Łacińskie zwroty prawnicze

5  2    119 kartičky    lenka1
stáhnout mp3 Vytisknout hrát zkontrolovat se
 
otázka język polski odpověď język polski
accidentalia negotii
začněte se učit
podmiotowo istotne składniki treści czynności prawnej. Cechy ustawowo wyróżnione, wg których dokonuje się kwalifikacji konkretnej czynności prawnej do ustawowo wyróżnionych typów czynności prawnej.
actio negatoria
začněte se učit
roszczenie negatoryjne
ad acta, a/a
začněte se učit
do akt
ad eventum
začněte se učit
forma czynności prawnej zastrzeżona dla wywołania określonych skutków prawnych
ad hoc
začněte se učit
"do tego", dla tej konkretnej sytuacji
ad interim
začněte se učit
tymczasowy, np. chargé d'affaires ad interim
ad probationem
začněte se učit
forma czynności prawnej zastrzeżona dla celów dowodowych
ad solemnitatem
začněte se učit
forma czynności prawnej zastrzeżona pod rygorem nieważności tzn. zachowanie danej formy jest konieczne, aby wywołać skutki prawne np. dla skutecznego przeniesienia własności nieruchomości potrzebna jest forma aktu notarialnego.
ad usum proprium
začněte se učit
do własnego użytku
amicus curiae
začněte se učit
dosł. "przyjaciel sądu"; bezinteresowny doradca; dawn. osoba nie związana z żadną ze stron, służąca poradą prawną sądowi w czasie rozprawy
analogia iuris
začněte se učit
analogia z prawa
animus manendi
začněte se učit
zamiar stałego pobytu
bona fides
začněte se učit
dobra wiara
causa
začněte se učit
przyczyna
casus belli
začněte se učit
powód, pretekst do wypowiedzenia wojny
conditio iuris
začněte se učit
warunek prawny
conditio sine qua non
začněte se učit
warunek konieczny
contra legem
začněte se učit
niezgodnie z prawem
corpus delicti
začněte se učit
dowód rzeczowy
culpa
začněte se učit
wina
culpa in contrahendo
začněte se učit
wina w kontraktowaniu. Wprowadzona i zdefiniowana w art. 72 kodeksu cywilnego.
culpa in custodiendo
začněte se učit
wina w nadzorze
culpa in eligendo
začněte se učit
wina w wyborze
damnum emergens
začněte se učit
rzeczywista szkoda
debellatio
začněte se učit
zawojowanie
de facto
začněte se učit
stan faktyczny, zgodnie z rzeczywistością (przeciwieństwo de iure)
de iure
začněte se učit
zgodnie z prawem
de lege artis
začněte se učit
zgodnie z regułami sztuki
de lege ferenda (też: lex ferenda)
začněte se učit
według postulowanego prawa (zob. de lege lata). Postulaty pod adresem ustawodawcy, dotyczące przyszłych zmian w prawie np. wprowadzenie nowego rodzaju umowy.
de lege lata (też: lex lata)
začněte se učit
według obowiązującego prawa, z punktu widzenia prawa w obecnym kształcie (zob. de lege ferenda)
desuetudo
začněte se učit
odwyknienie prawa. Jedna z reguł derogacyjnych (uchylających przepisy), zgodnie z którą niestosowanie lub nieprzestrzeganie w praktyce normy prawnej skutkuje utratą jej mocy prawnej (norma przestaje obowiązywać).
diligentia
začněte se učit
staranność
do ut des
začněte se učit
"daję, abyś dawał"
dolus directus
začněte se učit
zamiar bezpośredni. Chęć popełnienia przez sprawcę czynu zabronionego. Sprawca chce popełnić czyn zabroniony tzn. jest świadomy, że wypełnia znamiona czynu zabronionego albo że jego zachowanie może je wypełnić.
erga omnes
začněte se učit
wobec wszystkich, prawo podmiotowe bezwzględne, norma skuteczna wobec wszystkich podmiotów trzecich. Istnieje katalog np. prawo własności (przeciwieństwo: inter partes).
essentialia negotii
začněte se učit
przedmiotowo istotne składniki treści czynności prawnej. To te składniki czynności prawnej, które muszą być określone w jej treści np. przy umowie sprzedaży - cena i określenie rzeczy sprzedawanej.
ex aequo et bono
začněte se učit
ze względów słuszności i dobra
ex ante
začněte se učit
uprzednio, z punktu widzenia wcześniejszej sytuacji (przeciwieństwo: ex post)
exceptio
začněte se učit
zarzut prawny
exceptio non adimpleti contractus
začněte se učit
zarzut niewykonania umowy
exceptio rei venditae et traditae
začněte se učit
zarzut rzeczy sprzedanej i wydanej
ex delicto
začněte se učit
z deliktu, z czynu niedozwolonego, odpowiedzialność deliktowa
ex gratia
začněte se učit
z dobrej woli, np. płatność ex gratia
ex lege
začněte se učit
z mocy prawa
ex nunc
začněte se učit
od tej pory (przeciwieństwo: ex tunc)
ex post
začněte se učit
później, z późniejszej perspektywy (przeciwieństwo: ex ante)
ex tunc
začněte se učit
od początku (przeciwieństwo: ex nunc)
falsus procurator
začněte se učit
rzekomy pełnomocnik; osoba, która dokonuje czynności prawnych w cudzym imieniu, nie mając w ogóle umocowania albo przekraczając jego granice.
in absentia
začněte se učit
podczas nieobecności
in statu nascendi
začněte se učit
w trakcie powstawania
inter partes
začněte se učit
między stronami (przeciwieństwo: erga omnes)
inter vivos
začněte se učit
między żyjącymi (przeciwieństwo: mortis causa)
invitatio ad offerendum
začněte se učit
zaproszenie do zawarcia umowy
in solidum
začněte se učit
solidarność niewłaściwa
ipso facto
začněte se učit
z racji samego faktu
ipso iure
začněte se učit
z racji samego prawa (por. ex lege)
ius ad bellum
začněte se učit
prawo do prowadzenia wojny
ius albinagii
začněte se učit
prawo władcy do objęcia spadku po zmarłym cudzoziemcu
ius cogens
začněte se učit
norma prawna bezwzględnie wiążąca tzn. taka, której mocy nie może uchylić wola stron np. wynagrodzenie za pracę zgodnie z Kodeksem pracy nie może być niższe niż przewidziane w ustawie
ius dispositivum
začněte se učit
norma prawna względnie wiążąca tzn. taka norma, która będzie obowiązywać, jeżeli strony nie postanowią inaczej.
ius gentium
začněte se učit
prawo narodów
ius in bello
začněte se učit
prawo wojenne, prawo konfliktów zbrojnych
ius legationis
začněte se učit
prawo legacji
ius sanguinis
začněte se učit
prawo krwi (jeden z dwóch sposobów wyznaczania obywatelstwa z mocy prawa). Dziecko nabywa obywatelstwo tego państwa, którego obywatelem jest przynajmniej jedno z rodziców.
ius soli
začněte se učit
prawo ziemi (jeden z dwóch sposobów wyznaczania obywatelstwa z mocy prawa). Dziecko otrzymuje obywatelstwo tego państwa, w którym się urodziło.
ius tractatuum
začněte se učit
prawo zawierania umów międzynarodowych
lege artis
začněte se učit
zgodnie z regułami sztuki
lex ferenda
začněte se učit
zob. de lege ferenda
lex generalis
začněte se učit
prawo / norma ogólna (przeciwieństwo: lex specialis)
lex imperfecta
začněte se učit
prawo niedoskonałe; takie prawo, które jest pozbawione sankcji np. obowiązek rodziców należytego przygotowania dziecka do pracy dla dobra społeczeństwa (art. 96 k.r.o.)
lex lata
začněte se učit
zob. de lege lata
lex minus quam perfecta
začněte se učit
prawo mniej niż doskonałe
lex perfecta
začněte se učit
dosłownie: prawo doskonałe. Norma prawna opatrzona sankcją nieważności. W przypadku niezachowania określonego nakazu czynność prawna jest nieważna (np. niezachowanie odpowiedniej formy przy sporządzaniu testamentu).
lex plus quam perfecta
začněte se učit
prawo więcej niż doskonałe
lex posterior
začněte se učit
prawo / norma późniejsza (przeciwieństwo: lex priori)
lex priori
začněte se učit
prawo / norma wcześniejsza (przeciwieństwo: lex posterior)
lex retro non agit
začněte se učit
prawo nie działa wstecz
lex specialis
začněte se učit
prawo / norma szczególna (przeciwieństwo: lex generalis)
lucrum cessans
začněte se učit
spodziewane korzyści (korzyści, których spodziewał się podmiot prawa, ale których nie osiągnął)
modus operandi
začněte se učit
sposób działania
mortis causa
začněte se učit
na wypadek śmierci (przeciwieństwo: inter vivos); czynność prawna na wypadek śmierci
mutatis mutandis
začněte se učit
z uwzględnieniem koniecznych zmian, "przy zmianie tych rzeczy, które powinny być zmienione"
mos maiorum
začněte se učit
prawo przodków
nasciturus
začněte se učit
dziecko poczęte, ale jeszcze nienarodzone
naturalia negotii
začněte se učit
przedmiotowo nieistotne składniki treści czynności prawnej. Określenie tych składników w treści czynności prawnej jest dopuszczalne, ale niekonieczne.
negligentia
začněte se učit
niedbalstwo
non liquet
začněte se učit
brak norm prawnych potrzebnych do rozstrzygnięcia sytuacji, przypadek luki prawnej
onus probandi
začněte se učit
ciężar dowodowy
opinio iuris (sive necessitatis)
začněte se učit
subiektywny element zwyczaju międzynarodowego; przekonanie, że norma ma charakter prawnie wiążący
pactum in favorem tertii
začněte se učit
umowa na rzecz osoby trzeciej
pactum in detrimentum tertii
začněte se učit
umowa na niekorzyść osoby trzeciej
persona non grata
začněte se učit
osoba niemile widziana, niepożądana
possessio
začněte se učit
posiadanie
preasumptio iuris tantum
začněte se učit
domniemanie prawne wzruszalne
preasumptio iuris ac de iure
začněte se učit
domniemanie prawne niewzruszalne
pro publico bono
začněte se učit
dla dobra publicznego, dla dobra ogółu
per procura
začněte se učit
przez pełnomocnika, osobę uprawnioną
ratio decidendi
začněte se učit
powód, uzasadnienie dla decyzji lub orzeczenia
ratio legis
začněte se učit
ratio ustawy; powód, przyczyna wydania określonej ustawy lub normy prawnej
rebus sic stantibus
začněte se učit
zasadnicza zmiana okoliczności mogąca powodować zmianę warunków umowy, a nawet jej wygaśnięcie. Początkowo klauzula prawa międzynarodowego, obecnie wprowadzona również do prawodawstw krajowych.
reformatio in peius
začněte se učit
zmiana na gorsze. Często zabroniona - np. w wyniku apelacji złożonej przez skazanego w procesie karnym jego sytuacja nie może się pogorszyć (nie może dostać surowszej kary).
rei vindicatio
začněte se učit
jedno z roszczeń petytoryjnych, przysługujące właścicielowi rzeczy i służące mu do ochrony prawa własności. Skuteczne erga omnes.
res iudicata
začněte se učit
rzecz osądzona
res nullius
začněte se učit
rzecz niczyja
restitutio in integrum
začněte se učit
przywrócenie stanu poprzedniego
sui generis
začněte se učit
oryginalny, własnego rodzaju, unikalny
terra nullius
začněte se učit
ziemia niczyja
ultima ratio
začněte se učit
ostatni, ostateczny sposób. zasada mówiąca, że po dane 'narzędzie' można sięgnąć w ostateczności np. strajk można ogłosić dopiero po przeprowadzeniu rokowań i mediacji.
ultra vires
začněte se učit
poza kompetencją, bez upoważnienia
vacatio legis
začněte se učit
okres spoczynku ustawy. Czas pomiędzy przyjęciem ustawy, a jej wejściem w życie, który ma umożliwić obywatelom zapoznanie się z nią przed rozpoczęciem jej stosowania. W Polsce okres ten, co do zasady, wynosi 14 dni.
veto
začněte se učit
weto
vindicatio
začněte se učit
windykacja
vis maior
začněte se učit
siła wyższa
vis legis
začněte se učit
siła prawa
dolus directus praemeditatus
začněte se učit
zamiar bezpośredni przemyślany - gdy dany czyn został popełniony z premedytacją, nie 'na gorąco' np. zaplanowane zabójstwo
dolus directus repentinus
začněte se učit
zamiar bezpośredni nagły
dolus eventualis
začněte se učit
zamiar ewentualny; gdy sprawca możliwość popełnienia czynu zabronionego przewiduje i na to się godzi (art. 9 paragraf 1 kk)
rodzaje dolus directus
začněte se učit
dolus directus repentinus (nagły), dolus direcuts praemeditatus
clara non sunt interpretanda
začněte se učit
zasada mówiąca, że jasne przepisy nie podlegają interpretacji. Interpretuje się wtedy, gdy zachodzą wątpliwości

De lege lata! Łacina prawnicza na Fiszkotece

Jako że Prawo Rzymskie dało początek europejskiej kulturze prawnej, łacińskie zwroty prawne są również wykwintnymi sentencjami literatury rzymskiej, jak również zwierciadłem wielu zjawisk politycznych. Zwrot łaciński ‘de lege lata’ oznacza przecież nie tylko ustawę już uchwaloną, ale i - ogólniej - zasady obowiązującego tu i teraz prawa. Aby rozumieć prawo europejskie, trzeba znać zwroty prawnicze i w tym celu fiszki przedstawiają szereg wyrażeń z łaciny klasycznej i rzymskiej literatury Złotego Wieku. Równocześnie są one znakomitym wprowadzeniem do fundamentalnych reguł współczesnego prawoznawstwa. By zrozumieć, że w prawie cywilnym chociażby obowiązuje często zasada analogii, trzeba najpierw znać zwrot ‘analogia iuris’. Fiszki powstały po to, żeby ta wiedza była jak najprostsza, najłatwiejsza do zapamiętania i - po prostu - od początku zachwycała swoimi kulturotwórczymi zasobami.

Łacina dla studentów prawa - ważny lektorat

Lektorat klasycznego języka łacińskiego dla prawników to udręka studentów pierwszego roku prawa, którzy obciążeni trudną edukacją przedmiotów prawniczych, muszą jeszcze nabyć tej umiejętności lingwistycznej, nie tylko po to, by zdobyć ogładę humanistyczną, ale i dlatego, aby radzić sobie z fachową terminologią prawną, wywodzącą się z Prawa Rzymskiego, które spisane było przecież po łacinie! Twórcy fiszek zawierających łacińskie zwroty prawne doskonale wiedzieli, że fiszki muszą pomóc skutecznie i szybko, bo czas edukacyjny studenta prawa kurczy się niemiłosiernie od pierwszego dnia studiowania aż do upragnionego momentu uzyskania tytułu magistra prawa. Fiszki to doskonała pomoc edukacyjna i koło ratunkowe przed egzaminem z łaciny!

Wypróbuj ’prawo - łacina’ i wiele innych kursów za darmo!

Założenia Fiszkoteki są takie, że lekcje tworzone przez użytkowników pozostają darmowe. Dodatkowym atutem takiego postanowienia jest fakt, że większość z tych lekcji porusza bardzo wiele ciekawych i potrzebnych tematów, na które szczególnie warto zwrócić uwagę. Na naszej stronie znajdziesz zarówno lekcje chemii, matematyki, jak i polskiego, czy właśnie łaciny. Dowiesz się też wielu rzeczy na temat prawa, więc jeżeli właśnie poszukujesz skutecznego sposobu do nauki np. Kodeksu Cywilnego, to mamy coś specjalnie dla Ciebie. Kurs Kodeks Cywilny już czeka! Możesz też skorzystać z wielu innych, interesujących kursów, jak np: prawo i sądy w Polsce, a jeśli chcesz kontynuować naukę języka łacińskiego, to sprawdź tę lekcję:Łacina dla początkujących.

Chcete-li přidat komentář, musíte se přihlásit.