otázka |
odpověď |
Granice czasowe epoki oświecenia začněte se učit
|
|
w Europie XVII – XVIII wiek; w Polsce XVIII – XIX wiek
|
|
|
Skąd wywodzi się nazwa okresu? začněte se učit
|
|
nazwa oświecenie powstała w Niemczech, wywodzi się od słowa światło i wiąże z działalnością Filipa Melanchtona, który wypowiadał się o „naturalnym świetle rozumu”
|
|
|
Na czym skupiało się oświecenie? začněte se učit
|
|
na oświecaniu umysłów i szerzeniu oświaty, na umiejętnościach rozumu ludzkiego – optymizm poznawczy
|
|
|
Kto powiedział, że oświecenie to: „wyjście człowieka z niepełnoletności”? začněte se učit
|
|
|
|
|
Głównym ośrodkiem myśli oświeceniowej był: začněte se učit
|
|
|
|
|
Najważniejsze instytucje kulturalne i oświatowe, które powstały w Polsce w epoce oświecenia: začněte se učit
|
|
Collegium Nobilium (1740 rok, Stanisław Konarski); Biblioteka Załuskich (1747 rok); Szkołą Rycerska (1765 rok); Teatr Narodowy (1765 rok, Warszawa); Komisja Edukacji Narodowej (1773 rok)
|
|
|
Polskie czasopisma epoki oświecenia: začněte se učit
|
|
Zabawy Przyjemne i Pożyteczne (czasopismo literackie), Monitor (czasopismo reformatorskie)
|
|
|
Filozofowie epoki oświecenia: začněte se učit
|
|
John Locke, David Hume, Voltaire, Denis Diderot, Monteskiusz, Jean-Jacques Rousseau, Immanuel Kant
|
|
|
Główne kierunki filozofii epoki oświecenia: začněte se učit
|
|
racjonalizm (rozum podstawowym źródłem wiedzy) i empiryzm (doświadczenie podstawowym źródłem wiedzy)
|
|
|
začněte se učit
|
|
postawa badawcza polegająca na krytycznym stosunku do postrzeganych zjawisk, propagująca nieufność do z góry narzuconych twierdzeń i dogmatów
|
|
|
začněte se učit
|
|
postawa filozoficzna, którą cechuje poszanowanie ludzi, niezależnie od ich pochodzenia i wyznania
|
|
|
začněte se učit
|
|
doktryna filozoficzna, zakładająca że celowe jest tylko to, co użyteczne, co przynosi praktyczną korzyść w interesie własnym – dążenie do własnego dobra sprzyja wzbogacaniu się ogółu społęczeńśtwa
|
|
|
Czym była „Wielka encyklopedia francuska”? začněte se učit
|
|
inaczej „Słownik rozumowany, nauk, sztuk i rzemiosł” - wydawany we Francji w latach 1751-1780, 35 tomów, redaktorem był Denis Diderot
|
|
|
začněte se učit
|
|
dominujący prąd w sztuce oświecenia, inspirowany przez antyczną sztukę grecką i rzymską
|
|
|
Wykopaliska prowadzone w oświeceniu na Półwyspie Apenińskim: začněte se učit
|
|
Herkulanum (1711 rok); Pompeje (1738 rok)
|
|
|
Przykłady architektury oświecenia: začněte se učit
|
|
Łuk Triumfalny na placu Gwiazdy w Paryżu (inspirowany rzymskim łukiem Tytusa, wzniesiony na cześć Napoleona); Brama Brandenburska w Berlinie (wzorowana na ateńskich Propylejach); Pałac Łazienkowski w Warszawie; Pałac Królikarni w Warszawie; Pałac Staszica w Warszawie
|
|
|
Najwybitniejsi przedstawiciele literatury oświecenia we Francji začněte se učit
|
|
Voltaire („Kandyd”); Diderot („Kubuś Fatalista i jego Pan”); J.J. Rousseau („Nowa Heloiza”); Monteskiusz („O duchu praw”)
|
|
|
Najwybitniejsi przedstawiciele literatury oświecenia w Anglii: začněte se učit
|
|
D. Defoe („Robinson Cruzoe”); J. Swift („Podróże Guliwera”)
|
|
|
začněte se učit
|
|
kierunek w literaturze oświecenia, którego bohaterem jest człowiek uczuciowy i wrażliwy, w którym idealizowana jest natura, a metodą poznawania świata jest empiryzm (gatunkiem charakterystycznym jest sielanka)
|
|
|
začněte se učit
|
|
kierunek w literaturze oświecenia, charakteryzujący się lekkością, elegancją i wytwornością, traktujący piękno jako wartość podstawową, ukazujący miłość zmysłową, zwracający się ku epikureizmowi
|
|
|
začněte se učit
|
|
kierunek w literaturze oświecenia, nawiązujący do antyku i ideałów klasycznych, skupiający się na harmonii, charakteryzujący się uwielbieniem rozumu
|
|
|
Gatunki literackie epoki oświecenia: začněte se učit
|
|
sielanka, bajka, satyra, powieść nowożytna, sentymentalna, epistolarna, komedia polityczna i obyczajowa, poemat heroikomiczny, powiastka filozoficzna, liryka, elegie, esej, felieton, pamflet, paszkwil
|
|
|
Wybitni artyści zagraniczni działający w Polsce: začněte se učit
|
|
Canaletto, Bacciarelli, Norblin, Merlini
|
|
|