typologia zaburzeń mowy

składniki mowy ludzkiej

odbiór/rozumienie, jezyk /mowa, tekst/nadawanie

co to język

system znaków służący do porozumiewania sie, składający sie z morfemów, lekfemów i fonemów

co to jest nadawanie

przekaz informacji, budowanie tekstu słownego w postaci fonicznej zgidnie z zasadami danego jezyka

co to jest tekst słowny

tekst słowny to wytwór procesu mówienia

co jest potrzebne aby mówić

aparat artykulacyjny, mózg, słuch

0-10 miesiecy

krzyk, mlaskanie, cmokanie, głużenie(gruchanke). Niemowle śpiewa (guu ugu, uku)

co to jest gaworzenie

dziecko zaczyna prowadzić rozmowy z dorosłym posługując sie prostymi sylabami, dziecko wielokrotnie powtarza identyczne sylaby. gaworzenie bedzie bardziej intensywne jeśli dorosły bedzie zwracać na nie uwage i bedą naśladować dzieci zachęcając do mówienia

głużenie

nie ma szczególnej różnicy miedzy dziećmi słyszącymi a niesłyszącymi

11-12 mies

wypowiedz coraz bardziej przypomina brzmieniem wyrazy danego jezyka

12-18 mies

jeden wyraz zastepuje zdanie a właściwie kilka rożnych zdań np "da"

kiedy u dziecka pojawia sie pierwszy wyraz

międzu 8 a 18 miesiącem życia

8-23 miesiąc

początke wypowiedzi dwujezycznych

zależności moędzy rozwojem mowy a rozwojem fizycznym

głużenie - unoszenie główki gaworzenje - siadanie okres wyrazu- piozycja pionowa

co to jest artykulacja

określone zjawisko fonetyczne dzięki którym wymawiane dźwięki stają się głoskami o ostatecznym kształcie

co to jest afazja

częściowy lub całkowity brak mowy spowodowany uszkodzeniem osrodkowych ośrodków mowy

co to jest ankyloglosja

zbyt krótkie wędzidełko

co to jest Afonia

brak lub niedostateczne powstawanie głosu

co to jest Bradylalia

zbyt wolne tempo mówienia

co to jest lamdacyzm

nieprawidłowości w zakresie realizacji "L"

co to jest paralamdacyzm

zastępowanie głoski "l" przez głoske "j" lub "r"

co to jest mogilamdacyzm

opuszczanie głoski "L"

co to jest lamdacyzm właściwy

deformacja głoski "l"

co to jest giełkot

mowa bez ładu i składu

co to jest jąkanie

zaburzenie rytmu, płynnosci i tempa mówiwnia

co to jest metateza

przestawianie głosek, sylab lub wyrazów w zdaniu

co to jest makroglosja

zdbyt duzy jezyk

co to jest mikroglozja

zbyt mały język

co to jest logorytmika

metoda stosowana w postępowaniu logopedycznym oparta na rytmie i muzyce

co to jest mogilalia (elizja)

głoski są opuszczane kub wgl nie realizowane

co to jest laryngektomia

zabieg czesciowego lub załkowitego usuniecia krtani

co to jest echolalia

niekontrolowane powtarzanie zdań i wyrazów

co to jest deformacja (dyslalia właściwa)

zmiana moejsca artykulacji głosek co powoduje zniekształcenka ich brzmienja

co to jest dyzfazja

czesciowa utrata mowy spowodowana uszkodzenkem struktur korowych odpowoedzialna za czynnosci nadawania i odbioru

co to jest epenteza

wtrącenia głoski, sylab lub grup głoske w wyrazie

co to sa holofrazy

jednowyrazowe zdania, pojedyńcze wyrazy lączone przez słuchacza z kontekstem sytuacyjnym

kinestezja artykulacyjna

uczucie położenia narządów artykulacyjnych, uczucie napięcia mięśnioweg

co to są kompetencje językowe

umiejętość posługiwania się językiem. umożliwia rozumienie jak i produkowanke mowy

co to jest nosowanie

wymawianie głosek ustnuch nosowo

co to jest podniebienie

sklepienie jamy ustnej, twarde, miekkie

co to jest reduplikowanie

powtarzanie głoski, sylaby w wyrazach

co to jest reranie (rotacyzm)

nieprawidłowość w artykulacji głoski "r"

co to jest rynolalia

wymawianie głosek ustnych nosowo lub głosek nosowych ustnie

co to jest seplenienie (sygmatyzm)

nieprawidłowa wymowa głosek dentalizowanych, jednych dwuch lub trzech szeregow (syczący szumiacy, szeleszczący)

co to jest perserwacja

powtarzanie w toku dalszej wypowiedzi uzytego wcześniej słowa

co to jest Paralalia

podstawowe zastępowanie głosek inną często brzmiącą np. sz=s

co to jest słuch fizjologiczny

zdolność odbierania analizy i syntezy wszystkich zjawisk akustycznuch

co to jest słuch fonetyczny

zdolność różnicowania cech głoske, spostrzeganie różnic między głoskami należącymi do tej samej klasy stanowiącymi ten sam fonem

co to jest pamięć słuchowa wyrazu

zdolność do przechowywania w pamięci wzorów słuchowych wyrazów, czyli pamięć ich długości

co to jest orm

zaburzone mówienie, rozumienie lub tylko mówienie bądź rozumienie. proces kształtowania mowy w aspektach fonetycznym, leksykalnym gramatycznym oraz ekspresowym

co to jest profilaktyka logopedyczna

kształtowanie prawidłowej mowy u dzieci. stymulacja w początkach rozwoju mowy tak by nie dopuścic do jakichkolwiek zaburzeń (bańki, wierszyki, smarkanie nosa, właściwa dietac)

co to jest tychylalia

zbyt szybkie tempo mówienia

co to są upodobnienia

zmiana postaci dzwiekowej gloski wynikająca z sąsiedztwa fonetycznego

co to jest słuch fonematyczny

zdolość do kwalifikowania wyróżnionych z potoku mowy głosek jako przynaleznych do określonych fonologicznie zdeterminowanych klas głosek

co to są zaburzenia mowy

nieumiejętność właściwego budowania wypowiedzi lub jej rejestrowania

zaburzenia wedłyg kaczmarka dzieli sie na

zaburzenia treści (dotyczy procesu uogólnienia, abstrakcji i logiki), zaburzenia języka (niemot czyli brak mowy lub afazja) zaburzenia substancji i strony fonetycznej mowy

zaburzenia mowy wystepują w dwóch płaszczyznach

suprasegmentalnej (dotyczy akcentu, rytmu, melodii) segmentalnej (niewłaściwa realuzacja fonemów)

klasyfikacja zaburzeń według Ireny Styczek

zaburzenia zewnetrzen - środowiskowe, noe stwierdza sie defektów anatomicznych, nie są to więc typowe wady wymowy a zsburzenia (jąkanie), zaburzenia wewnątrzpochodne (uszkodzenia struktur korowych powoduje całkowitą lub częściową utratę mowy

co to jest dysglosja

zaburzenia dźwiękowej mowy lub niemożliwość ich wytwarzania na skutek uszkodzenia ośrodków i ich unerwienia

co to jest dysartria

dysfunkcje aparatu artykulacyjnego

co to jest szeplenienie

wypowiadanie Sz zamiast S

co to jest kappacyzm

nieprawidłowa realizacja głoski K, czesto wymiawiana jako T

co to mowa bezkrtaniowa

bezgłos, niewłaściwa realizacja oddechu

co to jest lelanie

wadliwe wymawianie gloski L np. lala- jaja

klasyfikacja według objawów

zakłucenie znajomości języka, zakłucenie w artykulacji głosek, zakłucenie mieszane

co to jest oligofazja

zaburzenia mowy wystepujące u dzieci upośledzonych umysłowo(ubogie słownistwo, monotonna wymowa, trudność w budowaniu zdań)

co to jest alalia rozwojowa

zaburzenia mowy przez uszkodzenie struktur mózgowych jeszcze przed opanowaniem mowy, dzieci takie posługują sie gestami i onomatopejami

czym różni sie wada wymowy od zaburzenia mowy

wada wymowy dotyczy tylko artykulacji a zaburzenia dotycza poziomu wymowy ale również innych poziomów języka np. odmiany wyrazów

przyczyny wad wymowy

niesprawność mięśni języka, upośledzenie ostrości słuchu, trudność w oddychaniu, utrwalenie międzyzbowej pozycji języka, brak siekaczy, nosowanie, nieprawidłowość zgryzowa

wyróżnia sie nosowanie

zamknięte, otwarte, mieszane

rodzaje seplenienia

międzyzębowe (jezyk wsuwa sie między zęby) boczne (język ułożony jest nie symetrucznie) wargowo-zębowe (głoski wymawiane są wargami, charakterystyczne wysunięcie do przodu) nosowe (powietrze wydostaje sie nosem), przyzębne

rodzaje wad zgryzu

tyłozgryz, przodozgryz, zgryz otwarty, zgryz głeboki, szparowatość

dyslalia (alalia)

opóźnienie w przyswajaniu sobie języka na skutek opóźnionego wykształcania się funkcji

dyslalia według genowefy

nieprawidłowośc w realozowaniu jednej głoski, kilku głosek lub nawet wszyskich

czym jest mowa bezdzwięczna

wymawianie głosek dzwięcznych bezdzwięcznie bez drgań wiązadeł głosowych

gammacyzm

nieprawidłowa realizacja głkski g najdzceciej jako d

co to jest betacyzm

nieprawidłowa artykulacja głski b najcześciej jako P

nosowanie otwarte

rozczep podniebienia, krótkie podniebienie a także noeprawidłowa praca zwoerającego pierścienia gardłowego

nosowanie zamkniete

niedrożność jakby nosowo gardłowej

co to jest parasygmatyzm

zastępowanie innej głoski dentalizowanej innymi sz,ż, cz zastepowane s, z,c

mogisygmatuzm

głoski dentalizowane mogą być opuszczane lub w ogóle nie realizowane

rodzaje rotacyzmu

języczkowy (drga języczek kończący podniebienie miękie), boczne międzyzębowy (drga czybek języka włożony między zęby

rodzaje rotacyzmu cz. 2

wargowy (dwuwargowy -drganie dwóch lub jednej warg, wargowo- zębiwe drga dolna warga zbliżona do górnych siekaczy policzkowy -występuje poprzez skierowanje prądu powietrza w bok

rodzaje rotacyzmu cz.3

podniebienny- wymawianu poprzez wibracie podniebienka miękiego gardłowy- wymawianie gardłowo z wibracją języczka i podniebienia miękiego

rodzaje rotacyzmu cz.4

nosowy- realizacja nosowa gloski r zbkiżona do ng krtaniowy- krtaniowe wymawianie r

pararotacyzm

zastępowanie głoski r innymi podobnie brzmiącymi, l ł

mogirotacyzm

opuszczanie lub nie wymawianie głoski r

co to alalia prolągata

deficyt językowy i komunikacyjny ktory nie jesy konsekwencją innych ogrankczeń psychicznych, jest spowodowany (uszkodzeniem w obrebie centralnego układu nerwowego)

ORM jak inaczej sie nazywa

opóźniony rozwój mowy, alalia prolongata, proste opóźnienia w rozwoju mowy, prosty opóźniony rozwój mowy, samoistny opóźniony rozwój mowy

inni specjaliści

audiolog, neurolog, foniatra, psycholog, fizjoterapeuta, terapeuta SI, laryngolog, ortodonta

badania logopedyczne

wywiad, obserwacja, rozumienie, ocena rozwoju mowy inne, oddychanie, wymowa, budiwa i gunkcjonowanie narządow artykulacyjnych

co to są agramatyzmy

przekształcenia końcówek

co to jest bilingwizm

inaczej dwujęzyczność