Teoria poznania

 0    28 kartičky    miziumiziu
stáhnout mp3 Vytisknout hrát zkontrolovat se
 
otázka język polski odpověď język polski
Teoria (εωρία) jest to:
začněte se učit
(w sensie potocznym) przeświadczenie o czymś (w sensie ścisłym - pierwotnym) uporządkowany zbiór twierdzeń, stanowiący ustalony na danym etapie rezultat poznania jakiejś dziedziny (w sensie ścisłym – wtórnym) = nauka, dyscyplina naukowa lub jej fragment
Poznanie jest to:
začněte se učit
czynność zdobywania informacji o czymś (poznawanie czegoś) rezultat czynności poznawania
Co to jest teoria poznania?
začněte se učit
teoria poznania jest nauką o poznaniu.
Dlaczego Teoria poznania?
začněte se učit
1. Fakt poznania 2. Poznanie należy do istoty człowieka Wszystkim ludziom wrodzone jest pragnienie poznania. (Arystoteles, Metafizyka 980 a). 3. Poznanie jest problematyczne fakt rozbieżności i niezgodności miedzy rezultatami poznawczymi fakt dogmatyczności nauk.
Dlaczego TP jako źródło problematyki teoriopoznawczej.
začněte se učit
fakt rozbieżności i niezgodności miedzy rezultatami poznawczymi fakt dogmatyczności nauk.
Czym jest tp?
začněte se učit
Teoria poznania jest nauką. 3 znaczenia: -Nauka ujęta czynnościowo (funkcjonalnie) -Nauka ujęta systemowo -Nauka ujęta kulturowo czy socjologicznie
Nauka ujęta czynnościowo (funkcjonalnie)
začněte se učit
to zespół czynności poznawczych, zmierzających - w sposób uporządkowany, metodyczny (czyli: systematyczny, planowy, według określonej metody) - do osiągnięcia wiedzy o czymś.
Nauka ujęta systemowo
začněte se učit
to wytwór nauki w znaczeniu 1., czyli uporządkowany układ zdań, zawierających wiedzę interesującą (czyli zaspokajającą ogólnoludzkie potrzeby poznawcze) oraz intersubiektywnie sensowną (czyli: komunikowalną) i intersubiektywnie sprawdzalną (czyli: kontrolowalną przez każdego, odpowiednio przygotowanego człowieka) co do ich prawdziwości lub fałszywości.
Nauka ujęta kulturowo czy socjologicznie
začněte se učit
to dział kultury, określona działalność społeczna i związane z nią instytucje oraz osoby (np. nauka polska, nauka XX wieku itp.).
MOMENTY DETERMINUJĄCE NAUKĘ
začněte se učit
1. Przedmiot 2. Aspekt 3. Cel nauki 4. Metoda naukowa
Przedmiot nauki
začněte se učit
Przedmiot danej nauki to to, co dana nauka bada, o czym w swoich tezach coś orzeka i stwierdza.
Aspekt nauki
začněte se učit
Aspekt danej nauki to charakterystyczny dlań punkt widzenia.
Cel nauki
začněte se učit
Cel nauki: rezultat przedmiotowy, do jakiego zmierza postępowanie badawcze, bądź to, czemu ma ostatecznie służyć poznanie naukowe. Rezultat przedmiotowy: opis porządkujący, a przez to i tłumaczący jakieś dane, rozumienie – tzn. wyjaśnienie lub interpretacja humanistyczna, uzasadnienie. To, czemu ma ostatecznie służyć poznanie naukowe, to można wyróżnić cel czysto teoretyczny oraz praktyczny.
Metoda naukowa
začněte se učit
odpowiedni dobór i układ czynności poznawczych, zmierzający do zbadania danego przedmiotu w określonym aspekcie ze względu na obrany cel.
Konwencja to
začněte se učit
wybór umowa zwyczaj (uzus)
Konwencja charakteryzuje się
začněte se učit
1. potrzebą kreowania czy wyboru wyznacznika konstytuującego system przedmiotów kulturowych, mających walor w pewnym fragmencie świata; 2. niekoniecznością, tzn. że warunki podjęcia decyzji dopuszczają różny wybór formalnie równie możliwych wyznaczników systemów znakowych; 3. niearbitralnością, która zakłada wolność, sprzeciwia się zaś dowolności.
Czym powinna być teoria poznania?
začněte se učit
-Psychologia poznawcza w szerokim rozumieniu to „paradygmat” badań, przypisujący procesom poznawczym główną rolę w opisie i wyjaśnianiu psychologicznych aspektów zachowania człowieka. -W wąskim znaczeniu – podejmuje takie problemy jak: struktura umysłu i jego funkcjonowanie. -Psychologia poznawcza bada procesy poznawcze zachodzące w umyśle, będące narzędziem w budowaniu reprezentacji poznawczej, rozumianej jako system lub systemy plastycznych i aktywnych schematów. -Jako nauka filozoficzna teori
Czym jest metateoria poznania?
začněte se učit
1. Metateoria poznania jest nauką, której przedmiotem jest teoria poznania. 2. Metateoria (czyli: metanauka) jest nauką o nauce: -humanistyczną -filozoficzną -formalną
Problematyka teoriopoznawcza obecna implicite
začněte se učit
obok explicite
Problematyka teoriopoznawcza obecna explicite
začněte se učit
- Heraklit „Złymi świadkami są oczy i uszy ludziom, którzy mają dusze barbarzyńców”. -Platon Formalnie postawił pytanie: co to jest poznanie?, co to jest wiedza? i całkowicie poświęcił mu Teajteta. -Wilhelm Ockham Na pierwszy plan wysunął pytania epistemologiczne i otworzył drogę do ukształtowania się teorii poznania jako odrębnej dyscypliny filozoficznej. - René Descartes - Kartezjusz - Uważa się go za twórcę teorii poznania jako odrębnej dyscypliny filozoficznej Poszukiwał metody, która zapewn
Nazewnictwo teorii poznania
začněte se učit
Na przestrzeni wieków teorię poznania różnie nazywano: gnozeologia lub gnostologia, noetyka, krytyka, kryteriologia, logika materialna, epistemologia, teoria poznania, nauka o poznaniu, krytyka poznania. Niektóre z tych nazw odnoszą się do całej teorii poznania, inne - stanowią jej szczegółowe dyscypliny.
Grecki źródłosłów nazw teorii poznania:
začněte se učit
 (gnosis) - pojmowane jest aktywnie jako: szukanie wiedzy, dociekanie, badanie - zwłaszcza sądowe, oraz pasywnie (biernie): 1. wiedza, poznanie, 2. mądrość, wyższe poznanie; 3. znajomość z kimś; 4. rozpoznanie; 5. źródła, środki poznania 6. poznawalność; 7. rozgłos, sława  (episteme) - ma znaczenie bierne: 1. umiejętność, znajomość, wprawa, biegłość, zręczność w czymś; 2. wiedza, wiedza naukowa, nauka. (oraz  - logos)  (nous) - to zdolność myślenia, myśl, rozum, myślenie intuicyjne  kri
gnozeologia
začněte se učit
W filozofii nowożytnej najwcześniej pojawiła się nazwa gnozeologia. Wprowadził go - po raz pierwszy w języku łacińskim (gnoseologia, sive scientia cognitionis) - w XVIII w. Alexander Gottlieb Baumgarten (1714 - Berlin -1762 Frankfurt n. Odrą).
epistemologia
začněte se učit
Drugi termin, epistemologia, oznacza dyscyplinę filozoficzna, zajmującą się uwarunkowaniami i wartością wiedzy naukowej. Wprowadził go w 1854 James F. Ferrier.
teoria poznania
začněte se učit
Niełatwo podać, kiedy powstał termin teoria poznania w postaci: Erkenntnistheorie. Zapewne w latach dwudziestych lub trzydziestych XIX wieku. Wcześniej, w 1808 roku pojawia się termin Erkenntnislehre. W latach sześćdziesiątych XIX w. dzięki Eduardowi Zellerowi termin Erkenntnistheorie Uzyskał dzisiejsze akademickie znaczenie i akademicką godność.
Krytyka
začněte se učit
Krytyka to nazwa, która w odniesieniu do teorii poznania zawdzięcza swe obywatelstwo w filozofii Immanuelowi Kantowi. W r. 1781 w Rydze ukazało się pierwsze wydanie jego Krytyki czystego rozumu, którą uznano za dzieło teoriopoznawcze. Kantowska Krytyka poznania ma badać roszczenie poznania metafizycznego do ważności niezależnie od wszelkiego doświadczenia
Kryteriologia
začněte se učit
Kryteriologia jest neologizmem tomistycznej szkoły lowańskiej. Dezydery Mercier, (późniejszy kardynał) wydał po raz pierwszy w 1899 r. swe dzieło Critériologie générale ou Théorie générale de la certitude.
Noetyka
začněte se učit
Noetyka to albo teoria poznania, albo teoria poznania umysłowego ( - noetikos- zdolny do myślenia), w przeciwieństwie do estetyki( - aisthesis - zdolność spostrzegania zmysłowego), czyli teorii poznania zmysłowego. Termin noetyka występuje także w neotomizmie.

Chcete-li přidat komentář, musíte se přihlásit.