8. Wnioskowania prawnicze

reguły inferencyjne

reguły wnioskowania za pomocą których wywnioskowano z norm ustanowionych w formie przepisów prawnych inne normy

wnioskowanie

proces myślowy, który polega na tym, że przyjmując pewne zadanie za prawdziwe (przesłanka), wyrabiam sobie na tej podstawie przeświadczenie o prawdziwości innego zdania (wniosek)

wnioskowanie w przypadku norm prawnych

na podstawie zdań o obowiązywaniu jakiejś normy w systemie uznaje się za prawdziwe zdania o obowiązywaniu w tym systemie innej normy

rodzaje wnioskowań prawniczych

1 wnioskowania oparte na wynikaniu normy z normy 2 wnioskowania oparte na założeniu konsekwencji prawodawcy

rodzaje wnioskowań opartych na wynikaniu normy z normy

1 wnioskowania oparte na LOGICZNYM wynikaniu normy z normy 2 wnioskowania oparte na INSTRUMENTALNYM wynikaniu normy z normy

rodzaje wnioskowań opartych na założeniu konsekwentności ocen prawodawcy

1 analogia iuris 2 argumenta a fortiori (argumentum a minori ad maius, argumentum a minori ad minus)

wynikanie normy z normy

N2 wynika z N1 wtedy i tylko wtedy gdy zrealizowanie N2 jest warunkiem koniecznym zrealizowania N1, zaś zrealizowanie N1 jest warunkiem wystarczającym zrealizowania N2

wynikanie logiczne normy z normy

N2 wynika logicznie z N1 wtedy i tylko wtedy gdy zakres zastosowania N1 obejmuje zakres zastosowania N2 lub zakres normowania N1 obejmuje zakres normowania N2 przy co najmniej tożsamości albo węższym zakresie 2-go elementu N2

wynikanie instrumentalne normy z normy

N2 wynika instrumentalnie z N1 wtedy i tylko wtedy gdy zrealizowanie N2 jest warunkiem przyczynowo koniecznym zrealizowania N1, zaś zrealizowanie N1 jest warunkiem przyczynowo wystarczającym zrealizowania N2

reguła instrumentalnego nakazu - norma nakazująca

jeżeli uznaje się za obowiązującą N1 nakazującą adresatowi spowodować R to należy uznać za obowiązującą również N2, która nakazuje adresatowi N1 czynić wszystko, co jest konieczne dla zrealizowania R

reguła instrumentalnego nakazu - norma zakazująca

jeżeli uznaje się za obowiązująca N1 nakazującą adresatowi spowodować R, to obowiązująca jest też N2, która nakazuje adresatowi N1 czynić wszystko co konieczne by nie powstał R

reguła instrumentalnego zakazu - norma nakazująca

jeżeli uznaje się za obowiązującą N1 nakazującą spowodować R to uznaje się za obowiązującą N2 zakazującą czynienia czegokolwiek, co spowodowałoby niepowstanie R

reguła instrumentalnego zakazu - norma zakazująca

jeżeli uznaje się za obowiązującą N1 zakazującą powodowania R, to obowiązuje również N2 która temu samemu adresatowi zakazuje czynić wszystkiego, co wystarczy do realizacji R

analogia iuris

jeżeli na podstawie szeregu przepisów można wyinterpretować N1, N2... które można uznać za uzasadnione aksjologicznie przez wartość W to obowiązuje również Nr niewyrażona wprost w przepisach ale z równym uzasadnieniem aksjologicznym W jak poprzednie N

argumentum a maiori ad minus

jeśli uzna się za obow. normę NAKAZUJĄCĄ realizację jakiegoś stanu rzeczy w większym stopniu/wysiłku, to należu uznać za obow. normę nakazującą obowiązki MNIEJ UCIĄŻLIWE w tej sprawie

argumentum a minori ad maius

jeśli uzna się za obow. normę ZAKAZUJĄCĄ naruszać pewne dobor w stopniu MNIEJSZYM, to należy uznać za obow. normę ZAKAZUJĄCĄ naruszać tego dobra w stopniu WIĘKSZYM