Kościół – podstawowe pojęcia

3.3  3    35 kartičky    lenka1
stáhnout mp3 Vytisknout hrát zkontrolovat se
 
otázka język polski odpověď język polski
założyciel Kościoła
začněte se učit
Jezus Chrystus
głowa Kościoła
začněte se učit
Jezus Chrystus
Kefas
začněte se učit
inaczej: Piotr, czyli Skała; imię Szymona, pierwszego wśród Apostołów, które nadał mu Jezus Chrystus, mówiąc, że na nim zbuduje swój Kościół; pierwszy biskup Rzymu (papież)
Kościół
začněte se učit
(gr. ecclesia – zgromadzenie) wspólnota wyznawców Chrystusa, stanowiąca jego mistyczne Ciało, a zarazem lud Boży
Apostołowie
začněte se učit
(gr. apostolos – posłany) najbliżsi uczniowie Jezusa Chrystusa, zwani Dwunastoma: Andrzej i Szymon, zw. Piotrem (Kefas), Jakub i Jan (synowie Zebedeusza), Filip z Betsaidy, Bartłomiej – Natanael z Ptolemaidy, Tomasz (zwany Didymos), Mateusz – Lewi (były celnik), Jakub i Juda Tadeusz (synowie Alfeusza), Szymon Kananejczyk (zwany Gorliwym), Judasz Iskariota (zdrajca Jezusa); po samobójstwie Judasza zastąpił go Maciej; potem apostołami zwano też innych, m.in. Szawła (Pawła) z Tarsu.
chrzest
začněte se učit
pierwszy z 3 sakramentów inicjacji chrześcijańskiej, polegający na obmyciu człowieka wodą w imię Ojca, Syna i Ducha Świętego, przez co staje się on członkiem Kościoła; najgłębszy sens tego sakramentu to zanurzenie człowieka w śmierć Chrystusa, by umarł z Nim dla grzechu i odtąd żył dla Niego
sukcesja apostolska
začněte se učit
przejmowanie przez kolejnych biskupów władzy udzielonej przez Chrystusa Apostołom, przekazywanej poprzez nieprzerwany łańcuch święceń biskupich
asystencja Ducha Świętego
začněte se učit
obecność i działanie w Kościele Ducha Świętego, którego posłał Ojciec i Syn (Zesłanie Ducha Świętego); prowadzenie i uświęcanie Kościoła przez Ducha Świętego jest warunkiem istnienia Kościoła i tego, że Kościół jako całość nie pobłądzi w wierze
osoba konsekrowana
začněte se učit
osoba, która złożyła śluby czystości, ubóstwa i posłuszeństwa – zakonnik lub członek instytutu świeckiego, albo wdowa lub dziewica konsekrowana
mnich
začněte se učit
dawniej: osoba prowadząca życie modlitewne w odosobnieniu (od gr. monachos – samotnik) lub niewielkiej zamkniętej wspólnocie
kapłan
začněte se učit
(łac. Pontifex – budowniczy mostów) duchowny, który dzięki przyjęciu sakramentu święceń (święcenia prezbiteratu lub biskupie) pośredniczy między Bogiem a ludźmi
biskup
začněte se učit
(gr. episkopos – nadzorca) najwyższy ze stopni w hierarchii kościelnej; biskupi mają pełnię władzy kapłańskiej, są głównymi pasterzami Kościoła, stanowią centrum jedności w swoich diecezjach, a wszyscy razem z bp. Rzymu – jedności całego Kościoła
kardynał
začněte se učit
(łac. cardinalis – zasadniczy) najwyższa po papieżu godność kościelna; po śmierci papieża kardynałowie przed 80. rokiem życia zgromadzeni w Kolegium Kardynałów wybierają na konklawe nowego papieża
papież
začněte se učit
tytuł biskupa Rzymu; obecnie pełny tytuł papieża to: Biskup Rzymu, Wikariusz (Zastępca) Jezusa Chrystusa, Następca Księcia Apostołów, Najwyższy Kapłan Kościoła Powszechnego, Prymas Włoch, Arcybiskup i Metropolita Prowincji Rzymskiej, Suweren Państwa Miasta Watykan, Sługa Sług Bożych; tytułem „papież” posługuje się także 2 patriarchów wschodnich (prawosławny patriarcha Aleksandrii i całej Afryki oraz koptyjski patriarcha Aleksandrii, głowa Kościoła koptyjskiego)
sobór powszechny/ekumeniczny
začněte se učit
(gr. oikumene – cały zamieszkany świat) zgromadzenie pod przewodnictwem papieża biskupów i innych przedstawicieli reprezentujących cały Kościół, którego decyzje dotyczące doktryny, kultu, dyscypliny itp. są wiążące dla wszystkich chrześcijan; jego postanowienia mają najwyższy autorytet, jaki Kościół może nadać swoim decyzjom (od 1870 r. sobór i papież sa podmiotami najwyższej władzy w Kościele). Ostatnim takim soborem był: zdaniem większości Kościołów niekatolickich – Nicejski II (787 r.), zdani
synod
začněte se učit
(sobór partykularny) zgromadzenie reprezentantów diecezji lub metropolii, a w Kościele Wschodnim – również: patriarchatu
synod biskupów
začněte se učit
instytucja doradcza papieża, istniejąca od 1965 r. – zebranie przedstawicieli Episkopatów (biskupów) z różnych regionów świata w celu omówienia zagadnień związanych z działalnością Kościoła
konferencja episkopatu
začněte se učit
stała instytucja biskupów danego terenu (zazwyczaj danego państwa, czasem kilku państw) będąca forum współpracy w sprawach dotyczących wszystkich leżących na nim diecezji; w Polsce głównymi jej organami konferencji episkopatu są: Zebranie Plenarne, Rada Biskupów Diecezjalnych, Przewodniczący i jego zastępca, Prezydium, Rada Stała, Sekretarz Generalny, stałe komisje
prymas
začněte se učit
tytuł rządcy archidiecezji, z którą ze względu na jej szczególną rolę związano ten tytuł, zazwyczaj: pierwszej stolicy biskupiej danego państwa (łac. prima sedes)
patriarcha
začněte se učit
1. w Kościołach wschodnich: zwierzchnik metropolitów, rządzący patriarchatem; 2. w Kościele łacińskim: tytuł honorowy arcybiskupów Wenecji, Lizbony i dwóch arcybiskupów indyjskich; a także: zwierzchnik Łacińskiego Patriarchatu Jerozolimy
sufragan
začněte se učit
każdy biskup diecezjalny w stosunku do swojego metropolity; dawniej: biskup pomocniczy, wyznaczony do pomocy biskupowi diecezjalnemu, mający jednak własną diecezję tytularną
diecezja
začněte se učit
podstawowa kościelna jednostka administracyjna zarządzana przez biskupa, zarazem część ludu Bożego powierzona opiece duszpasterskiej biskupa
archidiecezja
začněte se učit
wyższa rangą diecezja zarządzana przez arcybiskupa, której stolica zazwyczaj jest siedzibą metropolii
metropolia
začněte se učit
prowincja kościelna składająca się z kilku diecezji, na jej czele stoi arcybiskup metropolita, jej stolicą jest siedziba archidiecezji
Pontifex Maximus
začněte se učit
(łac. najwyższy kapłan) od Grzegorza Wielkiego (VI w.) tytuł papieży, wcześniej cesarzy rzymskich
Stolica Apostolska
začněte se učit
(inaczej Stolica Święta) władza zwierzchnia papieża w Kościele Katolickim wraz z jej instancjami wykonawczymi (Kuria Rzymska) stanowiąca podmiot prawa międzynarodowego, mająca siedzibę w Państwie Watykan, z którym jest połączona unią personalną i funkcjonalną
Watykan
začněte se učit
(Państwo Watykańskie) miasto-państwo, którego monarchą jest papież, siedziba władz Kościoła katolickiego; połączone unią personalną i funkcjonalną ze Stolicą Apostolską
nuncjusz apostolski
začněte se učit
stały przedstawiciel Stolicy Apostolskiej akredytowany przy rządzie państwa, z którym utrzymuje ona stosunki dyplomatyczne; zarazem pośrednik między papieżem a Kościołem w danym państwie
legat
začněte se učit
przedstawiciel Stolicy Apostolskiej, któremu powierzono określoną misję
dykasteria
začněte se učit
(gr. sąd, władza, urząd) określenie przysługujące urzędom Kurii Rzymskiej
Kuria Rzymska
začněte se učit
organ, przez który papież sprawuje władzę, składający się z urzędów takich jak: Sekretariat Stanu, kongregacje, rady i komisje, trybunały i inne
prałat
začněte se učit
1. osobisty tytuł: kapelana Jego Świątobliwości, prałata honorowego Jego Świątobliwości; 2. ogólne określenie wysokiego rangą duchownego (odpowiednik wł. monsignore); 3. ordynariusz prałatury terytorialnej lub personalnej
infułat
začněte se učit
właściwie: protonotariusz apostolski: 1. urzędnik kurii rzymskiej – papieski notariusz, zajmujący się dokumentacją w zakresie formalności prawnych i tłumaczeń (protonotariusz de numero); 2. najwyższy tytuł honorowy prezbiterów przyznawany przez papieża na wniosek biskupa (protonotariusz supra numerum); infułaci mają prawo noszenia infuły
diakon
začněte se učit
najniższy stopień sakramentu święceń; początkowo funkcja diakona wiązała się ze zbieraniem i rozdzielaniem jałmużny, a z czasem: z określonymi uprawnieniami w ramach posługi we Mszy św., na Soborze Watykańskim II reaktywowany jako stała posługa; dostępny dla mężczyzn żonatych po osiągnięciu odpowiedniego wieku (diakonat stały) lub młodych związanych celibatem (diakonat jako stopień przed święceniami prezbiteratu, zazwyczaj na 6 m-cy przed)
diakonisa
začněte se učit
posługa przewidziana dla kobiet związana z pełnieniem w Kościele niektórych funkcji religijnych i charytatywnych; rozwinęła się w III i IV w., w Kościele łacińskim zniesiona w VI w.

Komentář:

komaaa19 napsal: 2011-04-17 19:02:01
Ale jest jeden ogromny minus.; /
Nie ma pojęć związanych z papiestwem.
Takich jak np.: encyklika, konklawe itd. !
Jak byście mogli dopisać jeszcze te, to byłabym bardzo wdzięczna.

Chcete-li přidat komentář, musíte se přihlásit.