otázka |
odpověď |
Ramy czasowe średniowiecza: začněte se učit
|
|
od 476 roku – upadek cesarstwa zachodniorzymskiego, do 1453 roku – upadek Konstantynopola
|
|
|
Ramy czasowe średniowiecza w Polsce: začněte se učit
|
|
od 966 roku – chrzest Polski, do 1543 roku – wydanie „O obrotach sfer niebieskich” Mikołaja Kopernika
|
|
|
začněte se učit
|
|
|
|
|
Pierwsze uniwersytety europejskie powstały w: začněte se učit
|
|
Oxfordzie, Cambridge, Paryżu, Padwie, Rzymie, Orleanie, Florencji, Pizie, Pradze i Krakowie
|
|
|
Kiedy powstał uniwersytet w Krakowie? začněte se učit
|
|
|
|
|
Co odgrywało najważniejszą rolę w kulturze średniowiecza? začněte se učit
|
|
śmierć i życie pozagrobowe (przyczyniły się do tego liczne wojny i epidemie)
|
|
|
Kiedy wybuchła epidemia dżumy i jakie miała znaczenie? začněte se učit
|
|
Czarna Śmierć objęła w latach 1348-1350 całą Europę i zabiła 30% jej populacji
|
|
|
Charakterystyczne cechy średniowiecza: začněte se učit
|
|
teocentryzm; uniwersalizm; asceza; dualizm świata; anonimowość; pareneza; dwujęzyczność
|
|
|
začněte se učit
|
|
Bóg w centrum wszystkiego
|
|
|
začněte se učit
|
|
wszystkich łączy władza chrześcijańska i zwierzchność Papieża
|
|
|
začněte se učit
|
|
wyrzekanie się przyjemności i umartwianie w celu osiągnięcia zbawienia
|
|
|
začněte se učit
|
|
wszystko ma byt doczesny, materialny oraz duchowy, wieczny
|
|
|
začněte se učit
|
|
autorzy nie ujawniali nazwisk, unikali sławy
|
|
|
začněte se učit
|
|
literatura parenetyczna – pouczająca, propagująca postawy godne naśladowania
|
|
|
začněte se učit
|
|
łacina była drugim językiem całej Europy
|
|
|
začněte se učit
|
|
chrześcijańska, oparta o Biblię oraz myśl antyczną
|
|
|
začněte se učit
|
|
wykształcona w szkołach myśl filozoficzna, starająca się wyjaśniać rozumowo dogmaty Kościoła
|
|
|
začněte se učit
|
|
zakładał możliwość osiągnięcia jedności z Bogiem poprzez intuicję i uczucia
|
|
|
Wybitni filozofowie średniowiecza: začněte se učit
|
|
św. Augustyn, św Tomasz z Akwinu
|
|
|
Style w sztuce średniowiecza: začněte se učit
|
|
|
|
|
začněte se učit
|
|
rzymski, XI – XIII wiek; prostota i masywność bryły, grube mury, ciężkie sklepienia, półkoliste łuki, małe i wąskie okna, wieże i półokrągłe przybudówki
|
|
|
Przykłady stylu romańskiego: začněte se učit
|
|
drzwi katedry gnieźnieńskiej ze scenami z życia św. Wojciecha, kolegiata w Tumie pod Łęczycą, kościół św. Andrzeja w Krakowie
|
|
|
začněte se učit
|
|
XII – XV wiek; lekkie, strzeliste budowle, łukowe sklepienia krzyżowo-żebrowe, wysokie filary, duże okna o ostrych łukach i barwnych witrażach, wieloskrzydłowe ołtarze, spadziste i strome dachy
|
|
|
Przykłady stylu gotyckiego: začněte se učit
|
|
katedra Notre Dame w Paryżu, kościół Mariacki w Krakowie, ołtarz wita Stwosza, zamek rycerski w Malborku
|
|
|
Tematyka literatury średniowiecza: začněte se učit
|
|
religijno-kościelna; świecka (epika rycerska, liryka miłosna, kroniki, roczniki, satyry)
|
|
|
Przykład epiki rycerskiej: začněte se učit
|
|
Pieśń o Rolandzie; Pieśń o Cydzie; Opowieści o Tristanie i Izoldzie; Pieśń o Nibelungach; Słowo o wyprawie pułku Igora; Opowiadania o królu Arturze i rycerzach Okrągłego Stołu
|
|
|
Zabytki literackie w języku polskim: začněte se učit
|
|
Bogurodzica; Posłuchajcie, bracia miła; Legenda o św. Aleksym; Rozmowa mistrza Polikarpa ze Śmiercią; Skarga umierającego; Satyra na leniwych chłopów; Wiersz o zachowaniu się przy stole (Przecław Słota); Historyja o chwalebnym zmartwychwstaniu Pańskim (Mikołaj z Wilkowiecka)
|
|
|
Polscy kronikarze średniowieczni: začněte se učit
|
|
Gall Anonim; Wincenty Kadłubek; Jan Długosz
|
|
|