otázka |
odpověď |
indulgere začněte se učit
|
|
indulg eo, indulsi, indultum 2 – by ć pobłaż liwym dla kogoś, ustępować komuś; oddać się jakiejś sprawie, troszczyć się o coś. sibi indulgere – pozwalac sobie na wszystko. valetudini indulgere – oszczędzać zdrowie.
|
|
|
inter ire začněte se učit
|
|
intere o, interi re, interi i, interi tum (niereg.) – upadać, ginąć. interit ira mora – gniew mija wraz z czasem. publica pecunia interit – pieniądze publiczne zostały roztrwonione.
|
|
|
interesse začněte se učit
|
|
intersum, interesse, interfu i (niereg.) – być mię dzy czymś; brać w czymś udział; ró żnić się. int erest (alicuius + ACI) – zależy komu ś, żeby... np.: Romanorum plurimum intererat Carthaginem deleri – Rzymianom bardzo zale żało, by Kartagina została zburzona. me a (tua, sua, nostra, vestra, sua) inte rest – zale ży mi, np. Caesar dicere solebat non tam sua quam rei publicae interesse, ut salvus esset – Cezar zwykł mawia ć, ż e nie tyle jemu, co republice zależ y, aby był cały i zdrów.
|
|
|
invitare začněte se učit
|
|
invi to 1 – zaprosić kogoś na co (in prandium - na ś niadanie, in hospitium – w goś cinę ). alqm domum suam invitare – zaprosi ć kogoś do swojego domu.
|
|
|
irasci začněte se učit
|
|
irascor, irasci, ira tus sum - gniewać się na kogoś. de nihilo irasci – gniewa si ę za nic.
|
|
|
iubere začněte se učit
|
|
iube o, iussi, iussum 2 – rozkazać, zarz ądzić, polecić coś komuś; wybrać lub ogłosić kogoś kimś; postanowić, zatwierdzić. rem aliquam facere iubeor – mam rozkaz wykonać jakąś rzecz.
|
|
|
iudicare začněte se učit
|
|
iud ico 1 – być sę dzią; są downie rozstrzygać o czymś, zasą dzić komuś coś, wydawać wyrok o czymś; są dzić, mniemać, myś leć o czymś; uznać kogoś za coś.
|
|
|
iungere začněte se učit
|
|
iungo, iunxi, iunctum 3 – w jarzmo zaprzą c; przyczepić coś do czegoś; połą czyć coś z czymś. amicitiam iungere – zawrzeć przyjaźń. fluvium (amnem) ponte iungere – przerzucić most przez rzekę (potok). pacem cum alqo iungere – zawrzeć z kimś pokój.
|
|
|
iurare začněte se učit
|
|
iuro 1 – przysię gać na kogoś, na coś. iuratus – sprzysięż ony.
|
|
|
iuvare začněte se učit
|
|
iuvo, iuvi, iutum 1 – bawić, cieszyć kogo ś; pomagać komuś w czymś. me iuvat + inf. – podoba mi się coś robić. audentes fortuna iuvat – los sprzyja odważ nym.
|
|
|
labor začněte se učit
|
|
labor, lapsus sum 3 – ślizgać się; spadać; upływać; popaść w coś; potknąć się, upaść, zbłądzić. lapsi, orum – ci, którzy na skutek prze śladowań wyrzekli się wiary chrześ cijańskiej. mente labi – stracić zdrowy rozsą dek, rozum.
|
|
|
laborare začněte se učit
|
|
labo ro 1 – pracować, dbać o coś; cierpie ć (a frigore – z zimna; ex aero alieno – z powodu długów); przygotowywać, opracowywać coś. de alqo laborare – martwić się o kogoś.
|
|
|
lacrimare začněte se učit
|
|
|
|
|
largior začněte se učit
|
|
largior, largitus sum 4 - szczodrze dawać, obdarowywać kogo ś czymś; dozwalać, dopuszczać.
|
|
|
latere začněte se učit
|
|
lat eo, latu i, - 2 – być ukrytym, schowanym; pozostać nieznanym.
|
|
|
laudare začněte se učit
|
|
laudo 1 – chwalić, sławić, wielbić kogoś, coś.
|
|
|
lavare začněte se učit
|
|
lavo, la vi, lautum (lava tum) 1 – myć, ką pać; pass. my ć się.; zwilż yć, skropić. lavatum eo – idę się umyć.
|
|
|
legere začněte se učit
|
|
l ego, le gi, lectum 3 – zbierać, gromadzi ć; (nici) zwijać; (oddech) chwytać; (rozmowę) podsłuchiwać; (morze, las) przebywać; wybierać, kraść; czytać. oram legere – żeglować wzdłuż brzegu. vela legere – zwijać ż agle.
|
|
|
liberare začněte se učit
|
|
libe ro 1 – uwolnić kogoś od czegoś; uwolnić od opłat; (w są dzie) uznać niewinnym. crimine liberare – uwolnić od oskar żenia. fidem liberare – dotrzymać słowa. nomina liberare – spłacać długi.
|
|
|
l icet začněte se učit
|
|
l icet, licu it, lici tum est 2 (nieos.) – wolno, moż na, jest dozwolone. per me licet – nie mam nic przeciwko temu. licet + con. – byleby tylko, jeśli tylko, choć by, np. fremant omnes licet, dicam quod sentio – cho by wszyscy protestowali, powiem, co czuję.
|
|
|
locare začněte se učit
|
|
loco 1 – umieś cić coś gdzieś; (kobietę) za mąż wydać; (pieniądze) po życzyć; wynająć, wydzierż awić. filiam nuptiis (in matrimonio, nuptum) alicui locare – dać komuś córkę za ż onę.
|
|
|
loquor začněte se učit
|
|
loquor, locu tus sum 3 – mówić; rozmawiać z kimś o czymś; omawiać; oznajmiać, twierdzić.
|
|
|
ludere začněte se učit
|
|
lu do, lusi, lusum 3 – bawić się czymś; grać w coś; tań czyć, żartować, igrać; drwić, kpić. tesseris ludere – grać w koś ci.
|
|
|
lugere začněte se učit
|
|
luge o, luxi, - 2 – smucić się; nosić ż ałobę po kimś; opłakiwać kogoś.
|
|
|
mactare začněte se učit
|
|
macto 1 – u świetniać, wyróż niać kogo ś czymś; ukarać; ofiarować, poś wię cić na ofiarę komuś coś; zabić na ofiar ę. deos mactare – przebłagać, przejednać bogów. morte alqm mactare – ukarać kogoś śmiercią.
|
|
|
maerere začněte se učit
|
|
maer eo, maeru i, - 2 – smucić się; opłakiwać kogoś.
|
|
|
malle začněte se učit
|
|
m alo, malle, malu i (niereg.) – woleć, wybiera ć.
|
|
|
mandare začněte se učit
|
|
mando 1 – powierzy ć, polecić coś komuś.
|
|
|
manere začněte se učit
|
|
man eo, mansi, mansum 2 – zostać gdzieś; nocować; trwać, istnieć; trwać, obstawać przy czym ś; być komuś przeznaczonym; oczekiwać na kogo ś, na coś, zagraż ać komuś, czemuś.
|
|
|
memini začněte se učit
|
|
mem ini, meminisse (perf.) – pamięta ć; wspominać o czymś. memento mori – pamię taj, ż e umrzesz.
|
|
|
mentior začněte se učit
|
|
ment ior, menti tus sum 4 – być kłamcą; skłamać coś, zmy śla ć.
|
|
|
merere začněte se učit
|
|
mere o, meru i - 2 i mere or, meritus sum 2 – zasługiwać; zyskać coś, osi ągnąć; zasłuż yć na coś (laudem, praemia); ściągnąć na siebie (odium, poenam); zaskarbić sobie łaski, zasłuż yć się (bene, male). stipendia merere – służ yć w wojsku (za ż ołd). equo (equis) merere – służ yć w jeź dzie. scelus merere – popełnić zbrodnię.
|
|
|
mergere začněte se učit
|
|
mergo, mersi, mersum 3 – zanurzyć, zatopić coś w czymś; pass. uton ąć; ukryć coś.
|
|
|
metere začněte se učit
|
|
me to, mess ui, messum 3 – żąć, kosić, ś cinać; (wrogów) w pień wyciąć, zniszczyć. ut sementem feceris, ita et metes – jak posiejesz, tak zbierzesz.
|
|
|
metuere začněte se učit
|
|
met uo, metu i, - 3 – ba ć się o kogoś, o coś (de vita sua); wstydzić się, wahać się; bać się kogoś, obawiać się metuens (+ gen.) – troskliwy o coś, o kogo ś.
|
|
|
minor začněte se učit
|
|
m inor, minatus sum 1 – sterczeć; grozić komuś czymś (hosti mortem – wrogowi śmiercią); obiecywać, zapowiada ć.
|
|
|
minuere začněte se učit
|
|
min uo, minu i, minu tum 3 – zmniejszać, uszczuplać; pass. maleć; zwęż ać, ograniczać (sumptus – wydatki). gradum minuere – zwalniać kroku. memoria minuitur – pamięć słabnie. suspicionem minuere – rozwiać podejrzenia.
|
|
|
miror začněte se učit
|
|
mi ror 1 – dziwi ć się; podziwiać, czcić kogoś, coś.
|
|
|
miscere začněte se učit
|
|
misc eo, miscu i, mixtum 2 – domieszać coś do czegoś, mieszać coś z czym (aquam vino); poł ączyć, zaburzyć; napełniać coś czymś (domum gemitu). animum alicuius cum suo miscere – połą czyć się z kimś głę boką przyja nią. manus miscere – przejść do walki wręcz. rem publicam miscere – wprowadza ć zamę t w pa ństwie.
|
|
|
mittere začněte se učit
|
|
mitto, m isi, missum 3 – rzucać, ciskać, miotać coś; posłać kogoś (legatos), posłać coś komuś; odesła ć, zwolnić kogoś; (zgromadzenie) rozwią zać, rozpuści ć; (w mowie) pominąć; zaprzestać, zaniechać. mitte me – puść mnie! sub iugum mittere- zaprzą c w jarzmo.
|
|
|
monere začněte se učit
|
|
mon eo, monu i, moni tum 2 – przypominać komu ś o czymś; dodać odwagi; ostrzega ć kogoś; karać, karcić; przepowiada ć, zwiastować.
|
|
|
monstrare začněte se učit
|
|
monstro 1 – pokazywać komuś coś; zalecić, wskaza ć.
|
|
|
mordere začněte se učit
|
|
morde o, momordi, morsum 2 – ką sać, gryźć; dogryzać komuś, dokuczać.
|
|
|
mor ior začněte se učit
|
|
mor or, mort uus sum 3 – umiera ć.
|
|
|
moror začněte se učit
|
|
moror 1 – przebywa ć gdzieś, zwlekać, marudzić; wstrzymywać kogo ś przed czymś. nihil moror – jestem gotów, chcę; nie mam nic przeciwko temu, eby...
|
|
|
movere začněte se učit
|
|
mov eo, mo vi, m otum 2 – poruszać; zachę cać kogoś do czegoś; (o uczuciach) wywołać (admirationem), wzruszyć; powodować coś; oddalić coś. arma movere – chwytać za broń. castra movere – zwinąć obóz. motus (alqa re) – poruszony, wzruszony czymś.
|
|
|
muni o začněte se učit
|
|
muni o 4 – murowa ć, (mury) wznosić; (drogi) budować; obwarować (arcem), czynić bezpiecznym; ochraniać coś przed czymś.
|
|
|
muto začněte se učit
|
|
mu to 1 – zmieniać coś czymś; przemieniać, przekształcać. pacem bello mutare – zamienić wojn ę na pokój, osią gnąć pokój. tempora mutantur et nos mutamur in illis – czasy się zmieniaj ą, a my zmieniamy się wraz z nimi. vestem mutare – włoż yć żałobę.
|
|
|
nanciscor začněte se učit
|
|
nanciscor, nactus sum (nanctus sum) 3 – osią gnąć; otrzymać coś; napotkać przypadkiem, korzystać z napotkanej okazji (nactus turbidam tempestatem – korzystaj ąc z gwałtownej burzy) morbum nancisci – zachorować.
|
|
|
narro začněte se učit
|
|
narro 1 – opowiadać komuś coś, wspominać komuś o czymś, mówić. bene (male) narrare - przynosić dobre (złe) wiadomoś ci. narro tibi – zapewniam cię.
|
|
|