Układ pokarmowy cz. 1 - bez zębów

3  1    124 kartičky    Kirjava05
stáhnout mp3 Vytisknout hrát zkontrolovat se
 
otázka odpověď
Skład przewodu pokarmowego
Ilowarstwową budowę ma przewód pokarmowy?
začněte se učit
przewód pokarmowy i duże gruczoły
czterowarstwową
Przewód pokarmowy
Duże gruczoły
začněte se učit
w skład wchodzą jamiste i rurowate narządy ze światłem będącym przedłużeniem środowiska zewnętrznego
duże gruczoły ślinowe - ślinianki, wątroba, trzustka
Pochodzenie i położenie gruczołów
Funkcje wydzielin gruczołów
začněte se učit
z nabłonka przewodu pokarmowego, lecz leżą poza nim
spomagają transport, trawienie oraz wchłanianie produktów trawienia do krążącej krwi i chłonki
Skald przewodu pokarmowego
Warstwy przewodu pokarmowego
začněte se učit
jamę ustną wraz z jej wyposażeniem (językiem i zębami), gardło, przełyk, żołądek, jelito cienkie, jelito grube
1. błona śluzowa, 2. błona podśluzowa 3. błona mięśniowa 4. błona surowicza lub przydanka
Warstwy błony śluzowej
Nabłonki w błonie śluzowej
začněte se učit
nabłonek, blaszka właściwa błony śluzowej, blaszka mięśniowa błony śluzowej
Nabłonek wielowarstwowy płaski w jamie ustnej, przeważającej części gardła, w przełyku, w odbytnicy; W pozostałej części nabłonek jednowarstwowy walcowaty
Z jakiej tkanki zbudowana jest blaszka właściwa przewodu pokarmowego?
Co występuje w błonie podśluzowej przewodu pokarmowego?
začněte se učit
Z tkanki łącznej wiotkiej, a wyjątkowo z tkanki łącznej siateczkowatej w jelicie cienkim i grubym lub z tkanki łącznej zwartej w podniebieniu twardym i dziąśle
1. naczynia krwionośne i limfatyczne, 2. sploty nerwowe Meissnera, 3. skupienia tkanki limfoidalnej w postaci grudek chłonnych
Gdzie pojawia się po raz pierwszy w przewodzie pokarmowym blaszka mięśniowa błony śluzowej?
Ile warstw mieśni gładkich ma blaszka mięśniowa błony śluzowej?
začněte se učit
Od przełyku
2 warstwy - okrężną wewnętrzną oraz podłużną zewnętrzną
Gdzie występuje błona mięśniowa złożona z 3 warstw?
Gdzie występują sploty nerwowe Auerbacha?
začněte se učit
1. górny i środkowy odcinek przełyk, 2. żołądek
W błonie mięśniowej, pomiędzy dwoma warstwami mięśni
Co tworzy błonę surowiczą i przydankę?
Jaki nabłonek pokrywa błonę surowiczą?
začněte se učit
tkanka łączna wiotka
nabłonek surowiczy, jednowarstwowy płaski pochodzenia mezodermalnego
Funckje jamy ustnej
cd
začněte se učit
1. pobieranie pokarmu i jego mechaniczne rozdrabnianie; 2. rozcieranie pokarmu, mieszanie go ze śliną i formowanie kęsów; 3. odbieranie bodźców smakowych (kubki smakowe); 4. trawienie, dzięki enzymom zawartym w ślinie
5. artykulacja mowy, w której ważną rolę odgrywają język i wargi; 6. obrona organizmu przed drobnoustrojami; 7. transport powietrza oddechowego.
Skład jamy ustnej
začněte se učit
przedsionek jamy ustnej, jama ustna właściwa
Przedsionek jamy ustnej
jama ustna właściwa
začněte se učit
ograniczony przez wewnętrzne powierzchnie warg, policzków oraz zewnętrzne powierzchnie zębów i dziąseł
ograniczają wewnętrzne powierzchnie zębów i dziąseł, od góry podniebienie, a od dołu dno jamy ustnej i język
Budowa ściany jamy ustnej
začněte se učit
• błona śluzowa (nabłonek, blaszka właściwa błony śluzowej); • błona podśluzowa; • mięśnie szkieletowe
Gdzie występuje w jamie ustnej nabłonek wielowarstwowy płaski rogowaciejący? 4
Gdzie występuje w jamie ustnej nabłonek wielowarstwowy płaski nierogowaciejący? 5
začněte se učit
1. zewnętrzne powierzchnie warg, 2. część grzbietowa języka (brodawki nitkowate przedniej i środkowej powierzchni języka), 3. dziąsła, 4. podniebienie twarde
1. część przednia podniebienia miękkie, 2. policzki, 3. dno jamy ustnej, 4. część dolna języka, 5. wewnętrzna powierzchnia warg
Jaki nabłonek występuje na podniebieniu miękkim?
Warstwy nabłonka
začněte se učit
Na części przedniej ku jamie ustnej wielowarstwowy płaski nierogowaciejący, a na części tylnej, nosowej nabłonek wielorzedowy migawkowy
podstawna, kolczysta, ziarnista, zrogowaciała
Czym się różni w budowie nabłonek wielowarstwowy płaski rogowaciejący od nierogowaciejącego?
Jakie warstwy są w nabłonku nierogowaciejącym?
začněte se učit
Tym że nierogowaciejący nie ma warstwy ziarnistej i zrogowaciałej
podstawna, kolczysta i złuszczająca się
Z jakiej tkanki zbudowana jest błona podśluzowa?
Gdzie występuje blaszka właściwa zbudowana z tk. łącz, zwartej?
začněte se učit
Z tkanki łącznej wiotkiej
w błonie śluzowej podniebienia twardego oraz dziąsła
Jakie brodawki - wpuklenia do nabłonka, nie uwypuklające go, są krótkie (niskie)? 4
Jakie brodawki - wpuklenia do nabłonka, nie uwypuklające go, są wysokie?
začněte se učit
1. policzków, 2. podniebienia miękkiego, 3. podniebienia twardego 4. na wewnętrznej powierzchni warg - w dodatku jest ich malo
brodawki blaszki właściwej błony śluzowej dziąseł
CO dodatkowego znajduje się w blaszce właściwej błony śluzowej jamy ustnej?
Wymieć gruczoły małe jamy ustnej w blaszce właściwej błony sluzowej?
začněte se učit
1, małe gruczoły jamys ustnej,2. skupienia tkanki limfoidalnej w postaci migdałka podniebiennego
1. wargowe, 2. podniebienne (podniebienia twardego), 3. językowe tylne nasady i jako gruczoły ślinowe Ebnera, 4. migdałkowe, 5. łojowe (kącikowe)
Gdzie nie występuje błona podśluzowa w jamie ustnej?
Gdzie występuje?
začněte se učit
1. podniebienie twarde, 2. dziąsła, 3. grzbietowa powierzchnia języka
Wszędzie indziej
Budowa i cechy błony podśluzowej
Jakie gruczoły występują w błonie podśluzowej jamy ustnej?
začněte se učit
tk. łączna wiotka; w wielu miejscach jamy ustnej nie jest ona wyraźnie oddzielona od bł. śluzowej; zwiększa ruchomość błony śluzowej względem podłoża
1. językowe przednie, 2. policzkowe, 3. podniebienia miękkiego, 4. łojowe podniebienia miękkiego
Czym się różnią naczynia krwionośne w błonie śluzowej a podśluzowej?
Co unaczynia brodawki?
začněte se učit
1. w błonie śluzowej sploty naczyń ułożone są równolegle i mają mniejsze oczka, 2. w błonie podśluzowej są sploty o dużych oczkach
naczynia włosowate odchodzące od splotów bl. właśc. bł. śluzowej
Z czego powstaje jama ustna?
Kiedy pierwotna zatoka jamy ustnej jest ślepo zakończona ektoderma?
začněte se učit
Z pierwotnej zatoki ustnej
w 4-5 tygodniu życia
Co robi błona gębowo gardłowa?
Co rozwija się z 4 par łuków skrzelowych?
začněte se učit
Oddziela zatokę gardłową od od endodermalnej dogłowowej części jelita pierwotnego
wargi, podniebienie twarde i miękkie, język i policzki
Części warg
Wnętrze warg
začněte se učit
1. Zewnętrzna (budowa skóry owłosionej); 2. przejściowa, tzw. czerwień wargowa; 3. wewnętrzna, o budowie błony śluzowej.
mięsień okrężny ust
Część zewnętrzna warg
Czerwień wargowa
začněte se učit
pokryta jest nabłonkiem wielowarstwowym płaskim rogowaciejącym; w tkance łącznej skóry właściwej tej części wargi występują gruczoły potowe, łojowe, korzenie włosów
część przejściowa pomiędzy skórą owłosioną, a błoną śluzową jamy ustnej; pokryta skórą nieowłosioną
Jaki nabłonek tworzy czerwień wargową?
Jakie gruczoły występują w czerwieni wargowej?
začněte se učit
Cienki, wielowarstwowy płaski rogowaciejący w niewielkim stopniu z dobrze rozwiniętą warstwą jasną, zrogowaciała słabo rozwinięta
Jedynie gruczoły kącikowe tzw. plamki Fordyce'a, których komórki układają się w pęcherzyki
Skąd czerwony kolor czerwieni wargowej?
Co nie występuje w czewienie wargowej?
začněte se učit
Przez cienki nabłonek prześwitują liczne naczynia krwionośne znajdujące się w tkance łącznej brodawek skóry właściwej
brak jest gruczołów potowych, łojowych (tylko w kącikach ust) przywłośnych i włosów
Wydzialenie gruczołów łojowych w kącikach warg
začněte se učit
Produkują one łój skórny, wydzielanie holokrynowe, na powierzchnię błony śluzowej
Wewnętrzna powierzchnia warg
gruczoły
začněte se učit
błona śluzowa jamy ustnej, nabłonek wielowarstwowy płaski nierogowaciejący
mieszane, śluzowo-surowicze, z krótkimi przewodami odprowadzającymi wydzielinę na powierzchnię nabłonka w blaszce właściwej
Z czego rozwijają się warga górna?
Z czego rozwijają się warga dolna?
začněte se učit
Z I i II łuku skrzelowego poprzez połączenie ic wyniosłości szękowych i czołowo-nosowych
Z wyniosłości żuchwowych I łuku skrzelowego
Z czego rozwijają się mięśnie warg - okrężny ust?
začněte se učit
Z mezodermy II łuku skrzelowego
Ułożenie wł. mięśniowych w języku
Co zapewnia takie ułożenie?
začněte se učit
ułożenie zarówno podłużne, jak i poprzeczne oraz pionowe
Duża ruchomość języka (niezbędna do formowania kęsów, przesuwania pokarmu i mowy)
Budowa języka
Powierzchnie języka
začněte se učit
Włókna mięśniowe (śródmięsna otoczone tkanką łączną wiotką (omięsna) z licznymi naczyniami krwionośnymi, wł. Nerwowymi, kom. Tłuszcz, przewodami wydzielniczymi)
grzbietowa i brzuszna
Powierzchnia grzbietowa języka - podział
Co znajduje się w okolicy bruzdy granicznej?
začněte se učit
2/3 powierzchni grzbietowej w części przedniej - trzon języka, 1/3 długości języka w części tylnej - nasada języka, oddzielone bruzdą graniczną
brodawki okolone
Opis trzonu języka
Powierzchnia grzbietowa trzonu języka
začněte se učit
pokryty jest błoną śluzową z nabłonkiem wielowarstwowym płaskim; błona śluzowa wytwarza brodawki językowe
grzbietowa brak błony podśluzowej; blaszka właściwa bł. śluzowej ściśle połączona z mięśniami języka, co powoduje jej nieprzesuwalność
Czym się różni budowa trzonu języka od nasady?
začněte se učit
W nasadzie nie ma brodawek językowych, a jest migdałek językowy
Brodawki językowe pierwotne
Brodawki językowe wtórne
začněte se učit
wyniosłości blaszki właściwej błony śluzowej i nabłonka; buduje je dwa rodzaje tkanek: tkanka nabłonkowa i łączna
liczne wpuklenia pod nabłonkiem blaszka właściwa błony śluzowej
Rodzaje brodawek językowych
Podział brodawek ze względu na pełnione funkcje
začněte se učit
1. brodawki nitkowate; 2. brodawki grzybowate; 3. brodawki liściaste; 4. brodawki okolone.
mechaniczne i zmysłowe (smakowe)
Brodawki mechaniczne
Brodawki zmysłowe (smakowe)
začněte se učit
brodawki nitkowate; zwiększają powierzchnię języka i nadają powierzchni grzbietowej szorstkość, ułatwiają formowanie kęsów pokarmowych
brodawki grzybowate, liściaste i okolone; odbierają bodźce smakowe, dzięki obecnym w ich nabłonku receptorów smaku (kubków smakowych)
Ile wszystkich brodawek to brodawki nitkowate?
Wygląd brodawek nitkowatych
začněte se učit
ok. 90% brodawek
ok. 3mm długości, ostre, stożkowato zakończone, i pokryte silnie zrogowaciałym nabłonkiem wielowarstwowym płaskim
Funkcja brodawek nitkowatych
Gdzie są umieszczone najwyższe brodawki nitkowate? Brodawki wtórne
začněte se učit
umożliwiają przytrzymywanie oraz rozcieranie pokarmu (dzięki szorstkości)
w części środkowej języka, im bliżej obwodu, tym niższe; 5-20 wytwarzanych przez bl. właśc. bł. śluzowej
Lokalizacja brodawek grzybowatych
Wygląd brodawek grzybowatych
začněte se učit
nierównomiernie rozmieszczone na grzbietowej powierzchni trzonu języka, głównie w przedniej części
mniej liczne, szersze i niższe (do 1,8 mm) od brodawek nitkowatych; kształt maczugowaty
Budowa brodawek grzybowatych
Kolor
začněte se učit
pokryte cienkim nabłonkiem wielowarstwowym płaskim nierogowaciejącym; w nablonku bocznych części kubki smakowe; liczne brodawki wtórne; dobrze unaczynione
różowy dzięki naczyniom krwionośnym, widoczne gołym okiem
Brodawki liściaste - występowanie
Wygląd
začněte se učit
na bocznych brzegach języka, u człowieka słabo wykształcone, u zwierząt liczne
Na przekrojach mają kształt listków; pooddzielane rowkami międzybrodawkowymi, wysłanymi nabł. wielowarstwowym płaskim
Co uchodzi do rowków międzybrodawkowych?
Brodawki wtórne
začněte se učit
Przewody wyprowadzające gruczołów językowych tylnych Ebnera o charakterze surowiczym
Zawsze trzy, widoczne na preparacie jako trójząb, o niższych wyniosłościach bocznych i wyższej wyniosłości środkowej
Wygląd i lokalizacja brodawek okolonych
cd. wygląd
začněte se učit
śred. 1-3 mm; widoczne gołym okiem; w liczbie 7-12 w tylnej części języka w okolicy bruzdy granicznej
otoczona rowkiem okołobrodawkowym przechodzącym w wał okołobrodawkowy; całą powierzchnię pokrywa nabłonek wielowarstwowy płaski nierogowaciejący, liczne brodawki wtórne
Kubki smakowe w brodawce okolonej
Przewody wyprowadzające gruczołów surowiczych Ebnera w brodawce okolonej
začněte se učit
zlokalizowane w nabłonku bocznych powierzchni brodawek oraz nabłonku pokrywającym rowki okołobrodawkowe; ok. 250 w brodawce
leżą w blaszce właściwej błony śluzowej i poniżej, między pęczkami włókien mięśni szkieletowych języka Ich przewody odprowadzające uchodzą do dna rowków okołobrodawkowych.
Funkcja wydzieliny gruczołów Ebnera
Rola komórek posiadających rzęski; lokalizacja
začněte se učit
obmywa kubki smakowe, rozrzedza treść pokarmową, co ułatwia odbieranie wrażeń smakowych oraz oczyszcza rowki brodawki, zapobiegając zaleganiu pokarmu
Ruch wydzieliny gruczołów; te występują w nabłonku wielowarstwowym płaskim, pomiędzy ujściem gruczołów a położonymi poniżej kubkami smakowymi
Gdzie występują kubki smakowe?
W jakim wieku jest najwięcej kubków smakowych?
začněte se učit
1. brodawki okolone, liściaste, grzybowate, 2. podniebienie miękkie, 3. powierzchnia językowa nagłośni, 4. tylna ściana ustnej częsci gardła
u noworodków
Wygląd kubków smakowych w preparatach
Układ komórek w kubku smakowym
začněte se učit
jasne beczułkowate skupienia komórek, leżące wśród ciemno wybarwionych komórek nabłonka wielowarstwowego płaskiego; opiera się na błonie podstawnej; szczyt ma otwór smakowy z pręcikami smakowymi
pionowo, podobnie jak klepki w beczce
Rodzaje komórek kubka smakowego
Komórki zmysłowe - wygląd
začněte se učit
zmodyfikowane komórki nabłonkowe (40-60) tzw. komórki nabłonkowo-zmysłowe; komórki zmysłowe, czyli receptorowe (ok. 30%), komórki podporowe oraz komórki podstawne
wrzecionowaty kształt, jasna cytoplazma, pęcherzyki synaptyczne (produkcja i egzocytoza neuroprzekaźników). Na szczycie posiadają nieliczne i grube mikrokosmki, liczne synapsy z bezrdzennymi włóknami nerwowymi
Komórki podporowe - wygląd
Rola glikozaminoglikanów
začněte se učit
najliczniejsze, mają wrzecionowaty kształt, owalne jądro z wyraźnym zrębem chromatynowym, ciemnną cytoplazmę, a w części szczytowej liczne i wysokie mikrokosmki, nad jądrem ziarnistości bogate w glikozaminoglikany
Otaczają mikrokosmki w otworze smakowym
Funkcja komórek podporowych
Komorki podporowe owalnego kształtu
začněte se učit
oddzielają komórki receptorowe od siebie, oddzielają kubek smakowy od otaczających go komórek nabłonka
barwią się blado i posiadają na powierzchni szczytowej mikrokosmki
Komórki podstawne
Unerwienie kubka smakowego
začněte se učit
komórki macierzyste, z których co 10-14 dni zużywane komórki kubka się odnawiają, leżące u podstawy kubka smakowego
liczne włókna nerwowe czuciowe; IX nerw czaszkowy; Do części przypodstawnej kubka smakowego dochodzi kilkadziesiąt (ok. 50) włókien nerwowych -> splot -> ok. 200 rozgałęzień
Cecha charakterystyczna nasady języka
Migdałek podjęzykowy
začněte se učit
Blaszka właściwa błony śluzowej nie wytwarza brodawek; powierzchnia jest nierówna z powodu nagromadzeń tkanki limfoidalnej pod nablonkiem
grudki chłonne wchodzące w skład pierścienia chłonnego Waldeyera
Co pokrywa dolną powierzchnię języka
Błona podśluzowa dolnej powierzchni języka
začněte se učit
cienka błona śluzowa z nabłonkiem wielowarstwowym płaskim nierogowaciejącym; gładka, brak brodawek i grudek chłonnych
tkanka łączna wiotka; zawiera liczne gruczoły ślinowe oraz sploty żylne;
Wędzidełko języka
začněte se učit
Fałd błony śluzowej, którym język przyczepia się do dna jamy ustnej
Kiedy zachodzi tworzenie zawiązków języka?
Jaka jest różnica w pochodzeniu nasady oraz trzonu języka?
začněte se učit
ok. 3 tygodnia życia zarodkowego
nabłonek trzonu jest pochodzenia ektodermalnego, a nasady endodermalnego
Z czego tworzą się zawiązki trzonu języka? 2
Którego tygodnia rozwoju płodowego nabłonek jednowarstwowy sześcienny przekształca się w wielowarstwowy płaski (z brodawkami językowymi)?
začněte se učit
Z parzystych bocznych guzków językowych, będącymi rozszerzeniami wewnętrznej powierzchni I łuku skrzelowego oraz guzka nieparzystego będącego rozszerzeniem w linii pośrodkowej
około 7 tygodnia życia
Kolejność powstawania brodawek językowych
Kiedy pojawia się gruczoł językowy w rozwoju?
začněte se učit
okolone, liściaste, grzybowate, nitkowate
ok 2-3 miesiaca życia
Kiedy pojawia się migdałek językowy w rozwoju?
Z czego powstają mięśnie szkieletowe języka i kiedy?
začněte se učit
ok 5 miesiąca życia
Ok 7 tygodnia życia z migrujących miotomów potylicznych
Podział gruczołów ślinowych jamy ustnej
začněte se učit
małe i duże gruczoły ślinowe
Charakterystyka małych gruczołów ślinowych
Lokalizacja
začněte se učit
1. nie mają torebki łącznotkankowej i zrazików, 2. to gruczoły rozgałęzione, 3. przewody wyprowadzajace mają krótkie
w blaszce właściwej błony śluzowej i/lub w błonie podśluzowej jamy ustnej
Rodzaje małych gruczołów ślinowych - kryterium podziału
rodzaje
začněte se učit
lokalizacja
gruczoły wargowe gruczoły policzkowe gruczoły podniebienne gruczoły migdałkowe gruczoły językowe (przednie i tylne/ślinowe Ebnera)
Gruczoły wargowe
Gruczoły policzkowe
začněte se učit
blaszce właściwej błony śluzowej części śluzowej warg
w błonie podśluzowej policzków
Gruczoły podniebienne
Gruczoły migdałkowe
začněte se učit
w błonie podśluzowej podniebienia miękkiego i w blaszce właściwej błony śluzowej podniebienia twardego
w blaszce właściwej błony śluzowej w pobliżu migdałka podniebiennego
Gruczoły językowe przednie
Gruczoły językowe tylne
začněte se učit
w błonie podśluzowej dolnej powierzchni końca języka
w blaszce właściwej błony śluzowej nasady i jako gruczoły ślinowe Ebnera w pobliżu brodawek okolonych
Duże gruczoły ślinowe
Gdzie leżą?
začněte se učit
1. ślinianka przyuszna tzw. przyusznica (parzysta); 2. ślinianka podżuchwowa (parzysta); 3. ślinianka podjęzykowa (dwa większe i 5-20 mniejszych gruczołów, które leżą oddzielnie i w pobliżu gruczołów większych)
Poza obrębem błony śluzowej jamy ustnej
Przewody odprowadzające dużych gruczo
začněte se učit
długie i zróżnicowane;. ich wydzielina odprowadzana jest głównymi przewodami wyprowadzającymi do światła jamy ustnej
Budowa ślinianki
zawartość zrazika
začněte se učit
zrazikowa; otoczona są torebką łącznotkankową (nieco słabiej zaznaczona w śliniance podjęzykowej); tkanka łączna wiotka wnika pasmami w głąb gruczołów dzieląc je na zraziki
części wydzielnicze gruczołów i przewody wyprowadzające
Co występuje w zrębie ślinianek? 3
Co dodatkowego występuje w przyusznicy?
začněte se učit
1. liczne limfocyty, 2. komórki plazmatyczne - IgA do śliny 3. tkanka łączna wiotka
tkanka tłuszczowa
Unaczynienie ślinianek
Funkcje anastomoz tętniczo-żylnych
začněte se učit
gęsta sieć naczyń włosowatych umiejscowionych w tk. łącznej
w regulacja wydzielania śliny poprzez mniejsze lub większe ukrwienie pojedynczych odcinków wydzielniczych lub całych zrazików
Części gruczołów ślinowych
Rodzaje gruczołów ślinowych ze względu na budowę odc. wydzielniczych
začněte se učit
1. odcinki wydzielnicze (produkujące wydzielinę surowiczą, śluzową bądź mieszaną); 2. przewody wyprowadzające
surowicze, śluzowe, mieszane
Gruczoły surowicze
Gruczoły śluzowe
začněte se učit
1. ślinianki przyuszne; 2. gruczoły językowe tylne Ebnera (gruczoły smakowe);
1. gruczoły podniebienne; 2. gruczoły migdałkowe; 3. gruczoły językowe tylne (nasady języka);
Gruczoły mieszane
cd
začněte se učit
1. ślinianki podżuchwowe, z przewagą komórek surowiczych (ok. 80% wszystkich komórek - gruczoły surowiczo-śluzowe); 2. ślinianki podjęzykowe, z przewagą komórek śluzowych (ok. 60% wszystkich komórek gruczołu – gruczoły śluzowo-surowicze);
3. gruczoły wargowe; 4. gruczoły przednie języka; 5. gruczoły policzkowe 3-5 - przewaga kom. śluzowych
Wygląd komórek surowiczych gruczołów
Wygląd komórek śluzowych
začněte se učit
tworzą pęcherzyki (w gruczołach językowych tylnych smakowych Ebnera-cewki) bądź niepełne pęcherzyki, czyli półksiężyce surowicze (Gianuzziego
układają się w kształt cewki
Gdzie leżą półksiężyce Gianuzziego?
začněte se učit
na dnie cewek przybierając kształt czapeczki
Czym się różnią cewki śluzowe od pęcherzykó surowiczych?
Co znajduje sie pomiedzy błoną komórkową odcinków wydzielniczych a ich błoną podstawną?
začněte se učit
1. Cewki są większe, 2. ich światło jest szerokie i regularne, 3. komórki są kształu piramidalnego (a nie owalnego), 4. kanaliki międzykomórkowe występuje rzadko (aa tam dużo), 5. cewki mają listewki graniczne
komórki mioepitelialne (koszyczkowe Bolla)
Charakter komórek koszyczkowych Bolla
Co umożliwia zdolnośc do kurczenia się?
začněte se učit
Sa kształtu gwiaździstego podobne do miocytów gładkich ale pochodzenia ektodermalnego, oplatają odc. wydzielnicze, łączą się komórkami wydzielniczymi desmosomami a z błoną podstawną półdesmosomami
pod wpływem bodźców wydzielniczych umożliwiają uwalnianie wydzieliny z odcinków wydzielniczych gruczołów
Różnice w budowie komórek surowiczych i śluzowych? 5
Co zawiera wydzielina surowicza ślinianek? 6
začněte se učit
1. wysoki piramidalny kształt (śl. są niskie, sześcienne, piramidalne o szerokeij podstawie, 2. ciemna cytoplazma (jasna), 3. kuliste jądro (przecinkowate), 4. niewidoczne granice pomiędzy komórkami (widoczne), 5. ziarnistości kwasochłonne zymogenu (mucy
1. woda, 2. jony, 3. lizozym, 4. amylaza, 5. nabłonkowy czynnik wzrostu, 6. IgA; (dojrzała zawiera mucynę)
Różnice między przewodami wyprowadzającymi gruczołów małych i dużych
cd
začněte se učit
Małe: krótkie i wysłane nabłonkiem jednowarstwowym lub dwuwarstwowym sześciennym
Duże: długie i zróżnicowane; wyprowadzają wydzielinę z odcinków wydzielniczych do jamy ustnej (przedsionka jamy ustnej i do jamy ustnej właściwej)
Przewody wyprowadzające ślinianek (3)
Których przewodów brak w śliniance podjęzykowej?
začněte se učit
Wires lead out of the salivary glands (3)1. przewody śródzrazikowe (wstawki, przewody prążkowane); 2. przewody międzyzrazikowe; 3. przewody główne
śródzrazikowych
Wstawka
opis
začněte se učit
cienki przewód odprowadzający, do którego dopływa wydzielina z kilku pęcherzyków surowiczych lub cewek śluzowych
Wysłana jest nabłonkiem jednowarstwowym sześciennym, otoczona kom. mioepitelialnymi (skurcz przesuwa wydzielinę z ich światła do przewodów prążkowanych)
Co produkują komórki wstawek? 2
začněte se učit
1. nabłonkowy czynnik wzrostu EGF, 2. laktoferryna
Przewód prążkowany - cewka ślinowa/prążkowana/Pflügera
začněte se učit
Wire lined - coil salivary / striped / Pflügerszersza od wstawki, nieregularne światło o zmiennej średnicy; wysłana nabł. jednowarstwowym sześciennym
Komórki nabłonka w przewodzie prążkowanym
Co wydzielają przewody prązkowane?
začněte se učit
kwasochłonna cytoplazma; jądra centralnie położone; część przypodstawna cytoplazmy posiada charakterystyczne pionowe prążkowanie (równoległe ułożenie mitochondriów między wpukleniami błony komórkowej)
1. jony potasu, 2. rodanki sodowe i potasowe przeciwbakteryjne, 3. jony metali ciężkich np. ołowiu, 4. IgA, 5. lizozym, 6. nabłonkowy czynnik wzrostu
Przewody międzyzrazikowe
Co w nich zachodzi?
začněte se učit
wysłane nabłonkiem jednowarstwowym walcowatym; uchodzą do przewodu głównego
zagęszczanie wydzieliny wytwarzanej w końcowych odcinkach wydzielniczych ślinianek
Przewody główne
začněte se učit
wysłane nabłonkiem dwuwarstwowym walcowatym (warstwa dolna: komórki sześcienne; warstwa wierzchnia: komórki walcowate), który przy ujściu do jamy ustnej przechodzi w nabłonek wielowarstwowy płaski
Ślinianka przyuszna
Skład % ślinianki przyusznej
začněte se učit
największym gruczołem ślinowym; charakter surowiczy; końcowe odcinki wydzielnicze w postaci pęcherzyków surowiczych, zbudowanych z typowych komórek surowiczych
90% - pęcherzyki; 10% - przewody wyprowadzające i zrąb
Wstawki ślinianki przyusznej
przewód Stenona; ujście
začněte se učit
długie (najdłuższe wśród ślinianek) i rozgałęzione; dobrze widoczne w preparatach przewody prążkowane i przewody międzyzrazikowe
przewód główny ślinianki przyusznej; uchodzi do przedsionka jamy ustnej na powierzchni błony śluzowej policzka, na wys. drugiego górnego zęba trzonowego
Ślinianka podżuchwowa
začněte se učit
gruczoł mieszany, surowiczo-śluzowy z przewagą komórek surowiczych (ok. 80% wszystkich komórek; śluzowe ok. 5%, a pozostała część to przewody wyprowadzające i zrąb).
W jakiej postaci występują odcinki wydzielnicze ślinianki podżuchwowej?
Co tworzy kom. surowicze ślinianki podżuchwowej? Układ kom śluzowych
začněte se učit
w postaci pęcherzyków surowiczych, cewek śluzowych lub cewek śluzowych z półksiężycami surowiczymi
pęcherzyki/pólksięzyce surowicze Gianuzziego; komórki śluzowe natomiast układają się w cewki
Przewody wyprowadzające ślinianki podżuchwowej
przewód Whartona (główny ślinianki podżuchwowej) - ujście
začněte se učit
Wstawki są krótkie i nie rozgałęziają się; przewody prążkowane długie (najdłuższe ze wszystkich ślinianek).
uchodzi na dnie jamy ustnej, bocznie od wędzidełka języka (za dolnymi siekaczami)
Ślinianka podjęzykowa
Skład % ślinianki podjęzykowej
začněte se učit
jest najmniejsza wśród ślinianek; niejednolita budowa (dwa większe gruczoły oraz gruczoły mniejsze); mieszany charakter - śluzowo-surowicza z przewagą kom. śluzowych
ok. 60% komórki śluzowe, ok. 30% komórki surowicze; reszta: przewody wyprowadzające i zrąb
Odcinki wydzielnicze ślinianki podjęzykowejj
začněte se učit
Końcowe odcinki wydzielnicze głównie w postaci cewek śluzowych; niewiele cewek śluzowych z półksiężycami surowiczymi, a pęcherzyki surowicze rzadko
Przewody wyprowadzające ślinianki podjęzykowej
Gdzie uchodzą przewody międzyzrazkikowe?
začněte se učit
Bezpośrednio przewody międzyzrazikowe; rzadko wyst. przewody śródzrazikowe, jeśli już, to są krótkie
większe ślinianki podjęzykowe - do przewodów głównych (Bartholina); mniejsze ślinianki mają własne przewody odprowadzające
Jakiego pochodzenia są ślinianki?
Kiedy i które ślinianki zawiązują się najwcześniej?
začněte se učit
ektodermalnego
ok 6 tygodnia życia zarodkowego - podżuchwowa, przyuszna
Kiedy powstają zawiązki ślinianki podjęzykowej i małych gruczołów jamy ustnej?
Z czego powstają zawiązki ślinianek?
začněte se učit
W 8 tyg. podj., a w 4 miesiącu życia płodowego małe
Z pasmowatych wpukleń nabłonka jamy ustnej, który rozgałęzia się drzewkowato i 12 tyg. życia płodowego na swych końcach się dzieli
Kiedy powstają pierwsze zawiązki pierwotnych komórek wydzielniczych gruczołów ślinowych?
začněte se učit
Około 18 tyg. życia
Ile procent objętości śliny produkują poszczególne gruczoły ślinowe?
Ile śliny wydziela się na dobę?
začněte se učit
65% podżuchwowa, 30% przyuszna, 5% podjęzykowe, i reszta to małe gruczoły jamy ustnej
750-1000ml
Co powoduje pobudzenie nerwów przywspółczulnych (acetylocholina) ślinianek?
Co powoduje pobudzenie nerwów współczulnych (noradrenalina, dopamina) ślinianek?
začněte se učit
WYdzielanie śliny o dużej zawartości składników nieorganicznych
Wydzielanie skąpej ilości gęstej śliny
Składniki śliny
cd
začněte se učit
1. Woda (>99%); 2. leukocyty, złuszczające się komórki nabłonka wielowarstwowego płaskiego jamy ustnej, bakterie; 3. jony Na+, K+, Cl-, HCO3-, HPO42- 4. węglowodany; 5. enzymy trawienne: amylaza, α-D-glukozydaza;
6. substancje bakteriobójcze 7. mucyna (sialomucyna i sulfomucyna), 8. immunoglobuliny klasy IgA, IgG, IgM; 9. albuminy; 10. czynniki wzrostu: nabłonkowy czynnik wzrostu (EGF), czynnik wzrostu nerwów (NGF).
Co umożliwiają (jony wodorowęglanowe i fosforanowe?
Funkcja amylazy
začněte se učit
zdolność buforowania – pH 6,8 – 7,2
rozkłada skrobię do maltozy
Substancje bakteriobójcze w ślinie
začněte se učit
lizozym laktoperoksydaza, laktoferryna, jony rodankowe, histatyny i defenzyny
Lizozym
Defenzyny
začněte se učit
(wytwarzają go głównie półksiężyce surowicze, rozkłada on ściany bakterii
naturalne polipeptydy przeciwbakteryjne zaburzające procesy metaboliczne bakterii i grzybów
Główne składniki mucyny
začněte se učit
glikozaminoglikany i glikoproteiny
Z czym łączy się jama gardła?
Części gardła
začněte se učit
z jamą ustną i przełykiem, z jamą nosową, krtanią i uchem środkowym
1. część nosową (górną)- powyżej podniebienia miękkiego; 2. część ustną (środkową) -za łukami podniebienno – językowymi; 3. część krtaniową (dolną) - między częścią ustną a przełykiem
Warstwy ściany gardła
Rodzaje nabłonków pokrywających blaszkę właściwą bł. śluz. gardła
začněte se učit
1. błona śluzowa (nabłonek; blaszka właściwa błony śluzowej) 2. błona podśluzowa; 3. błona mięśniowa; 4. błona zewnętrzna (przydanka).
1. wielorzędowy migawkowy w części nosowej gardła (+komórki kubkowe); 2. wielowarstwowy płaski nierogowaciejący w części ustnej i krtaniowej
Z jakiej tkanki zbudowana jest blaszka właściwa bł. śluzowej gardła?
Inne cechy blaszki właściwej bł. śluz. gardła
začněte se učit
z tkanki łącznej właściwej zbitej z licznymi włóknami kolagenowymi i sprężystymi
. w części ustnej i krtaniowej wytwarza brodawki wpuklające się do nabłonka; występują w niej skupiska tkanki limfoidalnej (migdałki); zawiera małe gruczoły śluzowe (cz. ustna i krtaniowa) i mieszane (cz. nosowa)
Błona podśluzowa gardła
začněte se učit
stosunkowo słabo rozwinięta; wyraźnie rozwinięta w bocznych ścianach części nosowej i tylnym odcinku części krtaniowej,; w pozostałych miejscach sprężysta warstwa tkanki łącznej włóknistej; ściśle połączona z błoną mięśniową
Błona mięśniowa
Błona zewnętrzna
začněte se učit
zbudowana jest włókien mięśni poprzecznie prążkowanych szkieletowych przebiegających okrężnie i podłużnie
otacza błonę mięśniową i jest najbardziej zewnętrzną warstwą gardła; zbudowana jest z tkanki łącznej wiotkiej wiążącej gardło z otoczeniem
Z czego rozwija się gardło?
začněte se učit
Z przedniego jelita pierwotnego - z przedniej częsci część ustna i nosowa, z tylnej części częśc krtaniowa
Funkcja przełyku
Długość przełyku
začněte se učit
Bierze udział w transporcie rozdrobnionego pokarmu do żołądka
ok. 25cm
Budowa ściany przełyku
Skład błony śluzowej przełyku
začněte se učit
czterowarstwowa, typowa dla przewodu pokarmowego; błona śluzowa i podśluzowa wytwarza liczne podłużne fałdy (światło przełyku jest pofałdowane i ma kształt gwiaździsty
nabłonek, blaszka właściwa błony śluzowej oraz blaszka mięśniowa błony śluzowej
Nabłonek przełyku
Nabłonek w odcinku przywpustowym
začněte se učit
nabłonek wielowarstwowy płaski nierogowaciejący; chroni ścianę przełyku przed bodźcami termicznymi, chemicznymi i urazami mechanicznymi połykanego pokarmu
nabłonek jednowarstwowy walcowaty
Blaszka właściwa błony śluzowej przełyku
Gruczoły wpustowe
začněte se učit
zbudowana z tkanki łącznej wiotkiej; zawiera niewiele komórek (fibroblasty, pojedyncze limfocyty lub ich skupienia, eozynofile oraz nieliczne komórki plazmatyczne i tuczne)
gruczoły cewkowe, wydzielające śluz; występują w górnej i dolnej części przełyku; podobne do gruczołów błony śluzowej wpustu żołądka
Blaszka mięśniowa bł. śluzowej
začněte se učit
oddziela blaszkę właściwą błony śluzowej od błony podśluzowej; grubsza niż w pozostałych odcinkach przewodu pokarmowego; kilka warstw kom. mięśniowych gładkich ułożonych podłużnie w stosunku do osi długiej przełyku
Błona podśluzowa
Gruczoły właściwe przełyku
začněte se učit
tkanka łączna właściwa zbita z licznymi włóknami kolagenowymi i sprężystymi; bogata w naczynia krwionośne i limfatyczne oraz skupienia kom. zwojowych (splot nerwów błony podśluzowej)
gruczoły śluzowe cewkowo – pęcherzykowe (odcinki wydzielnicze Gruczołami cewkowo-pęcherzykowymi śluzowymi, któych odcinki wydzielnicze zbudowane są z komórek sześciennych i walcowatych - na całej długości przełyku, uchodzą do światła
Błona mięśniowa w przełyku
začněte se učit
zbudowana z dwóch warstw: okrężnej i podłużnej, pomiędzy którymi występują komórki zwojowe tworzące splot nerwowy śródmięśniowy; w górnej części mm. prążkowane zależne od woli, od środka przechodzą w gładkie niezależne od woli
Przydanka przełyku
cd - odcinek podprzeponowy
začněte se učit
najbardziej zewnętrzna warstwa ściany przełyku; łączy go z innymi narządami śródpiersia; tkanki łącznej wiotkiej, w której występują naczynia krwionośne, naczynia chłonne oraz nerwy
odcinek podprzeponowy (wewnątrzotrzewnowy) pokryty jest błoną surowiczą (otrzewną); błonę tą od strony jamy otrzewnej pokrywa jednowarstwowy nabłonek płaski (mezotelium)
Z czego rozwija się przełyk?
Kiedy rozwijają się gruczoły przełyku?
začněte se učit
Z przedniej części jelita pierwotnego, w tym miejscu w któym na jego brzusznej stronie pączkuje zawiązek tchawicy
3 miesiaca życia płodowego
Pochodzenie nabłonka przełyku
Pochodzenie tkanki łącznej i mięśniówki przełyku
začněte se učit
endodermalne
mezodermalne - z komórek mezenchymalnych mezodermy trzewnej zlokalizowanych wokół endodermalnego nabłonka jelita pierwotnego w 2 miesiącu żucia płodowego
Rozwój nabłonków w przełyku
začněte se učit
jednowarstwowy walcowaty z licznymi komórkami posiadającymi rzęski -- 2mc ż. pł.--> nabł. wielowarstowowy walcowaty -- 4mc ż. pł. --> powiększenie nabłonka -> nabł. wielowarstwowy płaski

Chcete-li přidat komentář, musíte se přihlásit.