Uklad kostny

 0    125 kartičky    dariakarczewska
stáhnout mp3 Vytisknout hrát zkontrolovat se
 
otázka język polski odpověď język polski
Anatomia
začněte se učit
z gr. anatomē „sekcja (zwłok), krajanie, dział biologii, nauka zajmująca się badaniem budowy organizmów.
Tworca medycyny
začněte se učit
Hipokrates, który żył w Grecji między rokiem 460 a 360 p.n.e.
Anatomia dzieli sie na:
začněte se učit
prawidłową, patologiczną, topograficzną, radiologiczną
Anatomia prawidlowa
začněte se učit
przedmiotem zainteresowań są zdrowe organizmy
Anatomia patologiczna
začněte se učit
służy do opisania zmian w chorych narządach
Anatomia topograficzna
začněte se učit
przedmiotem zainteresowań jest ułożenie narządów w ciele i względem siebie
Anatomia radiologiczna
začněte se učit
opisuje ciało człowieka na podstawie zdjęć radiologicznych
Organizm człowieka składa się z
začněte se učit
głowy, szyi, tułowia i dwóch par kończyn
Nasze cialo buduja:
začněte se učit
budują komórki, które tworzą narządy
Współpracujące ze sobą narządy tworzą
začněte se učit
układy narządów
Rola narzadow jest utrzymanie takich czynnosci zyciowych jak:
začněte se učit
oddychanie, odżywianie, rozmnażanie, wydalanie, ruch, reagowanie na czynniki środowiska
Komorki w ciele czlowieka
začněte se učit
Kazda z nich pelni określoną funkcję. Są one bardzo małe, niewidoczne gołym okiem. Szacuje się, że jest ich nawet 15 bilionów. Komórki tworzą tkanki, a następnie narządy.
Szkielet
začněte se učit
Wyprostowana postawa ciała oraz poruszanie się jest możliwe dzięki szkieletowi. Tworzy go aż 206 kości (w przypadku dorosłego człowieka), które łączą się ze sobą przy pomocy stawów.
Szkielet pokryty jest
začněte se učit
mięśniami, które kurcząc się i prostując, wprawiają ciało człowieka w ruch.
Ile jest miesni w ciele czlowieka
začněte se učit
Jest ich około 400–500. Stanowią nawet 35% masy ciała u kobiet i 40% u mężczyzn.
W ciele człowieka znajdują się układy:
začněte se učit
ruchu (układ mięśniowy i układ szkieletowy), nerwowy, pokarmowy, oddechowy, krążenia, hormonalny (inaczej wewnątrzwydzielniczy lub dokrewny), naczyniowy (układ krwionośny i limfatyczny), immunologiczny, moczowo-płciowy.
Powloka skorna
začněte se učit
jeden z ukladow w organizmie. To swego rodzaju osłona, która pokrywa całe ciało i oddziela świat zewnętrzny od wewnętrznego. Jest ona zbudowana ze skóry, a także włosów i paznokci.
Anatomia palpacyjna
začněte se učit
wiąże się ściśle ze znajomością położenia poszczególnych struktur organizmu, jakimi są między innymi mięśnie, ścięgna, kości czy nawet narządy wewnętrzne
przykłady narządów, tkanek i części ciała, które można wyczuć poprzez dotyk:
začněte se učit
kości, mięśnie (konieczne jest wywolanie w nim napiecia), ścięgna, naczynia krwionośne, nerwy, narzady wewnetrzne, inne struktury jak np. wiezadla, spojenie lonowe
Palpacja miesni i sciegien
začněte se učit
W przypadku palpacji mięśni oraz ścięgien niezbędna jest znajomość ich przyczepów początkowych i końcowych, a także czynność.
Pozycja anatomiczna
začněte se učit
jest to ustawienie człowieka, do którego odnoszą się osie ciała, kierunki ruchu, płaszczyzny i położenie struktur anatomicznych
Opis pozycji anatomicznej
začněte se učit
Pozycja stojaca, glowa skierowana na wprost, konczyny dolne blisko siebie, stopy w lekkiej rotacji zew., konczyny gorne wyprostowane, swob. Zwieszone wzdluz tulowia, oczy otwarte, zwrocone do przodu, neutralny wyraz twarzy, zamkniete usta
Osie ciala
začněte se učit
Wyróżnia się 3 podstawowe osie ciała, które przecinają się wzajemnie pod kątem prostym: pionowa/dluga, pozioma/poprzeczna, strzalkowa
Os ciala pionowa/dluga
začněte se učit
(axes verticales) – przebiegająca z góry na dół;
Os ciala pozioma/poprzeczna
začněte se učit
(axes transversales) – biegnąca prostopadle do pionowej
Os ciala strzalkowa
začněte se učit
(axes sagittales) – przebieg prostopadły do obu powyższych
Płaszczyzny ciała
začněte se učit
Płaszczyzny ciała przecinają się pod kątem prostym i dzielą ciało człowieka w różnych kierunkach. Wyróżnia się płaszczyzny takie jak: strzalkowa, czolowa, poprzeczna
Plaszczyna ciala strzalkowa
začněte se učit
(planum sagittale) – wyznaczona przez oś strałkową i pionową. W efekcie dzieli ludzkie ciało na 2 połowy: prawą oraz lewą
Plaszczyzna ciala czolowa
začněte se učit
(planum frontale) – wyznaczona przez oś poprzeczną i pionową. W efekcie dzielą one ludzkie ciało na część przednią i tylną
Plaszczyzna ciala poprzeczna
začněte se učit
(planum transversale) – określona przez oś poprzeczną i strzałkową. W efekcie dzielą one ludzkie ciało na część górną i dolną
przedni – tylny
začněte se učit
Anterior – posteriori
brzuszny – grzbietowy
začněte se učit
Ventralis – dorsalis
czaszkowy – doogonowy
začněte se učit
Cranialis – caudalis
położony wewnątrz lub na zewnątrz
začněte se učit
Internus – externus
powierzchowny – głęboki
začněte se učit
Superficialis – profundus
środkowy, pośredni
začněte se učit
Medius, intermedius
pośrodkowy
začněte se učit
Medianus
przyśrodkowy – boczny
začněte se učit
Medialis – lateralis
czołowy
začněte se učit
Frontalis
podłużny
začněte se učit
Longitudinalis
strzałkowy
začněte se učit
sagitalis
poprzeczny
začněte se učit
Transversalis
przebiegający porzecznie
začněte se učit
Transversus
Ruchy anatomiczne
začněte se učit
prostowanie i zginanie; odwodzenie i przywodzenie; nawracanie i odwracanie; unoszenie i obniżanie; zginanie w bok; obracanie.
Opis ruchow anatomicznych
začněte se učit
Wszystkie te ruchy można opisać w odniesieniu do płaszczyzny. W rezultacie – prostowanie i zginanie odnosi się do płaszczyzny strzałkowej, odwodzenie i przywodzenie do płaszczyzny czołowej, zaś nawracanie i obracanie do poprzecznej.
Metoda SFTR
začněte se učit
System SFTR umożliwia jasne i precyzyjne zapisanie zakresu ruchomości za pomocą 3 cyfr, powstała pod koniec lat 60. XX wieku.
SFTR skrot
začněte se učit
S – sagital (płaszczyzna strzałkowa); F – frontal (płaszczyzna czołowa); T – transverse (płaszczyzna poprzeczna); R – rotation (ruchy rotacyjne).
Zakresy ruchu w stawach mierzone są z
začněte se učit
pozycji naturalnego zera, które zostaje uzyskane podczas, gdy pacjent znajduje się w pozycji anatomicznej.
Do układu narządu ruchu zalicza się
začněte se učit
układ szkieletowy oraz układ mięśniowy. Mięśnie szkieletowe kurcząc się powodują ruchy kośćca, zatem stanowią czynny aparat ruchu.
Rozróżniamy kości
začněte se učit
długie, płaskie, krótkie, pneumatyczne i różnokształtne.
Połączenia kości
začněte se učit
Ścisłe (więzozrosty, chrząstkozrosty, kościozrosty), Wolne (stawy)
staw zbudowany jest z 3 niezmiennych struktur:
začněte se učit
powierzchni stawowej, torebki stawowej i jamy stawowej.
Klasyfikacja stawów uwzględnia następujące czynniki:
začněte se učit
liczbę powierzchni stawowych; ukształtowanie powierzchni stawowych; liczbę osi, wokół których wykonywane są ruchy w stawie.
Liczba powierzchni stawowych
začněte se učit
Na podstawie tego kryterium wyróżniono stawy proste i złożone. Stawy proste to takie, w którego utworzeniu biorą udział tylko dwie kości, natomiast stawy złożone tworzą więcej niż dwie kości.
Ukształtowanie powierzchni stawowych:
začněte se učit
kuliste, kulisto-panewkowe, kłykciowe, siodełkowe, zawiasowe, śrubowe, obrotowe, płaskie
Kręgosłup
začněte se učit
łac. Columna vertebralis
Kręgosłup składa się z
začněte se učit
33-34 kręgów ułożonych jeden nad drugim. Kręgi w dolnej części są duże i masywne, wyżej maleją, kręgi szyjne są więc najmniejsze i najdelikatniej zbudowane.
Kregoslup dzieli sie na kilka czesci
začněte se učit
mamy więc 7 kręgów szyjnych, 12 piersiowych, 5 lędźwiowych, 5 kręgów krzyżowych i 3-5 guzicznych. Kręgi krzyżowe człowieka dorosłego zrastają się i tworzą kość krzyżową. Kręgi guziczne są kręgami szczątkowymi.
Długość kręgosłupa
začněte se učit
stanowi u dorosłego mężczyzny 45% długości ciała, najwieksza döl. między 20. a 30. rokiem życia, po czym po 50. roku życia staje się ona coraz mniejsza w efekcie zwiększenia się krzywizn oraz spłaszczenia krążków międzykręgowych
Na przebiegu kręgosłupa wyróżnić mozna
začněte se učit
dwie lordozy: szyjną i lędźwiową, a także kifozę piersiową.
Kręg składa się z dwóch części, jakimi są:
začněte se učit
trzon kręgu, luk kregu
Wewnątrz kręgu pomiędzy trzonem a łukiem znajduje się
začněte se učit
otwór kręgowy. W efekcie, wszystkie otwory razem tworzą kanał kręgowy, w którym przebiega rdzeń kręgowy.
Na łuku kręgowym znajduje się 7 wyrostków:
začněte se učit
wyrostek kolczysty, wyrostki stawowe górne i dolne (parzyste, 2 pary), wyrostki poprzeczne (parzyste 1 para)
Kręgi szyjne
začněte se učit
najmniejsze z kręgów prawdziwych; niski trzon; łuk cienki; trójkątny otwór kręgowy; rozwidlony wyrostek kolczysty
I kręg szyjny
začněte se učit
szczytowy (łac. atlas)
II kręg szyjny
začněte se učit
kręg obrotowy (łac. axis)
Kręgi piersiowe
začněte se učit
ruchomo połączone z żebrami; im niższy kręg tym większy ma trzon; klinowaty kształt trzonów
Kręgi lędźwiowe
začněte se učit
największe z kręgów prawdziwych; trzony mają kształt nerkowaty lub owalny
Kość krzyżowa
začněte se učit
Kość krzyżowa powstaje w wyniku zrośnięcia pięciu kręgów krzyżowych, co zachodzi w wieku 20-25 lat. Ma kształt klina z wierzchołkiem skierowanym w dół.
Na kości krzyżowej wyróżniamy dwie powierzchnie:
začněte se učit
miednicza, grzbietowa
Kość guziczna
začněte se učit
Kość guziczna kształtem zbliżona do trójkąta, składa się z 4 lub 5 kręgów guzicznych.
Krzywizny kręgosłupa w płaszczyźnie strzałkowej
začněte se učit
strzałkowej lordoza szyjna i lędźwiowa oraz kifoza piersiowa
Krzywizny kręgosłupa w płaszczyźnie czołowej
začněte se učit
skrzywienia boczne kręgosłupa
Funkcja kregoslupa:
začněte se učit
narząd podporowy ciała oraz ochrona dla rdzenia kręgowego.
Możliwości ruchowe kręgosłupa
začněte se učit
Zgięcie i prostowanie w płaszczyźnie strzałkowej, które odbywają się dookoła osi poprzecznej, Zgięcia boczne w płaszczyźnie czołowej dookoła osi strzałkowej, Obroty dookoła osi pionowej przechodzącej przez środek jądra miażdżystego, Ruchy obwodzenia
Krążek międzykręgowy
začněte se učit
(zwany potocznie dyskiem) zbudowany jest z pierścienia włóknistego i jądra miażdżystego.
Pierścień włóknisty w krazku miedzykregowym
začněte se učit
Zbudowany jest z 15-25 koncentrycznych pierścieni składających się z równolegle ułożonych włókien kolagenowych. Pierścienie te określa się jako blaszki.
Jadro miezdzyste w krazku miedzykregowym
začněte se učit
Pierścień włóknisty otacza jądro miażdżyste, które jest galaretowatym rdzeniem krążka międzykręgowego.
Główne składniki pierscienia wloknistego i jadra miazdzystego
začněte se učit
Woda stanowi około 80% mokrej masy jądra i 70% mokrej masy pierścienia włóknistego. Kolagen i proteoglikany pełnią funkcje uzupełniające.
Kolageny
začněte se učit
są mechanicznie stabilnymi białkami.
białka niekolagenowe
začněte se učit
lumikan, biglikan, dekorin, fibromodulina
Funkcja pierscienia wloknistego w krążku międzykręgowym
začněte se učit
Pierścień włóknisty odpowiada za utrzymanie w odpowiednim położeniu jądra miażdżystego i zapewnienie wytrzymałości na siły rozciągające. W związku z tym w swoim składzie zawiera aż 70% (suchej masy) kolagenu
Funkcja jadra miazdzystego w krazku miedzykregowym
začněte se učit
jądro miażdżyste zawierające jedynie 20% kolagenu. Odpowiada za rozpraszanie sił ściskających oddziałujących na dysk poprzez wywieranie ciśnienia hydrostatycznego na pierścień włóknisty.
Struktura macierza krążka międzykręgowego
začněte se učit
jest dynamiczną strukturą. Jej składniki są w sposób ciągły degradowane i zastępowane nowymi cząsteczkami. Równowaga między syntezą, degradacją i akumulacją cząsteczek matrycy decyduje o jakości i integralności macierzy dysków.
Wypadnięcie dysku
začněte se učit
Jeśli na skutek przeciążenia lub w procesie naturalnego zużycia dojdzie do pęknięcia krążka, jądro przemieszcza się powodując silne dolegliwości bólowe, ponieważ dochodzi do nacisku na strukturę nerwów.
Wplyw odwodnienia na jadro miazdzyste
začněte se učit
Ważną informacją jest też fakt, że jądra miażdżyste składają się w 90% z wody, więc jeśli dochodzi do odwodnienia pojawiają się zwyrodnienia prowadzące do uszkodzenia struktury krążka, w najgorszym wypadku wspomnianego wyżej pęknięcia.
Dyskopatia
začněte se učit
schorzenie kręgosłupa, w przebiegu którego dochodzi do uszkodzenia krążka międzykręgowego, potocznie nazywanego dyskiem.
Dyskopatia objawy
začněte se učit
Głównym objawem problemów z dyskiem jest ból. Zazwyczaj silny i trudny do zwalczenia, czasem przewlekły, a czasem nagły i ostry. Dyskopatii mogą towarzyszyć również: mrowienie; zaburzenia czucia; kłucie.
Jakich odcinkow dotyczy w % dyskopatia
začněte se učit
Statystyki pokazują, że 60% wszystkich przypadków wypadnięcia dysków dotyczy właśnie tego odcinka. Kolejne 38%. odcinka szyjnego, a pozostałe 2% odcinka piersiowego
Przyczyna dyskopatii
začněte se učit
rozkład siły nacisku na poszczególne kręgi. Poniżej odcinka lędźwiowego znajduje się środek ciężkości człowieka, dlatego w tym fragmencie dochodzi do największych obciążeń i dlatego jest to miejsce tak częstych urazów.
Klatka piersiowa sklad
začněte se učit
W skład klp wchodzi 12 kręgów piersiowych, 12 par żeber i mostek
Anatomia żeber prawdziwych
začněte se učit
7 górnych par łączy się od przodu z mostkiem.
Anatomia zeber rzekomych
začněte se učit
Z żeber rzekomych połączone pośrednio z mostkiem ósme, dziewiąte oraz dziesiąte łączą się z wyżej położonym żebrem, dwa ostatnie nie lacza sie (zebra wolne)
Część chrzęstna KLP
začněte se učit
Stanowi przedłużenie żeber kostnych i istotnie przyczyniają się do zwiększenia sprężystości ścian klatki piersiowej. Z wiekiem chrząstka żebrowa ulega skostnieniu.
Funkcje żeber
začněte se učit
Podstawową funkcją żeber jest ochrona ważnych dla życia narządów wewnętrznych umiejscowionych w obrębie klatki piersiowej (płuca oraz mięsień sercowy) + istotna rola w procesie oddychania
Mostek
začněte se učit
(łac. sternum) jest nieparzystą i spłaszczoną kością. Stanowi środkową część przedniej ściany klatki piersiowej.
Mostek sklada sie
začněte se učit
rekojesc, trzon, wyrostek mieczykowaty
Mostek zbudowany jest z
začněte se učit
istoty gąbczastej zawierającej szpik kostny czerwony, pokrytej dodatkowo cienką warstwą istoty zbitej. Jest ona najgrubsza w górnej części rękojeści.
Funkcja mostka
začněte se učit
bardzo ważną część kośćca, zawiera szpik kostny czerwony, nakłuwa się go w obrębie trzonu celem pobrania szpiku do badań hematologicznych
Czaszka
začněte se učit
(łac. Cranium)
Funkcja kosci czaszki
začněte se učit
Kości czaszki powiązane szwami łącznotkankowymi i chrząstkozrostami stwarzają dla rosnącego mózgowia puszkę kostną, która może się powiększać.
U młodego człowieka można dokładnie podzielić czaszkę na 2 części:
začněte se učit
mozgowa i trzewna.
Czesc mozgowa czaszki:
začněte se učit
skladajaca sie z 8 kosci, potyliczna; klinowa; czołowa; sitowa; ciemieniowe (x2); skroniowe (x2).
Czesc trzewna czaszki:
začněte se učit
nosowe; łzowe; lemiesz; szczęki; jarzmowe; podniebienne; żuchwa; gnykowa; kosteczki słuchowe (młoteczki, kowadełka, strzemiączka); małżowiny nosowe dolne.
Budowa czaszki
začněte se učit
Rozpatrując czaszkę jako całość można odróżnić jej ścianę górną i dolną, przednią i tylną oraz 2 ściany boczne.
Ściana górna czaszki
začněte se učit
Stanowi sklepienie czaszki, w jej skład wchodzą: łuska czołowa, obie kości ciemieniowe i niewielka część łuski potylicznej.
Ściana dolna czaszki
začněte se učit
Stanowi podstawę czaszki.
Ściana przednia czaszki
začněte se učit
Stanowi twarz kostną i posiada mniej więcej owalny kształt
W ścianie przedniej czaszki znajdują się zatoki:
začněte se učit
zatoki czołowe – od strony przednio-górnej w kości czołowe; komórki sitowe – od strony bocznej w kości sitowej; zatoki szczękowe – w szczękach; zatoki klinowe – od strony górno-tylnej jamy nosowej.
Ściana tylna czaszki
začněte se učit
To właśnie na ścianie tylnej znajdują swój przyczep liczne mięśnie karku i grzbietu.
Ściany boczne (2 czesci)
začněte se učit
mózgową – większą; twarzową – mniejszą.
Żuchwa
začněte se učit
Jest największą i najmocniejszą kością twarzy. Stanowi dolny odcinek części twarzowej czaszki, poza tym łączy się z obiema kośćmi skroniowymi. Ta nieparzysta kość jest jedyną kością ruchomą czaszki.
Budowa zuchwy
začněte se učit
Żuchwa składa się z podkowiasto wygiętej części poziomej, czyli trzonu i dwóch symetrycznych części pionowych, czyli gałęzi. Żuchwa ma budowę kości płaskich, gdyż składa się z gęstej istoty gąbczastej, którą otacza dokoła gruba i odporna warstwa zbita.
Staw skroniowo – żuchwowy
začněte se učit
jest symetrycznie parzystym stawem, stanowiącym połączenie żuchwy z czaszką, zawsze poruszającym się równocześnie po obu stronach. Istotną rolę odgrywa krążek stawowy, który oddziela powierzchnie stawowe.
Krążek stawowy w stawie S-Z
začněte se učit
Ma postać owalnej płytki, grubszej na obwodzie niż w środku. Jest zbudowany z chrząstki włóknistej i zrasta się dookoła z torebką stawową
Torebka stawowa w stawie S-Z
začněte se učit
Torebka stawowa kształtem przypomina lekjowaty worek. Ponadto torebka stawowa jest luźna, aby umożliwić wysuwanie się głowy żuchwy do przodu z dołka na guzek stawowy podczas otwierania ust.
Czynności stawu S-Z
začněte se učit
Ruchy w stawie prawym i lewym zawsze zachodzą równocześnie. Wyróżniamy trzy kierunki ruchów: wysuwanie i cofanie żuchwy (ruchy ślizgowe); opuszczanie i podnoszenie żuchwy (ruchy zawiasowe); ruchy boczne (ruchy żucia).
Zablokowanie ssż
začněte se učit
dochodzi w wyniku podwichnięcia krążka stawowego (dysku) bez redukcji, czyli bez samoistnego powrotu do fizjologicznego położenia.
Kości obręczy konczyny dolnej
začněte se učit
Obojczyk (clavicula), Łopatka (scapula)
Część wolna konczyny dolnej
začněte se učit
Kość ramienna, kość łokciowa, kość promieniowa, kości nadgarstka, pięć kości śródręcza, kości palców ręki, kosc ramienna, kość łokciowa, kość promieniowa, kości nadgarstka, pięć kości śródręcza, kości palców ręki
Część górna kończyny dolnej
začněte se učit
Kość udowa jest najdłuższą i jednocześnie najmocniejszą kością całego organizmu, Rzepka chroni staw kolanowy od przodu
Kości goleni
začněte se učit
W skład kośćca goleni wchodzą dwie długie kości: kość piszczelowa (tibia) oraz kość strzałkowa (fibula).
Kości stepu 7 kosci
začněte se učit
skokowa, piętowa, łódkowata, 3 klinowate (przyśrodkowa, pośrednia i boczna), szescienna
Kosci srodstopia
začněte se učit
W skład śródstopia wchodzi 5 kości długich o niewielkich rozmiarach.
Palce stopy charakterystyka
začněte se učit
pod względem liczby, położenia i kształtu odpowiadają kościom palców ręki, również układ otworów i kanałów odżywczych jest identyczny.

Chcete-li přidat komentář, musíte se přihlásit.