otázka |
odpověď |
omnes homines aequales sunt začněte se učit
|
|
|
|
|
crimina morte extinguuntur začněte se učit
|
|
przestępstwa wygasają na skutek śmierci
|
|
|
qui peccat ebrius, luat sobrius začněte se učit
|
|
kto grzeszy po pijanemu, ponosi karę na trzeźwo
|
|
|
fides bona contraria est freudi et dolo začněte se učit
|
|
dobra wola jest przeciwieństwem oszustwa i podstępu
|
|
|
in legibus fundamentum rei publicae začněte se učit
|
|
w ustawach jest fundament rzeczpospolitej, podstawa państwa prawa
|
|
|
locus regit actum začněte se učit
|
|
miejsce rządzi aktem prawnym, formą aktu prawnego
|
|
|
tempus regit actum začněte se učit
|
|
czas rządzi formą i ważnością aktu prawnego
|
|
|
lusus noxius in culpa est začněte se učit
|
|
winny jest ten, kto szkodzi podczas zabawy
|
|
|
ius nature est immutabile začněte se učit
|
|
prawo naturalne jest niezmienne
|
|
|
iustitia cernitur in suum cuique tribuendo začněte se učit
|
|
sprawiedliwość urzeczywistnia się w oddawaniu każdemu, co mu się należy
|
|
|
iustitia est fundamentum regnorum začněte se učit
|
|
sprawiedliwość jest fundamentem królestw
|
|
|
iustitia nemini neganda začněte se učit
|
|
nikomu nie należy odmawiać sprawiedliwości
|
|
|
ius et furi dicitur začněte se učit
|
|
nawet złodziejowi należy się sprawiedliwy proces
|
|
|
iustitia non novit patrem nec matrem, solam veritatem spectat začněte se učit
|
|
sprawiedliwość nie zna ojca ani matki, tylko bierze pod uwagę prawdę
|
|
|
leges bonae ex malis moribus procreantur začněte se učit
|
|
dobre ustawy powstają ze złych obyczajów
|
|
|
legem bonam a mala nulla alia nisi naturae norma dividere possumus začněte se učit
|
|
dobrą ustawę od złej w żaden inny sposób nie możemy odróżnić, jak tylko poprzez zgodność z prawem natury
|
|
|
scire leges non hoc est verba earum tenere, sed vim ac potestatem začněte se učit
|
|
znać ustawę, to nie trzymać się jej słów, a jej sensu i znaczenia
|
|
|
sensum non verba spectamus začněte se učit
|
|
patrzymy na sens a nie na słowa
|
|
|
iura non in singulas personas, sed generaliter constituuntur začněte se učit
|
|
prawa są stanowione nie dla pojedynczych osób, ale dla ogółu
|
|
|
fere in omnibus poenalibus iudiciis et aetati et imprudentiae succurit začněte se učit
|
|
we wszystkich sprawach karnych bierze się pod uwagę wiek i brak doświadczenia
|
|
|
vanae voces populi non sunt audiendae začněte se učit
|
|
nie należy słuchać zwodniczych głosów ludu
|
|
|
non omne quod licet honestum est začněte se učit
|
|
nie wszystko, co jest dozwolone, jest przyzwoite
|
|
|
libertas inaestimabilis res est začněte se učit
|
|
wolność jest rzeczą bezcenną
|
|
|
male nostro iure uti non debemus začněte se učit
|
|
nie powinniśmy źle korzystać z przysługującego nam prawa
|
|
|
qui suo iure utitur neminem laedit začněte se učit
|
|
kto korzysta ze swojego prawa, nikomu nie szkodzi
|
|
|
nullus idoneus testis in re sua intellegitur začněte se učit
|
|
rozumie się, że nikt nie może być wiarygodnym świadkiem we własnej sprawie
|
|
|
leges ab omnibus intellegi debent začněte se učit
|
|
ustawy powinny być zrozumiałe dla wszystkich
|
|
|
res nullius cedit primo occupanti začněte se učit
|
|
rzecz niczyja przypada temu, kto ją pierwszy zawłaszczył
|
|
|
poena constituitur in emendationem hominum začněte se učit
|
|
kary ustanawia się dla poprawy człowieka
|
|
|
nemo debet lucrati ex alieno damni začněte se učit
|
|
nikt nie może mieć korzyści z cudzej szkody
|
|
|
cogitationis poenam nemo patitur začněte se učit
|
|
nikt nie może ponosić kary za swoje myśli
|
|
|
culpa lata dolo aequiparatur začněte se učit
|
|
ciężkie niedbalstwo jest zrównywane z podstępem
|
|
|
nullus describatur reus, priusquam convincatur začněte se učit
|
|
nikomu nie należy przypisywać winy, zanim zostanie to dowiedzione
|
|
|
fiscus non erubescit začněte se učit
|
|
skarb państwa się nie wstydzi
|
|
|
iustitia non debe claudicare začněte se učit
|
|
sprawiedliwość nie powinna kuleć
|
|
|
hominum causa omne ius constitutum est začněte se učit
|
|
wszelkie prawa stanowione są ze względu na człowieka
|
|
|
utilitas publica privatae praeferri debet začněte se učit
|
|
należy brać pod uwagę korzyść publiczną przed prywatnymi interesami
|
|
|
notoria non egent probatione začněte se učit
|
|
oczywiste fakty nie wymagają dowodu
|
|
|
occidit qui non servar periturum, ubi potest začněte se učit
|
|
uważa się, że zabija ten, kto nie udzieli pomocy ginącemu, jeżeli może
|
|
|
semel commissa poena non evanescit začněte se učit
|
|
raz wymierzona kara nie popada w zapomnienie (nie zanika)
|
|
|
vigilantibus, non dormientibus, iura subveniunt začněte se učit
|
|
prawa przychodzą z pomocą starającym się a nie śpiącym
|
|
|
volenti non fit iniuria začněte se učit
|
|
chcącemu nie dzieje się krzywda (bezprawie)
|
|
|
pactum de sucessione futura est illecitum začněte se učit
|
|
umowa o przyszłe dziedziczenie jest niedozwolona przez prawo
|
|
|
pacta, quae turpem causam continent, non sunt observanta začněte se učit
|
|
umowy, które zawierają w sobie przyczynę haniebną, nie są respektowane
|
|
|
obligatio semel extincta non reviviseit začněte se učit
|
|
zobowiązanie raz wygasłe nie odżywa na nowo
|
|
|
non pretii numeration, sed convenction perficit emptionem začněte se učit
|
|
nie zapłata ceny, lecz porozumienie stron czynią kupno wiążącym
|
|
|
ignorantia legis neminem excusat začněte se učit
|
|
nieznajomość prawa nikogo nie usprawiedliwia
|
|
|
ex iniuria ius non oritur začněte se učit
|
|
prawo nie rodzi się z bezprawia
|
|
|
nuptias non concubitas, sed consensus facit začněte se učit
|
|
małżeństwo powstaje nie przez faktyczne pożycie, ale na skutek porozumienia
|
|
|
pecuniae imperare oportet, non servire začněte se učit
|
|
pieniądzom należy rozkazywać, a nie im służyć
|
|
|
intentio inservire debet legibus, non leges intentioni začněte se učit
|
|
zamiar powinien służy ustawie, z nie ustawy woli (ustawy są ważniejsze)
|
|
|
servi legum sumus, ut liberi esse possimus začněte se učit
|
|
jesteśmy sługami ustaw, abyśmy mogli być wolni
|
|
|
scientia nobilitat začněte se učit
|
|
|
|
|
lex retro non agit začněte se učit
|
|
|
|
|
in dubio pro reo začněte se učit
|
|
wątpliwości należy rozstrzygać na korzyść oskarżonego
|
|
|
nullum crimen sine lege začněte se učit
|
|
nie ma przestępstwa bez ustawy
|
|
|
pacta sunt servanta začněte se učit
|
|
|
|
|
superficies solo cedit začněte se učit
|
|
rzeczy na stałe przytwierdzone do gruntu należą do właściciela gruntu
|
|
|
nemo plus iuris in allium transferre potest quam ipse habet začněte se učit
|
|
nikt nie może przenieść na drugiego więcej praw niż sam posiada
|
|
|
clara non sunt interpretanda začněte se učit
|
|
rzeczy oczywistych nie trzeba interpretować
|
|
|
ignorantia iuris nocet začněte se učit
|
|
nieznajomość prawa szkodzi
|
|
|
ne bis in idem začněte se učit
|
|
nie można dwa razy sądzić się w tej samej sprawie
|
|
|
exceptiones non sunt extendendae začněte se učit
|
|
wyjątków nie należy interpretować rozszerzająco
|
|
|
ubi eadem legis ratio ibi eadem legis dispositio začněte se učit
|
|
tam, gdzie taki sam cel ustawy, tam powinna być taka sama dyspozycja
|
|
|
nemo iudex in causa sua začněte se učit
|
|
nikt nie może być sędzią we własnej sprawie
|
|
|
volenti non fit iniuria začněte se učit
|
|
chcącemu nie dzieje się krzywda
|
|
|
cessante ratione cessat et lex ipsa začněte se učit
|
|
gdy znika przyczyna prawa, tam znika samo prawo
|
|
|
summum ius summa iniuria začněte se učit
|
|
najwyższe prawo może być największym bezprawiem
|
|
|