techniki legislacyjne

legislacja

proces tworzenia prawa, przepisów prawnych

legislatywa

władza ustawodawcza, parlament

legislator

prawodawca, znawca prawa

technika prawodawcza

umiejętność celowego, racjonalnego, opartego na wiedzy formułowania przepisów prawnych i aktów normatywnych

prawo (definicja pozytywistyczna)

zbiór norm ogólnych pochodzących od kompetentnych organów władzy publicznej, na których straży stoi przymus państwowy

prawo przedmiotowe

całość norm, czyli reguł postępowania, ustanowionych przez kompetentne organy publiczne lub wynikających z prawa zwyczajowego, uznanych i chronionych przez państwo

podział prawa stanowionego

powszechne i miejscowe

prawo (w podejściu technicznym)

instrument służący celowemu sterowaniu procesami społecznymi

funkcje prawa

1) kontrola zachowań, 2) rozdział dóbr i ciężarów, 3) regulacja konfliktów

tekst normatywny

tekst zawierający normę prawną zapisaną w postaci przepisów

rodzaje kontroli zachowań

normatywna i pozanormatywna

tworzenie prawa WAŻNE

podmiot tworzący prawo musi mieć cel i wybrać najlepsze rozwiązanie dla danej społeczności

przed podjęciem decyzji o przygotowaniu projektu aktu należy:

1. wyznaczyć i opisać stan stosunków społecznych w dziedzinie wymagającej interwencji i wskazać pożądane zmiany 2. dokonać analizę aktualnego stanu prawnego

ignorantia iuris nocet

prawo ma wpływ na zachowania tylko, gdy odbiorcy znają jego treść

sposoby na wzmacnianie prawa:

sankcja i gratyfikacja

podział konfliktów

zbiorowe i indywidualne

sposoby rozwiązywania konfliktów:

1. tryb umowny-ugoda pozasądowa 2. tryb mediacyjny-strony wybierają miediatora, zachowanie autonomii stron 3. tryb arbitrażowy-strony wybierają arbitra ale jego decyzja jest wiążąca 4. stryb sądowy-sformalizowany, długi, kosztowny

kryteria oceny prawa

skuteczność (efekty), sprawność (koszty) i użyteczność (korzyści)

behawioralna skuteczność prawa

adresat normy zachował się zgodnie ze wzorem w niej zawartym

psychologiczna skuteczność prawa

warunek konieczny skuteczności behawioralnej, norma prawna wywiera wpływ na przeżycia adresata, co może prowadzić do zachowania zgodnego ze wzorem w niej zawartym

finistyczna skuteczność prawa

skuteczne prawo nie jest jednoznaczne z dobrym prawem, krytyczna ocena przedsięwzięcia z powodu zbyt wysokich kosztów, zbyt długiego czasu oczekiwania, naruszenia powszechnych wartosci

koncepcja wewnętrznej moralności prawa

tworzenie prawa bez szczególnych właściwości treściowych i funkcjonalnych sprawia, że staje się ono normatywnym bezprawiem

Gustav Radbruch

lex iniustissima non est lex

lex iniustissima non est lex

przepisy prawa, które są rażąco sprzeczne powinny być traktowane jakby w ogóle nie obowiązywały

Tomasz z Akwinu

hierarchia praw: 1. prawo boskie (wieczne, pochadzace od Boga) 2. prawo naturalne (efekt rozumnego poznania świata przez człowieka) 3. prawo ludzkie (jego ważność zależy od zgodności z wytycznymi prawa naturalnego)

koncepcja umowy społecznej

rozróżnienie statusu naturalnego od statusu cywilnego, państwowego, który był ograniczony przez umowę społeczną, przedstawiciele: Grocjusz i Pufendorf

Immanuel Kant

etyka bez prawa jest pusta, prawo bez etyki jest ślepe

prawo a moralność - roznice

1. powstanie prawa to proces powstawania aktów normatywnych odgórnie zdefiniowana 2. normy prawne w dowolnym czasie można stworzyć, zmienić lub uchylić 3. naruszenie normy prawnej wiąże się z sankcja obwarpwana przymusem panstwowym

spirala jurydyzacyjna

L. Morawski- wynika przekonania, że błędy regulacji prawnej powinny być usunięte przez inną, bardziej precyzyjna i wszechstronną regulacje.

źródła prawa - z łaciny:

fons iuris

źródła prawa - pojęcie szerokie

wszystkie czynniki wpływające na powstanie prawa, treść jego postanowień i postać

źródła prawa w znaczeniu materialnym

wszelkie czynniki mające wpływ na treść norm prawnych zawartych w poszczególnych aktach prawnych

źródła prawa w znaczeniu formalnym

sformalizowane akty władzy państwowej zawierające przepisy prawne

źródła prawa powszechnie obowiązującego

normy prawne wiążące wszystkich adresatów w danej sytuacji, akty zawierające generalne i abstrakcyjne normy, które tworzą, zmieniaja lub uchylają prawa i obowiązki obywateli i osób prawnych

źródła prawa wewnętrznie obowiązującego

normy wiążące adresatów podległych organowi wydającemu akt, regulują stosunki wewnątrz aparatu administracji publicznej

norma prawna

najmniejszy element prawa stanowiący sensowną całość, reguła postępowania stworzona na podstawie przepisów prawnych, generalna i abstrakcyjna, ogłoszona i chroniona przez państwo, ustanowiona przez kompetentny organ władzy

układy zbiorowe pracy

stanowią instytucję konstytucyjna, nie mogą być sprzeczne z powszechnie obowiązującymi przepisami

źródła prawa zewnętrznego (przykłady):

konstytucją, ustawy, ratyfikowane ustawy międzynarodowe, rozporządzenia, akty prawa miejscowego

rodzaje źródeł prawa - podział że względu na usytuowanie organu stanowiącego akt normatywny

1.źródła stanowione przez podmioty spoza państwa(prawo ue, umowy międzynarodowe), 2. stanowione przez naczelne organy państwa(sejm i senat, prezydent, rada ministrów, prezes RM, misistrowie) 3. przez organy terenowe (ter. organy administracji rządowej)

system źródeł prawa

uporządkowany system, w którym ustalona jest hierarchia i wzajemne relacje między źródłami prawa

system prawa w Polsce?

zamknięty

system prawa musi być oparty na:

hierarchiczności, jedności, spójności, zupełności

wszystkie formy źródeł prawa muszą być zawarte w:

konstytucji

źródła prawa o charakterze wewnętrznym: (przykłady)

uchwały rady ministrów, zarządzenia prezesa RM i ministrów, akty prawa miejscowego o charakterze wewnętrznym, nieratyfikowane ustawy międzynarodowe, regulaminy, instrukcje, wytyczne

konstytucja

ustawa zasadnicza zawierająca normy prawne o najwyższej mocy uprawnienia

ustawa

normatywny akt prawny wydawany przez organ władzy zwierzchniej w państwie (sejm z istotnym udziałem senatu)

cechy ustawy

1. uchwalane w szczególnym, sformalizowanym trybie 2. nieograniczony przedmiotowo zakres normowania 3. podstawowe źródło prawa

podstawowe źródło prawa to:

ustawa

ustawy regulują:

1. obowiązki i uprawnienia obywateli 2. najważniejsze zagadnienia organizacyjno-ustrojowe organów ustawodawczych i administracji państwowej 3. sprawy, które już poprzednio były regulowane ustawą

komu podlega Rządowe Centrum Legislacji?

Prezesowi Rady Ministrów

Na jakiej podstawie wydawane są zarządzenia?

Tylko na podstawie ustaw

tryb uchwalania ustaw:

1. inicjatywa ustawodawcza 2. trzy czytania 3. przekazanie Senatowi 4. przekazanie Prezydentowi 5. ogłoszenie ustawy w Dzinniku Ustaw i wejście w życie

W jaki sposób Sejm uchwala ustawy?

zwykłą większością głosów przy obecności min 50% ustawowej liczby posłów

W jaki sposób Sejm może odrzucić poprawki Senatu w projekcie ustawy?

głosowaniem i bezwzględną większością głosów