do Afryki. burza zniszczyła ich flotę. Wizygoci udali się z na pn. Podczas drogi pod koniec 410 Alaryk zmarł. Wg legendy pochowano go w korycie rzeki, a wraz z nim cały majątek, jaki zdobył w Italii.
jak nazywał się słynny wódz Hunów
začněte se učit
W połowie V w. n.e. Galię zaatakowali azjatyccy Hunowie pod wodzą Attyli,
kiedy i gdzie powstrzymano Hunów
začněte se učit
451 n e
sojusz Galo‑Rzymian i barbarzyńców: Franków, Alamanów, Burgundów, a nawet Wizygotów (król Teodoryk). Ich pomoc pozwoliła rozbić Hunów w wielkiej bitwie na Polach Katalaunijskich w północno‑wschodniej Francji, w 451 roku n.e.,
który z wodzów plemion barbarzyńskich po raz drugi złupił Rzym
začněte se učit
Genzeryk
W 455 roku król Wandalów w Afryce, Genzeryk, zdobył Rzym i złupił miasto do szczętu.
jaką datę przyjmuje się za koniec Cesarstwa Zachodniorzymskiego
začněte se učit
476 r. n.e.
Odoaker ogłosił się królem na barbarzyńską modłę, detronizując ostatniego cesarza rzymskiego, nieletniego Romulusa Augustulusa, Romulus Augustulus odesłał insygnia cesarskie do Konstantynopola.
w jakiej bitwie zahamowano ekspansję Rzymian na wschód
začněte se učit
9 r. ne
w 9 r. n.e. germańskie plemiona odniosły wielkie zwycięstwo nad Rzymianami w bitwie w Lesie Teutoburskim, na wschód od Renu.
opisz rządy Trajana
začněte se učit
pocz II w ne
Na jego czasy przypada rozkwit Italii jako serca imperium. Zdecydował się na podbój bogatej w metale Dacji na północ od Dunaju. pokonał Partów,. Cesarz utworzył kolejne prowincje: Armenię, Mezopotamię i Asyrię.
wymień 4 dokonania starożytnych Rzymian w zakresie architektury i sztuk
začněte se učit
4
upowszechnienie betonu, zastosowanie kopuły, alfabet łaciński (częściowo przejęty od Etrusków, którzy przejęli go od Greków), podstawy prawa,
zapożyczenie z łaciny, zwykle w postaci wyrazu, frazy lub konstrukcji składniowej[1][2], rzadziej innego elementu
przykłady
začněte se učit
latynizm
wyrazy: akcja, edukacja, mandat frazy: (warunek) sine qua non konstrukcje składniowe: wydaje się odgrywać ważną rolę (zamiast: wydaje się, że odgrywa ważną rolę), pod wpływem łacińskiej konstrukcji nominativus cum infinitivo.
stoicyzm w Rzymie - przedstawiciel
začněte se učit
Seneka Młodszy
początkach cesarstwa stoicyzm zaczął być kojarzony ze środowiskiem senatorów, niechętnych umacniającemu się jedynowładztwu i tęskniących do tradycji republikańskich. nauczyciel i mistrz Nerona. Skazany przez niego na śmierć, popełnił samobójstwo,
w latach 161–180 cesarz rzymski, pisarz i filozof
ojciec Kommudusa, autor Rozmyślań
začněte se učit
Marek Aureliusz
poeta rzymski, często określany mianem największego łacińskiego liryka i mistrza satyry., żył w czasach cesarza Augusta,
začněte se učit
Horacy
zamożna rzymska klasa społeczna, w skład której wchodzili kupcy, przedsiębiorcy, bankierzy, posiadający majątki o wartości minimum 400 000 sestercji (III w. p.n.e.).
Początkowo terminem tym określano obywateli rzymskich, których było stać na zakupienie i utrzymanie konia oraz ekwipunku żołnierza jazdy rzymskiej (dużo droższego od ekwipunku piechura).
začněte se učit
ekwici
Symbolami przynależności do stanu ekwickiego było posiadanie konia (stąd nazwa ekwitów znacząca "jeźdźcy": łac. equus oznacza konia),
w starożytnym Rzymie przewiązany w pasie wełniany ubiór bez rękawów lub z krótkimi rękawami, będący odpowiednikiem greckiego chitonu.
začněte se učit
tunika
historycznie był to wierzchni, lekki strój noszony w starożytnym Rzymie;
začněte se učit
toga
togę przywdziewano na tunikę, pozostawiając przy tym odsłonięte ramię. W średniowieczu stała się ubiorem wykładowców uniwersytetów i ze środowiska akademickiego przeniknęła do kręgów kościelnych i prawniczych.
ur. 15 października 70 p.n.e., zm. 21 września 19 p.n.e.) – rzymski poeta, uważany za jedną z najważniejszych postaci w dziejach światowej literatury, autor Eneidy,
začněte se učit
Wergiliusz
poeta rzymski, często określany mianem najwybitniejszego elegika starożytności
najsłynniejsze dzieło Metamorfozy
začněte se učit
Owidiusz
ur. 3 stycznia 106 p.n.e., zm. 7 grudnia 43 p.n.e.) – pisarz, mówca, polityk, dowódca wojskowy, filozof, prawnik i kapłan rzymski[b].
stojący na czele stronnictwa broniącego republiki przeciw Cezarowi, Jako mówca i pisarz, podziwiany nawet przez wrogów, już za życia odniósł wielki sukces. W średniowieczu na podstawie jego dzieł nauczano retoryki,
začněte se učit
Cyceron
Podkreślał, że większa jest trwałość dowcipu niż siły, więc chętnie oddałby dwa militarne triumfy za dobrze ułożoną mowę
iejsce w starożytnym Rzymie, pozostające poza tzw. murami serwiańskimi, w zakolu Tybru, na zachód od Kapitolu (nie pokrywa się z rione Campo Marzio). Obszar o powierzchni ok. 25 ha w czasach królewskich poświęcony był Marsowi.
w pierwszych wiekach republiki, odbywały się tu masowe imprezy pod gołym niebem: ogłaszany corocznie przez konsulów zaciąg do wojska, zebrania wyborcze
začněte se učit
Pole Marskowe
w starożytnym Rzymie łaźnie publiczne.
Do najsłynniejszych należały zbudowane przez cesarzy: Tytusa, Domicjana, Karakallę, Dioklecjana, Konstantyna.
začněte se učit
termy
Termy zaopatrywane były akweduktami w źródlaną wodę. Pomieszczenia z basenami i sala do wypoczynku ogrzewano gorącym powietrzem rozprowadzanym w przestrzeni pod podłogą,
W starożytnym Rzymie budynek, który stał przy forum i odgrywał rolę hali targowo-sądowej. D
začněte se učit
bazylika
pierwsza konsolidacja prawa zwyczajowego, rzymskiego (nie była to jednak kodyfikacja) dokonana w latach 451-449 p.n.e. Formalnie obowiązywało aż do kodyfikacji justyniańskiej w VI w. n.e.
začněte se učit
Prawo dwunastu tablic
Do kodyfikacji doszło na fali walk plebejuszy z patrycjuszami o wpływ na rządy państwem. Jednym z postulatów plebejuszy było spisanie prawa zwyczajowego. Jego znajomość i interpretacja zarezerwowane były dla pontyfików wywodzących się z patrycjuszy,
w starożytnym Rzymie członek najwyższego kolegium kapłanów, które czuwało nad formalną stroną kultu religijnego i związanych z nimi aktów państwowych
(sporządzali kalendarz, wyznaczali daty świąt i terminy procesowe dies fasti). W skład kolegium wchodzili m.in. westalki.
začněte se učit
pontyfik
Przewodniczył im Pontifex Maximus. Mieli oni budować mosty, czyli łączyć to, co ziemskie z tym, co boskie. Termin Pontifex Maximus przeszedł potem na cesarzy rzymskich, a jeszcze później na papieży Od tego terminu pochodzi pontyfikat,
jedna z trzech części wielkiej kompilacji[1] prawa rzymskiego podjętej w latach 528–534 n.e. przez cesarza Justyniana I Wielkiego.
začněte se učit
Kodeks Justyniana (łac. Codex Iustinianus)
– okrągła świątynia na Polu Marsowym, ufundowana przez cesarza Hadriana w roku 125 na miejscu wcześniejszej z 27 r. p.n.e., zniszczonej w pożarze w 64 r. n.e
začněte se učit
- Panteon
Panteon poświęcony był bóstwom planetarnym a od VII wieku Panteon jest użytkowany jako katolicki kościół 42-metrowa kopuła Santa Maria del Fiore Filippo Bruneleschiego we Florencji została wybudowana na wzór tej z Rzymu.
grupa około 700 portretów na drewnie, które były składane wraz z zabalsamowanymi zwłokami do grobów. Odnalezione zostały na zhellenizowanych terenach Egiptu, głównie na cmentarzyskach w oazie
začněte se učit
portrety mumiowe z Fajum
dstawowa i największa jednostka taktyczna armii rzymskiej złożona przede wszystkim z ciężkozbrojnej piechoty. Odpowiednik współczesnej dywizji.
začněte se učit
legion
W pierwszych trzech wiekach imperium armia rzymska liczyła od 25 do 34 legionów. W wyprawach legionów uczestniczyli również kamieniarze, cieśle, inżynierowie i inni rzemieślnicy (jako oddziały pomocnicze). Dzielił się na kohorty
I wojna punicka i jej skutki
začněte se učit
. I wojna punicka (lata 264–241 p.n.e.)
Była wojną wielkich bitew morskich. W jej wyniku Rzymianie przyłączyli do swego państwa Sycylię. Pokonani Kartagińczycy musieli też zapłacić Rzymianom ogromną kontrybucję, Po kilku latach Rzymianie odebrali im także Sardynię i Korsykę.
II woja punicka - kiedy
začněte se učit
218–201 p.n.e.)
bitwa pod Kannami - kiedy
začněte se učit
216 r. p.n.e
bitwa pod Zamą
začněte se učit
202 r. p.n.e.
skutki II wojny punickiej
začněte se učit
effects of the Second Punic War
artagina oddała Rzymianom Hiszpanię i wyspy na Morzu Śródziemnym. Ponadto przekazała im swoją flotę, podporządkowała politykę zagraniczną Rzymowi oraz zobowiązała się do wieloletniej, ogromnej kontrybucji
III wojna punicka - kiedy
začněte se učit
lata 149–146 p.n.e.
ur. 234 p.n.e. w Tusculum, zm. 149 p.n.e.) – mówca, polityk i pisarz rzymski.
Wsławił się nieprzejednaną wrogością do Kartaginy i ciągłymi nawoływaniami do jej zburzenia[2]. Polegało to m.in. na tym, że każde, wygłaszane na dowolny temat, wystąpienie w Senacie kończył zdaniem: „A poza tym sądzę, że Kartaginę należy zniszczyć”).
začněte se učit
Katon Starszy
ur. 236 p.n.e. w Rzymie, zm. 183 p.n.e. w Liternum) – wódz rzymski z okresu II wojny punickiej, zwycięzca Hannibala w bitwie pod Zamą, dwukrotny konsul Republiki Rzymskiej.
začněte se učit
Scypion Afrykański Starszy
Grek, jeden z największych filozofów i matematyków starożytności, zginął w czasie zdobycia Syrakuz przez Rzymian w okresie II wojny punickiej. Jego śmierć opisał grecki filozof i pisarz Plutarch.
začněte se učit
Archimedes
kiedy Macedonia z Grecją zostały rzymskimi prowincjami.
začněte se učit
146 p.n.e.
podbój Egiptu
začněte se učit
30 p. n. e
kiedy utworzono Galię Przedalpejską
začněte se učit
k II w. p. n. e.
Podbój Celtów i Ligurów zakończył się pod koniec II w. p.n.e. Rzymianie stworzyli w ten sposób podstawy przyszłej prowincji, zwanej Galią Przedalpejską.
Był organizatorem i przywódcą największego w starożytnym Rzymie powstania niewolników (73-71 p.n.e.), w którym wzięło udział od 60 do 100 tys.
začněte se učit
Sparakus
Powstanie zostało krwawo stłumione przez Marka Krassusa, który kazał 6 tys. pojmanych powstańców ukrzyżować wzdłuż drogi via Appia[
jedno z plemion italskich żyjące w regionie ujścia Tybru i Gór Albańskich, od którego pochodzi nazwa regionu Lacjum
začněte se učit
Latynowie
Od północy graniczyli z Etruskami - rzeka graniczna Tyber
skad wzięła się nazwa Toskania
začněte se učit
Toskania
Rzymianie nazywali Etrusków Tuskami, wzięła się dzisiejsza nazwa zamieszkiwanego przez Etrusków regionu – „Toskania”,
skąd wzięła się nazwa Morze Tyreńskie
začněte se učit
Morze Tyrreńskie
Grecy nazywali Etrusków Tyrrenami.
symboliczna data założenia Rzymu
začněte se učit
symbolic date of founding Rome
I trumwirat
začněte se učit
tajne, nieformalne porozumienie zawarte pomiędzy Gajuszem Juliuszem Cezarem, Gnejuszem Pompejuszem i Markiem Krassusem w 60 roku p.n.e.
Celem było doprowadzenie do wyboru Juliusza Cezara na konsula w 59 p.n.e., a następnie nadanie mu na pięć lat namiestnictwa Galii. Rozpadł się wraz ze śmiercią Krassusa w 53 roku p.n.e.
II triumwirat
začněte se učit
porozumienie zawarte w 43 r. p.n.e. pomiędzy Oktawianem, Markiem Antoniuszem i Markiem Lepidusem. Zostało powołane w celu uporządkowania sytuacji w Rzymie po śmierci Gajusza Juliusza Cezara i ukarania jego zabójców.
w jakich latach trwała republika
začněte se učit
od upadku królestwa w 509 pne ] do początku cesarstwa w 27.
reformy przeprowadzone przez braci Grakchów:
starszy zamordowany, młodszy popełnił samobójstwp
začněte se učit
reformy Grakchów
Tyberiusz został trybunem plebejskim w 133 p.n.e. wnosił projekt utworzenia działek dla obywateli z terenów należących do państwa Gajusz Grakchus sprawa aprowizacji Rzymu, rozdawnictwa zboża oraz kwestią odpowiedzialności namiestników prowincji
w starożytnym Rzymie, w okresie republiki był jednym z dwóch najwyższych rangą urzędników wybieranych przez komicje centurialne na roczną kadencję. Był odpowiedzialny za politykę zagraniczną.
začněte se učit
konsul
wyższy urzędnik w Rzymie, w czasie nieobecności konsulów przejmował najwyższą władzę w mieście, mogąc nawet zwoływać posiedzenia senatu. Zasadniczym jednak zadaniem było sądownictwo
začněte se učit
pretor
urzędnik, jego zadaniem było sporządzenie spisu (census) obywateli rzymskich wraz z ich majątkiem (agere censum) oraz przypisanie ich do właściwego tribus, a także centuri
začněte se učit
cenzorzy
Dokonując spisu cenzorzy opierali się przede wszystkim na oświadczeniach składanych przez uprawnionych obywateli, Spisu dokonywano na Polu Marsowym. ustalali listę senatorów na następną kadencję. Prowadzili też spis majątków i ustalali listę ekwitów.
urzędnik - zadania należały nadzór nad porządkiem i bezpieczeństwem w mieście, nad pracami publicznymi i budowlanymi (cura urbis), nadzór nad aprowizacją Rzymu (cura annonae), organizacja igrzysk.
začněte se učit
edylowie
urzędnik sprawujący funkcję sędziego śledczego oraz oskarżyciela publicznego w sprawach karnych. Później powierzono im administrację skarbem publicznym, a funkcje sądownicze przeszły na pretorów i trybunów. t
začněte se učit
kwestor
urząd w republice rzymskiej utworzony w 494 roku p.n.e.[1], którego podstawowym zadaniem była ochrona interesów obywateli, a zwłaszcza plebejuszy przed arbitrażem patrycjuszy w senacie i samowolą urzędników.
začněte se učit
trybun ludowy

Chcete-li přidat komentář, musíte se přihlásit.