Wprowadzenie do fizjologii

 0    108 kartičky    dariakarczewska
stáhnout mp3 Vytisknout hrát zkontrolovat se
 
otázka język polski odpověď język polski
Fizjologia czlowieka
začněte se učit
Nauka o czynności żywego organizmu. Stanowi zbiór praw fizjologicznych jakim podlega cały organizm oraz poszczególne jego układy, narządy, tkanki, komórki.
Istota procesów fizjologicznych
začněte se učit
Wszystkie istoty żywe zarówno te o prostej budowie np. jednokmórkowce, jak i te o bardziej skomplikowane jak np. organizm człowieka charakteryzuje wspólna właściwość, którą jest przemiana materii-metabolizm
Metabolizm obejmuje dwa przeciwne procesy
začněte se učit
Katabolizm Rozpad Związany jest ze zmniejszeniem się zapasu energii oraz Anabolizm Asymilacja, przyswajanie Polega na gromadzeniu energii w organizmie
Metabolizm
začněte se učit
Podstawowy warunek życia biologicznego żywego organizmu • Przebiega wewnątrz organizmu – Czyli w środowisku wewnętrznym
Podstawowy skladnik organizmu wszystkich ssakow
začněte se učit
Woda
U noworodków ilość całkowitej wody organizmu-TBW(total body water)
začněte se učit
wynosi ponad 80%. W miarę wzrostu, dojrzewania organizmu procent wody zmniejsza się
Ile % stanowi woda u doroslego mezczyzny
začněte se učit
około 62% masy ciała, Pozostałe 38% masy ciała przypada na: – Białka (18%) – Tłuszcze (13%) – Sole mineralne (7%)
TBW u kobiet
začněte se učit
jest od kilku to kilkudziesięciu % mniejsza niż u M, ze względu na większy % udział tkanki tłuszczowej w masie ciała
Różnice TBW zależą od
začněte se učit
Płci • Masy ciała • Składowych ciała (ilość tkanki tłuszczowej, masa mięśni)
Niska zawartość wody w tkankach
začněte se učit
Niska – Tkanka tłuszczowa 10% – Kostna 22%
Wysoka zawartość wody w tkankach
začněte se učit
Substancja szara OUN 85% – Krew 83% – Nerki 83% – Płuca 79% – Mięśnie 75%
Przestrzenie płynów ustrojowych
začněte se učit
Komórki i ich błony komórkowe dzielą wodę organizmu na 3 podstawowe przestrzenie płynów ustrojowych
Rodzaje plynow ustrojowych
začněte se učit
1. Płyn przestrzeni wewnątrzkomórkowej 2. Płyn przestrzeni zewnątrzkomórkowej 3. Płyn przestrzeni transkomórkowej
Płyn przestrzeni wewnątrzkomórkowej
začněte se učit
ICF-interacellularfluid • Wypełnia przestrzeń wewnątrz komórki • Stanowi około 40% masy ciała mężczyzn i około 30% masy ciała kobiet
Płyn przestrzeni zewnątrzkomórkowej 20% mc
začněte se učit
• ECF-extracellularfluid • Nie jest jednorodny pod względem składu i rozmieszczenia • Obejmuje osocze krwi • Płyn tkankowy • Chłonkę
Płyn przestrzeni transkomórkowej 2% mc
začněte se učit
• Zaliczany jest również do płynu zewnątrzkomórkowego • Tworzą go: – Płyn mózgowo-rdzeniowy – Płyn w komorach oka – Płyn surowiczy w jamie opłucnej – Płyn osierdziowy – Soki trawienne
Plyn zewnatrzkomorkowy dzieli sie na
začněte se učit
plyn wewnatrznaczyniowy 4%, plyn zewnatrznaczyniowy 14%, plyn transkomorkowy 2%
Dobowy obrót wody u osoby dorosłej
začněte se učit
Pobór wody 2000-2500ml, wydalanie wody 2000-2500ml
Pobór wody
začněte se učit
Pokarmy płynne 1000-1500, Pokarmy stałe 700, Woda oksydacyjna 300
Wydalanie wody
začněte se učit
Nerki 1000-1500, Skóra i płuca 900, Przewód pokarmowy 100
Homeostaza
začněte se učit
stan dynamicznej równowagi czynnościowej komórek, tkanek, narządów i układów organizmu jako systemu zintegrowanego, którego zaburzenie prowadzi do choroby a nawet śmierci
Homeostaza jako wlasciwosc organizmow
začněte se učit
zdolność do zachowania stałego środowiska wewnętrznego pomimo zmieniającego się środowiska wewnętrznego
Homeostaza a stan zdrowia/ choroby
začněte se učit
Stan zdrowia możemy zdefiniować jako utrzymanie homeostazy, a chorobę jako zaburzenie homeostazy
Współczesna fizjologia jest
začněte se učit
przede wszystkim nauką o homeostazie
Warunki utrzymania homeostazy
začněte se učit
Warunkiem utrzymania równowagi czynnościowej organizmu jest utrzymanie stałości składu bezpośredniego otoczenia komórek tzn. płyny okołokomórkowego, stanowiącego środowisko wewnętrzne organizmu
Strefy homeostatyczne organizmu człowieka
začněte se učit
wewnatrzkomorkowa, okolokomorkowa, krew
Strefa homeostatyczna wewnatrzkomorkowa
začněte se učit
ograniczona błonami komórkowymi izolującymi cytoplazmę. Transport przez nie odbywa się selektywnie, w sposób kontrolowany i dostosowany do zmieniających się warunków
Strefa homeostatyczna okolokomorkowa
začněte se učit
ograniczona z jednej strony błonami komórkowymi, z drugiej ścianą naczyń krwionośnych. Odnowa płynu komórkowego odbywa się poprzez ich ścianę
Strefa homeostatyczna krew
začněte se učit
kontaktująca się z jednej strony przez ścianę naczyń z przestrzenią okołokomórkowąa z drugiej strony docierającą do wszystkich płaszczyzn wymiany ze środowiskiem zewnętrznym
Utrzymanie homeostazy w komórce możliwe jest dzięki: (strefa wewn.)
začněte se učit
Budowie i właściwościom błony komórkowej (dyfuzja, osmoza, przyciąganie elektrostatyczne, aktywny transport), Wewnątrzkomórkowej regulacji syntezy substancji regulacyjnych, enzymów, ilości produktów końcowych oraz stężenia substratów
Błona komórkowa
začněte se učit
• Dwuwarstwowa • Fosfolipidowa • Pópłynna • Z glikolipidami i cholesterolem • Białka błonowe mogą przemieszczać się w płaszczyźnie dwuwarstwy
Białka błony komórkowej:
začněte se učit
integralne, nosnikowe, tworzace kanaly jonowe, receptorowe
Bialka strukturalne
začněte se učit
Wzmacniają strukturę błony, przytwierdzają cytoszkielet
Bialka enzymatyczne
začněte se učit
Katalizują reakcję biochemiczne związane z błoną
Bialka transportowe
začněte se učit
Transportują substancje niskocząsteczkowe przez błonę
Bialka receptorowe
začněte se učit
Rozpoznają i wiążą cząsteczki sygnałowe np. hormony i inicjują odpowiedź komórki na te substancje
Transport przez błonę komórkową • Zależy od
začněte se učit
Masy cząsteczkowej, właściwości, średnicy i ładunku elektrycznego związków chemicznych
Rodzaje transportów błonowych
začněte se učit
bierne lub czynne
Transport blonowy bierny dzieli sie na
začněte se učit
dyfuzje prosta i dyfuzje ulatwiona
Transport blonowy czynny dzieli sie na
začněte se učit
aktywny (pierwotny i wtorny) i pecherzykowy
Dyfuzja prosta a kanaly jonowe otwierane
začněte se učit
– Biernie (stale otwarte) – Potencjałem – Ligandem – Mechanicznie
Dyfuzja prosta zachodzi zgodnie
začněte se učit
z gradientem stężeń, bez nakladu energii
Dyfuzja ułatwiona
začněte se učit
Transport błonowy, w którym dodatkowy czynnik wspomaga dyfuzję zgodnie z gradientem stężeń
Transport aktywny
začněte se učit
wbrew gradientowi stężeń, zużywa ATP, W ten sposób transportowane są monosacharydy i aminokwasy
Transport aktywny Pompa Na-K
začněte se učit
pompa sodowo-potasowa, która transportuje 3 Na ‍ na zewnątrz komórek i 2 K ‍ do nich.
ATP
začněte se učit
to skrót oznaczający związek chemiczny: adenozynotrifosforan. Jest to główny i uniwersalny nośnik energii w organizmie. Cząsteczka ATP składa się z adeniny, rybozy i trzech reszt fosforanowych
Transport wtórnie aktywny
začněte se učit
• Połączenie dyfuzji ułatwionej i transportu aktywnego • Wymagany jest nakład energii ATP na utrzymanie gradientu stężeń substancji kotransportowanej
Transport pęcherzykowy
začněte se učit
Transport substancji wysokocząteczkowych
Transport pęcherzykowy dzieli sie na:
začněte se učit
Endocytoza i egzocytoze
Endocytoza obejmuje trzy rodzaje transportu
začněte se učit
– Fagocytoza – Pinocytoza – Endocytoza receptorowa
Egzocytoza
začněte se učit
wydzielanie
Endocytoza
začněte se učit
Sposób przenikania większych cząsteczek, transport cieczy i cząsteczek
Fagocytoza
začněte se učit
Polega na pobieraniu ze środowiska pokarmów stałych, odizolowaniu od cytozolu, poprzez utworzenie wodniczki pokarmowej i trawieniu z udziałem lizosomów
Pinocytoza
začněte se učit
Polega na pobieraniu ze środowiska płynu z rozpuszczonymi w nim substancjami pokarmowymi (np. białkami lub tłuszczami)
Endocytoza receptorowa
začněte se učit
Zachodzi w rejonach błony komórkowej zwanych dołeczkami okrytymi
Egzocytoza
začněte se učit
proces uwalniania metabolitów powstających wewnątrz komórki – hormonów, neurotransmiterów, enzymów – produktów ubocznych metabolizmu i wydalin do przestrzeni pozakomórkowej
Sygnalizacja międzykomórkowa
začněte se učit
Za pośrednictwem specyficznych substancji chemicznych (np. cytokin, hormonów, neuroprzekaźników) • Komorka reaguje na sygnał tylko wówczas, gdy posiada receptory dla cząsteczek sygnałowych
receptory błonowe
začněte se učit
Jeżeli cząsteczki sygnałowe są duże, hydrofilne i nie mogą przejść przez błonę komórkową, wówczas receptory muszą znajdować się na powierzchni błony komórkowej
receptory wewnątrzkomórkowe
začněte se učit
Jeżeli cząsteczki sygnałowe mogą wnikać do komórki, wówczas receptory znajdują się w jej wnętrzu
Receptory błonowe wlasciwosci
začněte se učit
Pełnią bardzo ważną rolę w odbiorze informacji • Mają zdolność swoistego wiązania się z określonymi substancjami chemicznymi czyli ligandami
Odbieranie i przetwarzanie informacji przez błonę komórkową
začněte se učit
Rozróżnianie sygnałów, Przenoszenie sygnałów (transdukcja), wzmacnianie sygnałów
Rodzaje receptorów błonowych
začněte se učit
• Receptory związane z kanałami jonowymi (kanały otwierane ligandem) • Receptory związane z białkami G • Receptory o funkcji enzymatycznej
Kanały jonowe
začněte se učit
Kanały jonowe są utworzone przez białka. Występują kanały dla Na +, K +, Ca 2+ i Cl –, niezwykle selektywne dla każdego z tych jonów
Receptory błonowe
začněte se učit
ligand, agonista, antagonista
Ligand
začněte se učit
wytworzony w organizmie lub podany z zewnątrz, łączy się z receptorem
Agonista
začněte se učit
substancja łącząca się z receptorem i wywołuje reakcję w komórce
Antagonista
začněte se učit
ma powinowactwo do receptora, łączy się z receptorem ale nie wywołuje reakcji w komórce
receptor β1
začněte se učit
Ligand: noradrenalina Agonista: adrenalina Antagonista: propranolol
Kanały jonowe
začněte se učit
uniport, synport, antyport
Uniport
začněte se učit
przenoszenie jednej substancji chemicznej do komórki
Synport
začněte se učit
przenoszenie jednocześnie 2 różnych cząsteczek
Antyport
začněte se učit
przenoszenie jednocześnie 2 różnych cząsteczek w przeciwnych kierunkach
Receptory błonowe- białka G
začněte se učit
Związane są z wewnętrzną powierzchnią błony komórkowej, po której mogą się przemieszczać, Aktywowane białko G przemieszcza się wzdłuż błony i aktywuje efektor- enzym
kinazy białkowe
začněte se učit
grupa kinaz, których substratami są białka. Enzymy te przeprowadzają reakcję fosforylacji cząsteczki specyficznego dla danej kinazy białka.
Kinazy tyrozynowe
začněte se učit
pośredniczą w regulacji większości dróg przenoszenia sygnału zewnątrzkomórkowego oraz kontrolują takie procesy, jak wzrost, różnicowanie komórek, cykl komórkowy, sygnalizacja wewnątrzkomórkowa.
Jony wapnia
začněte se učit
Uważane są również za „drugi przekaźnik” wewnątrzkomórkowej informacji, do komórek wpływają przez trzy różne kanały
W płynie ECF jony wapnia występują jako:
začněte se učit
– Jony wolne – Lub związane z zewnętrzną powierzchnią błony komórkowej
Kalmodulina
začněte se učit
(ang. calcium-modulated protein, CaM, "białko modulowane przez wapń") Uczestniczy w indukcji różnych szlaków sygnalizacji wewnątrzkomórkowej, odgrywając przez to rolę w podstawowych procesach fizjologicznych komórki.
Kompleks kalmodulina-jony wapnia
začněte se učit
Przyłącza się do enzymów wewnątrzkomórkowych, głównie do kinaz białkowych i aktywuje je
Receptory wewnątrzkomórkowe
začněte se učit
Odpowiadają za reakcję komórki na hormony steroidowe i hormony tarczycy • Występują w: – Cytoplazmie- po przyłączeniu cząsteczki hormonu, receptor przemieszcza się do jądra komórkowego – Jądrze komórkowym • aktywują określone geny
Efekty wewnątrzkomórkowe receptorow wewtarz komorkowych:
začněte se učit
– Synteza nowych białek – Zmiany metabolizmu komórki
Celem funkcjonowania narządów wewnętrznych jest
začněte se učit
utrzymanie w płynie zewnątrzkomórkowym stałości wskaznikow homeostazy: izojonii, izotonii, izohydremii, izohyrdii, izotermii, Optymalnych ciśnień parcjalnych tlenu i CO2, Stężeń substancji odżywczych
izojonia
začněte se učit
stalosc skladu elektrolitowego
izotonia
začněte se učit
stalosc cisnienia osmotycznego
izohydremia
začněte se učit
stalosc stanu nawodnienia
izohyrdia
začněte se učit
stalosc stezenia jonów wodorowych
izotermii
začněte se učit
stalosc temperatury
Izotonia
začněte se učit
Polega na utrzymaniu stałego stężenia substancji osmotycznie czynnych (osmolitów) w poszczególnych przestrzeniach wodnych organizmu
Osmolarność/ osmolalność
začněte se učit
• Stężenie substancji osmotycznie czynnych wyraża się jako osmolarność (gdy liczbę moli osmolitów odnosi się do 1 l rozpuszczalnika) • lub osmolalność (gdy liczbę moli osmolitów odnosi się do 1 kg rozpuszczalnika)
Roztwór hipotoniczny
začněte se učit
o osmolarności niższej niż osocze
Roztwor izotoniczny
začněte se učit
o osmolarności identycznej z osoczem
Roztwor hipertoniczny
začněte se učit
o osmolarności wyższej niż osocze
Utrzymanie izotonii w organizmie człowieka zależy przede wszystkim od
začněte se učit
stałej objętości wody zgromadzonej w ECF i ICF
Za kontrole izotonii odpowiada:
začněte se učit
ośrodek pragnienia oraz wazopresyna (hormon antydiuretyczny)
Izojonia
začněte se učit
• Zgodnie z prawem izojonii organizm człowieka dąży do zachowania stałego stężenia poszczególnych jonów w przestrzeniach wodnych • Aby cel został osiągnięty, konieczne jest utrzymywanie równego stężenia jonów w osoczu
Izohydria
začněte se učit
polegaja na utrzymaniu stałego stężenia jonów wodorowych, a co za tym idzie – również stałego pH
prawidłowe pH krwi tętniczej wynosi
začněte se učit
od 7,35 do 7,45
prawidłowe pH w komórkach mięśni szkieletowych
začněte se učit
6,9
Najbardziej wrażliwe na zmiany stężenia jonów wodorowych są (izohydria)
začněte se učit
enzymy łańcucha oddechowego
Izotermia
začněte se učit
Utrzymanie temperatury głębokiej organizmu niezależnie od warunków środowiska zewnętrznego
wahania ciepłoty przekraczające o 4°C wartości
začněte se učit
stwarzają poważne zagrożenie życia człowieka, wywołując szereg niekorzystnych
Narządem krytycznym dla zmian temperatury jest przede wszystkim
začněte se učit
ośrodkowy układ nerwowy
Zaburzenia procesow homeostazy
začněte se učit
jest odbierane przez układ specyfcznych receptorów, które przekazują informację drogą wstępującą (aferentną) do odpowiednich ośrodków kontrolnych
Kontrola homeostazy
začněte se učit
•Zdecydowana większość procesów homeostatycznych oparta jest na zasadzie ujemnego sprzężenia zwrotnego oznacza to, że wypadkowa działania procesu jest przeciwna do kierunku działania bodźca, który tę odpowiedź wyzwolił
Układy sterowania
začněte se učit
homeostaty
Układ sterowania opis
začněte se učit
ujemnym sprzężeniem zwrotnym, mający za zadanie stabilizację i utrzymanie jej możliwie najmniejszych granicach w porównaniu z wzorcem
Podstawowe układy regulujące homeostazę
začněte se učit
Układ nerwowy, Układ dokrewny (endokrynny)
Układ nerwowy dzieli sie na
začněte se učit
Układ nerw– Somatyczny – regulacja motoryki dużej – Autonomiczny- zmiany czynności tkanek, narządów, układów narządowychowy dzieli sie na

Chcete-li přidat komentář, musíte se přihlásit.