Wstęp do nauk o literaturze

hysteron - posteron

późniejszy - wcześniejszy; zachwianie chronologii: najpierw mówi się o rzeczach, które miały miejsce wcześniej

ironia

sprzeczność między sensem dosłownym, a sensem rzeczywistym; zamaskowana kpina, drwina.

sarkazm

typ ironii podszyty rozgoryczeniem

anafora

identyczność lub podobieństwo początków wersów lub członów

epifora

identyczność lub podobieństwo epifora wersów lub członów

symploke

połączenie epifory i anafory

tmeza

rozcięcie wyrazu na części i wstawienie między te części innego wyrazu

zeugma

spoiwo, most; jednym składnikiem (np. podmiotem) scala się szereg innych członów

akt lokucyjny

wypowiedzenie dźwięków w sposób uporządkowany, układanie ich w słowa i zdania; znaczenie sekwencji znaków

akt illokucyjny

znaczenie jakie sekwencja znaków uzyskuje stając się wypowiedzią, intencja komunikacyjna; moc wypowiedzi, barwa głosu, intonacja

akt perlokucyjny

reakcja odbiorcy, rozrywa się w psychice adresat;, faktyczne znaczenie wypowiedzi

glossa

GR: słowo trudne, niezrozumiałe, specjalistyczne, rzadkie RZ: wyjaśnienie trudnego tekstu na marginesie (MARGINALNA) lub w linijce (INTERLINEARNA)

abrewiacje

skróty

abrewiatury

słowniki skrótów

palimpsest

rękopis sporządzony na pergaminie uprzednio już zapisanym, z którego dawne pismo zostało usunięte ze względów oszczędnościowych

razura

wyskrobanie małego fragmentu tekstu

haplografie

opuszczenie w tekście jednej litery, sylaby, wyrazu

dittografie

powtórzenie w tekście wyrazu, sylaby, głoski

homojotoleuton

podobne zakończenie wersu

homojoarkton

podobny początek wersu

emendacja

poprawka, ingerencja w tekst dokonywana przez edytora w warunkach wysokiego stopnia pewności

koniektura

poprawka dokonywana w warunkach mniejszej pewności, na podstawie domysłu, mniemania

Septuaginta

Biblia Siedemdziesięciu

Wulgata

Przekład Biblii wg s Hieronima (IV/V w.)

Heksapla

Biblia Sześcioraka; przekład Orygenesa

skolocjonować tekst

porównać tekst, jeden uznany jest za podstawę porównania i w stosunku do niego odnotowujemy podobieństwa i różnicę

interpolacja tekstu

wstawienie zwrotów lub zdań w cudzy tekst

editio ne varietur

wydanie nie podlegające zmianie, forma ostatecznie zamknięta; wydanie optymalne na gruncie aktualnej wiedzy

editio minor

wydanie mniejsze; popularne; podstawowa wersja tekstu

editio maior

wydanie większe; krytyczne; dodany materiał wariantowy

antyfaza

najprostsza forma wypowiedzi ironicznej, sens właściwy jest przeciwstawny

charientyzm

uprzejme szyderstwo; niemiła dla rozmówcy prawdę łagodnymi zdrobnieniami

cenzura

urzędowa kontrola wydawnictw, widowisk, audycji radiowych itp., sprawowana przez powołane do tego organy administracji państwowej

Styl Azjański

styl ekspansywny, bogaty emocjonalnie, niespokojny, wybujały (antyczny styl barokowy). Charakteryzuje go bogactwo wyrażające się w hiperozdobności, używaniu neologizmów, regionalizmów, rzadkich form językowych, form historycznych. Powodowało to niekiedy chaotyczny potok (szkoda dla claritas)

Styl Attycki

styl konserwatywny, perfekcyjne manipulowanie zasobami tradycji, odwoływanie się do sprawdzonych wzorców, wykorzystywanie uznanych środków, przestrzeganiem ściśle narzuconych rygorów. Demostenes, Cyceron

anadiploza

podwojenie

żydowska akrybia

niedopuszczanie żadnych czynników zewnętrznych, mogących spowodować zmiany w Biblii

dubja

zbiory wątpliwe, tzn. nie wiadomo, czy są autorstwa danego twórcy

editio authentica

wydanie kontrolowane przez autora

editio pricneps

wydanie pierwsze

editio ultima

wydanie ostatnie

editio posthuma

wydanie pośmiertne

editio spuria

wydanie "bękarckie", niekontrolowane przez autora

editio castrata

wydanie okrojone

editio castigata

wydanie oczyszczone

editio purificata

wydanie tendencyjnie zmienione

editio ad usum Delphini

wydanie na użytek dzieci